 |
|
АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология |
Жіктелуі
- Алдыңғы 80% · Тұмсық тәрізді өсінді асты – иық басының көп бөлігі тұмсық тәрізді өсіндіден вертикальды түсірілген сызықтан сыртта жатыр · Тұмсық тәрізді өсінді іші - иық басының жартысы тұмсық тәрізді өсіндіден түсірілген сызықтан ішке жатыр · Бұғана асты – бүкіл иық басы тұмсық тәрізді өсінді сызығынан медиальды жатыр - Төменгі 15% - Артқы 5%
Сурет. 8. Иықтың алдыңғы шығуларының түрлері: а –тұмсық асты, б – тұмсық іші, в –бұғана асты. Механизмі. Жиі тура емес – әкетілген және сыртқа ротацияланған иық осі бойынша жүктеме түсуі. Диагностикасы. Науқастарды жиі буындағы ауырсыну және травмадан кейін болатын иық қозғалысының болмауы мазалайды.Науқас жағдайы мәжбүрлі: зақымданған жақтағы иық үсті төмен түскен, науқас басын да зақымданған жаққа бұрып ұстайды.Ол зақымданған қолыа тыныштық жасауға тырысып, сау қолымен ақырын ұстайды.Қол аздап әкету жағдайында, шыңтақ буынында бүгілген және ұзарған сияқты болып көрінеді. (сурет. 9).
Сурет.9. Иықтың алдыңғы шығуындағы науқас позасы
Иық осі қалыты жағдайда акромиальды өсінді арқылы өтсе, ал шығуда ол – бұғана арқылы өтеді.Иықтың салыстырмалы ұзындығы (акромионнан иықтың сыртқы айдаршығына дейін), иықтың сыртқы айдаршығынның төмен тұруына байланысты сау жақпен салыстырғанда ұзарған.Иық буыны аймағындағы дельта тәрізді бұлшықеттің қалыпты өлшемі шығу кезінде жоғалып кетеді, мұның орнына кедір-бұдырлы беткей пайда болады (иық басының буында болмауы), оның үстінде бос акромиальды өсінді анықталады.Бұлшықеті жақсы дамыған адамдарда иық буыны деформациясы жұмсақ тіндермен жасырылады.Бұл жағдайда деформацияны Маркс симптомын тексеруде анықтайды:екі жақтан симметриялы түрде екі иық үстіне және сыртқы жақтан иық буынына басады.Сол кезде зақымдалған жақта акромиальды өсіндіден дистальды сау жақпен салыстырғанда саусақ терең енеді, яғни иық шығуы белгісі.Буындағы белсенді қозғалыстар шектелген немесе жоқ.Пассивті қозғалыстар кезінде иықтың серпімді фиксациясы байқалады – «пружиналы қарсылық» симптомы.Шыңтақ буының кеудеге әкелу мүмкін емес.Пальпация кезінде буында жайылған ауырсыну байқалады. Қолды сыртқа қарай бұрғанда, иық басын тұмсық тәрізді өсінді астында немесе қолтық асты шұңқырының төменгі бөлігінде анықтауға болады.Буынды қаптаған бұлшықеттер кернеулі болады. Орнына келмеген шығулар кейіңгі кезеңде буын капсуласының тыртықты бүрісуімен, көптеген тыртықты бітісулермен, бұлшықет эластикалығы мен күшінің жоғалуымен жүреді.Буын деформациясы гематоманың сіңірілуінен кейін және бұлшықет гипотрофиясынан соң анық көрінеді.Активті және пассивті қозғалыстар көлемі ұлғаяды, өткір ауырсыну жойылады.Бірақ фиксацияланған жауырынмен қолды әкету және көтеру мүмкін емес. Иықтың ығысқн басы иық шоғырымен тамырларды зақымдауы мүмкін.Осының нәтижесінде саусақ терісінің цианозы,, сезімталдықтың төмедеуі, парестезиялар болуы мүмкін.Кәрі жілік артериясындағы пульс сиреген немесе жоқ. Нерв шоғыры 10% жағдайда зақымдалады.Жиі қолтық асты нервісі зақымданады (иықтың сыртқы беті бойнша сезімтлдықтың төмендеуі).Сонымен қатар ортаңғы, шыңтақ және кәрі жілік нервтерінің зақымдануы мүмкін.Сондықтан неврологиялық зерттеу міндетті. Иықтың шығуы кейде иықтың хирургиялық мойынының сынуымен бірге жүреді.Сыну кезінде иық қысқарған және әкетілмейді.Бұл жағдайда қолды әкелу және әкету кезінде иық шығуына тән пружиналы қарсыласу белгісі болмайды.Иықты қозғалтуда крепитация байқалады.Ең қиыны иық шығуымен бірге оның мойынының вколоченный сынығын диагностикалау, себебі ол екіншілік ығысуға дейін клиникалық еш белгі бермейді.Өз уақытындағы диагностика өте маңызды себебіорнына келтіру кезінде сынықтың ажырап кетуі мүмкін.Қосымша үлкен төмпектің сынығы клиникалық еш білінбейді. Радиологиялық диагностика. Екі проекциядағы рентгенография шығу түрін анықтап қана қоймай, сонымен қатаремдеудің тактикасына әсер ететін қосымша сынықтарды анықтайды.Стандарт болып алдыартқы рентгенограмма табылады.Күдікті жағдайларда жауырынның бұйір проекциядағы рентгенограммасын жасайды.УДЗ және МРТ жұмсақ тіндер патологиясын анықтауға мүмкін береді (ротаторлы манжета жыртылуы, Банкарттың зақымдануы). Госпитализацияға дейіңгі көмек. Косынкалы таңумен иммобилизациялау және жансыздандыру. Емі. Жаңа, асқынбаған шығуларды орнына келтірген соң емді амбулаторлы жалғастыруға болады.Шығуы орнына салынбаған және асқынған науқастар стационарлы емделеді. Жаңа шығуда иық буының орнына келтіруді жедел көмек көрсету реттілігімен жүргізеді.Шығуды орнына келтірудегі жалпы ереже болып капсула-байламды аппараттың қосымша зақымдалуының алдын алу үшін минимальды жарақаттылығы.Бұл үшін жедел травма кезінде ауырсыну контрактурасы жағдайындағы бұлшықеттердің максимальды босауын қамтамасыз ету керек.Сондықтан шығуды орнына келтіруді көктамыр ішілік наркозбаен, тек сирек - өткізгішті немесе жергілікті жансыздандырумен жүргізеді.Иық буынына новокаин енгізу шығуды орнына келтіруде адекватты болмауы мүмкін. Иықтың жабық орнына келтіру үшін көптеген әдістер бар, ең кең таралғандары болып табылады:
Сурет. 10. Гиппократ бойынша иықты орнына салу.
Кохер әдісін жас адамдардағы алдыңғы шығуда(остеопороз кезінде орнына салу кезінде иық сүйегінің мойынының сынуы қауіпі бар). Ол төрт біртіндеп жүргізілетін этаптардан тұрады (сурет. 11). Науқастыт үстел үстіне арқасымен жатқызамыз, шыққан қол үстел шетінен шығуы қажет. 1-ші этап (сурет. 11, а). Хирург бір қолымен ауру қолдың иығының төменгі 1/3 ұстайды, ал екінші қолымен тік бұрышпен шыңтақ буынында бүгілген қолды иық осі бойынша тартады, оны ақырын кеудеге әкеледі. 2-ші этап (сурет. 11, б). Иық осі бойынша тартуды босатпай, шынтақты кеудеге қысып, хирург білек құрсақтың фронтальды жазықтығына жеткенше, біртіндеп иықты сыртқа ротациялайды. Бұл кезде иық сүйегінің басы буындық бетімен алдыға бұрылады. Жиі жағдада екінші этапта шығудың орнынакелуі болады: сол кезде щелчок естіледі. 3-ші этап (сурет. 11, в). Сыртқы ротация жағдайын сақтап, тартуды босатпай, білекті жоғары және алдыға көтереді, денеге жақын шыңтақты ортаңғы линияға және жоғарыға әкеледі.Бұл кезде иық басы қалта жыртылған жерге қарсы тұрып, орнына келуі мүмкін.
Сурет. 11. Этаптар (а-г) Кохер бойынша иық шығуын орнына салу.
Егер орына келу болмаса, біртіндеп, асықпай барлық этаптарды қайталау керек. Джанелидзе әдісі (сурет. 12). Науқасты ауру жағымен бүйірімен жатқызады, үстел шеті қолтық астына келуін байқау, шыққан қол бос салбырап тұруы қажет.
Сурет. 12. Джанелидзе бойынша шығуды орнына салу.
Науқас басын арнай үстелшеге орналастыру.Осы жағдайда науқас 10- 20 мин болуы керек, иық белдеуінің бұлшықеттерінің босаңсуы үшін.Хирург науқас алдында тұрады, шыңтақ буынында бүгілген білекті ұстап, шыңтаққа жақын жерінен біртіндеп басады, қысымды иық буынындағы айналмалы қозғалыстармен қоса үйлестіреді.Осы кезде иық орнына келеді. Чаклин әдісі (сурет. 13). Науқас арқасымен жатады.Дәрігер әкелінген иықты ұзындығы бойынша тартады, иық басын қолтық астына енгізілген екінші қолымен сыртқа итереді.Барлық айтылған әдістердің ішінде Чаклин әдісі ең жарақаттылығы аз әдіс және әсіресе иықтың шығуы мен сынуы қатар болғанда, яғни қолды рычаг ретінде қолдану мүмкін емес жағдайда.
Сурет. 13. Чаклин бойынша шығуды салу.
Ауырсыну синдромымен жүретін тұрпайы, епсіз орнына салу міндетті түрде иық шығуының рецидивтеріне әкеледі. Шығуды орнына салғаннан кейін, қолды кеудеге фиксациялаушы гипстік байлам салынады (мысалы, Дезо таңуы). Қарт науқастарда кеуде қуысының экскурциясын ұзақ уақыт шектеудің жағымсыздығына байланысты жеңілдетілген (косынкалы) таңуды және иммобилизацияның қысқа уақытын (3 апта) қолданады.Жас адамдарда иммобилизация уақыты 1 айдан аз емес уақытты құрау керек, рецидивтердің алдын алу үшін.Міндетті түрде рентгенологиялық бақылау қажет. 5 – 7 күннен соң ЕФК және физиотерапевтикалық процедуралар тағайындалады. Еңбекке жарамдылық 4 – 6 аптадан кейін қалпына келеді.Науқастарға ауыр физикалық еңбекпен 3 ай бойы айналысуға болмайды. Жабық түрде 3 күннен 3 аптаға дейіңгі уақыттағы орнына келтіру тек наркозбен жасалады. Ескірген шығулар (> 3 апта), көбінесе жабық әдіспен салу мүмкін емес, сондықтан ол ашық түрде орнына салуға көрсеткіш болып табылады. Жедел кезеңде иық буынының артроскопиясытек қана буын ішілік зақымдануы сипатын анықтап қана қоймай, артротомиясыз зақымданған құрылымдар реконструкциясын жасауға мүмкіндік береді.Ол иық буынының жарақаттан кейіңгі тұрақсыздығы мен шығу рецидивтерінің алдын алады.Сондықтан бүгінгі күнде артроскопиялық диагностика жасауға көрсеткіштер саны өте жоғары. Асқынулар шығу кезіндегі тамыр мен нервтердің зақымдануымен және емдеудің қателіктерімен байланысты.Жарақатты орнына келтіру, толық емес иммобилизация немесе оның уақыттарын сақтамау, ерте функциональды жүктеме (әсіресе қолды вертикальды жоғары көтеру) иық буынының созылмалы тұрақсыздығына, шығу рецидивтеріне, функцияның шектелуіне алып келеді. 22.4. Иықтың әдеттегі шығуы Иықтың әдеттегі шығуы деп бір буында қайталана беретін шығуды айтады.Егер шығу екі рет қайталанса, оны әдеттегі деп санайды.Әдеттегі шығу иық буынындағы шығулардың 12 – 16% құрап, 20 – 40 жастағы ер адамдарда жиі кездеседі. «Әдеттегі шығу» термині әртүрлі буын ішілік зақымдану мәнін көрсетпейді, тек олардан кейін болатын өзгерістерді көрсетеді (иық шығуы рецидиві). Посттравматикалық иық буынының тұрақсыздығы деп айту дұрысырақ болады. Әдеттегі шығудың себебі болып травмадан кейін капсула-байламдық аппараттың толық анатомиялық қалыпына келуінің болмауы және қоршаған бұлшықеттерінің функциональды қалпына келмеуі.Шығу рецидивіне буын беті, иық басы мен жауырынның буын шұңқыры мөлшерінің сәйкес келмеуі, алдыңғы төменгі қабырға тұсында капсуланың жұқаруы (бұлшықет және байламдармен бекітілмеген аймақ), буын капсуласы дефектісі, бұлшықет жыртылуы, Банкарт зақымдалуы (жауырынның шеміршекті шетінің жұлынуы), иықтың ротаторлы манжетасының зақымы, біріншілік шығуда жауырын шұңқырының және иықтың үлкен төмпегінің сынуы. Диагностикасы. Әдеттегі иық шығу диагнозын анамнез, объективті клиникалық және радиологиялық зерттеу негізінде қояды.Анамнезден біріншілік шығудан кейін 3 – 6 айдан 1 – 2 жыл ішінде шығудың қайталанғанын анықтауға болады. Одан кейін науқасты сұрастырғанда шығудың себебі әрбір шығу сайын әлсіз, яғни шығу рецидивтері жеңіл пайда болады да олардың аралығы қысқара береді.Кейбір науқастарда шығу рецидиві қайталама травмадан соң пайда болады (құлау немесе күрт қимыл), басқаларда – ешбір травмасыз, қарапайым қозғалыста (мысалы, киінуде, жүзуде, кейде тіпті қолды әкетуде және сыртқы ротацияда және т.б.). Клиникалық зерттеуде иық, иық белдеуі және иық үсті бұлшықеттерінің гипотрофиясы анықталады. Гипотрофия дәрежесі әртүрлі болады: иық буыны контурының жойылуынан әлсіз дәрежелі гипотрофияға дейін. Сонымен қатар әдеттегі шығуда келесідей симптомдар болады: Вайнштейн (тік бұрышқа дейін әкетілген иықтың активті сыртқы ротациясының болмауы), Бабич (науқас қайталама шығудан қорқып, бұлшықеттерін босаңсытпайды, сол себепті буындағы пассивті қозғалыстарды тексеруге қарсыласады), Хитров (әкелінген жағдайда иықты төмен тартқанда иық сүйегі басы мен акромиальды өсінді арасында буын капсуласының әлсіздігіне байланысты диастаз пайда болады). Әдеттегі иық шығуын орнына салу өте оңай болады, сондықтан кейбір науқастар өздері орнына салады.Кейбір кезде диагнозды негізінен анамнезге сүйене отырып қояды. Клиникалық көрінісі өте аз – бұлшықеттер атрофиясы және буын аймағындағы сезімталдық төмендеуі көрінеді.Мұндай жағдайда маңызды болып анамнездегі қайталама шығудың документальды дәлелі табылады. Радиологиялық зерттеу. Рентгенологиялық зерттеу екі стандартты проекцияда сүйектегі зақымданулар және екіншілік өзгерістерді анықтауға мүмкіндік береді – посттравматикалық артроз және иық басының остеопорозы. Қазіргі кезде міндетті түрде УДЗ, МРТ сияқты зерттеу әдістері қолданылады, олар травмадан кейіңгі иық буынының тұрақсыздығының нақты себебін және оперативті араласу сипатын анықтауға мүмкіндік береді. Емі. Зақымданған структуралардың тек хирургиялық емі жазылуға әкеледі. Консервативті ем әдістері массаж және емдік физкультура бұлшықет «каркасасын» күшейтуге арналған, олар тек аздаған физикалық активтілігі бар науқастарға арналған және паллиативті болып табылады. Сонымен қатар шығу рецидивтері жеңіл және ауырсынбай орнына келсе де, қатерсіз емес. Иықтың әдеттегі шығуындағы оперативті араласудың «классикалық» әдістері (Бойчев, Вайнштейн, Свердлов операциялары және т.б.) иық буыны капсуласын бекітуге негізделген және шығудың рецидивтеріне әкеледі, себебі буындағы қалыпты анатомиялық қатынасты қалыптастыруға бағытталған. Артроскопиялық операциялар иық буынының посттравматикалық тұрақсыздығында біріншіден, буын ревизиясында зақымдану көлемі мен сипатын анықтайды, екіншіден минимальды интраоперациялық травматизациямен буынішілік анатомиялық қарым-қатынасты қалпына келтіреді.Артроскопиялық араласудың ең кең тараған түрлерінен буын капсуласының эндоскопилық тігісі, оның қабырғасын бекіту (дупликатуралық тігіс салу немесе артроскопиялық коагуляция арқылы), Банкарт зақымдануында шеміршекті ерінді фиксациялау (тігістермен немесе арнайы импланттармен). Артроскопиялық операциялар аз травматикалығы және эффективтілігіне байланысты иық буынының посттравматикалық тұрақсыздығында жиі қолданылады. Иық үсті сүйектерінің сынықтары Жауырын, бұғана, иық сүйегі өзара акромиальды-бұғаналық, төс-бұғаналық, жауырын-иық буындары мықты байлам аппаратымен иық белдеуінің негізі болып табылады. Анатомиялық түрде қолдың сүйекті негізі жауырын мен бұғанамен көрсетіледі. Байлам аппаратымен және оны қоршаған бұлшықеттермен иық буыны төс-бұғаналық буын арқылы остік қаңқамен тұрақты байланыс орнатады. Жауырын-қабырғалық синхондроз бірге бүкіл қол үшін тірек болады және қалт қозғалыс кезінде амортизатор болып табылады. Қозғалмалы және бұлшықет массивімен жақсы қапталған жауырын салыстырмалы сирек зақымданады (барлық сынықтардың 1 – 2,5 %). Бұғана зақымдануы 12–18 % жағдайда кездеседі. Жауырын сынығы Жарақат механизмі жауырын денесісынығында, көбінесе тура – үлкен соққы әсер еткенде пайда болады және (II – VII) қабырғалардың сынумен, кеуду бөлігіндегі омыртқалардың компрессионды сынуымен бірге жүреді. Жауырынның акромиальды немесе тұмсық тәрізді өсінділері үстінен әсер еткен күш олардың сынуына алып келеді. Иыққы алдынан және артынан әсер ету жауырын мойынының сынықшаларының ығысуымен сынуына әкеледі. Буын шұңқырының шеттік сынықтары тура (иықтың сыртқы бетіне құлау) және тура емес жарақат (шыңтақта бүгілген қолға құлап, күшті соққыны иық сүйегінің басы арқылы берілуі). Тұмсық тәрізді ұшының жұлынған сынығы оған бекіген бұлшықеттердің өте тез жиырылуында болады.
Сурет. 14. Жаурын сынықтары: 1. Мойын сынығы 2. Жауырынның төменгі бұрышы сынығы 3. Жауырынның жоғарғы ішкі бұрышы сынығы 4. Жауырын денесі сынығы 5. Тұмсық тәрізді өсінді сынығы 6. Акромиальды өсінді сынығы 7. Буын шұңқыры сынығы 8. Жауырын осі сынығы Диагностикасы. Травманың көрінуі жауырын зақымдануы сипаты және сәйкес зақымданулар: өкпе зақымдануысыз қабырға сынуы немесе өкпе зақымдануымен көрінеді. Локальды ауырсыну, ісіну, сызаттар және зақымданған жеодегі қанау болады. Сонымен қатар жарақат механизмін ескеру қажет. Төменгі, жоғарғы ішкі бұрыштардың, жауырын денесінің ұзыны бойы және көлдеңен сынықтары сынықшалардың айқын ығысуынсыз өтеді.Жауырын айналасындағы көп мөлшердегі бұлшықеттер сынықпен жаншылу арасында салыстырмалы диагнозды қиындатады. Жауырын мойыны аймағындағы сынықта жиі жағдайда буын жазықтығының төмен және алдыға ығысуы болады.Бұл кезде жауырынның иық өсіндісі шығып, тұмсық тәрізді өсінді ішке енеді. Иықтың алдыңғы шығуынан айырмашылығы болып иық буынындағы пружиналы қозғалыстың болмауымен ажыратылады. Жауырынның артқы беті мен қолтық асты шұңқырының пальпациясы айқын ауырсынумен жүреді. Буын шұңқырының шеттік сынықтары иық буынындағы қозғалыс кезіндегі айқын ауырсынумен және буында қан жиналуымен көрінеді (гемартроз). А кромиальды өсінді сынығында деформация мен күшті ауырсыну, дельта тәрізді бұлшықет жиырылуындағы ауырсынудың күшеюі байқалады. Радиологиялық зерттеу. Клиникалық симптомдар өте кедей болады, зақымдану сипаты туралы нақты мәліметті рентгенологиялық зерттеу береді – міндетті түрде екі проекциядағы рентгенографияны жасайды. Госпитализацияға дейіңгі көмек. Нақтыдиагнозды рентгенографиясыз қою қиын, таңғышпен иммобилизация жасайды повязкой (косынкалы немесе Дезо) немесе сатылы шинамен сау иықтан алақаной-фалангалық буынға дейін, одан кейін науқасты травматологиялық стационарға бағыттайды. Жалпы анальгетиктермен жансыздандыру. Емі. Жауырын сынықтарын емдеудегі жалпыпринцип болып әкетуші фиксациялаушы таңу салу табылады (стандартты шиналар, торакобрахиальды гипстік таңу). Жауырынның денесі мен бұрышы сынығында иық буынында әкету бұрышы 90° болатын және шыңтақ буынында 30° дейін бүгілген, әкету шинасы салынады.Ол иық белдеуі бұлшықеттерінің босаңсуынажағдай жасайды. Иық белдеуін фиксациялау алдында сыну аймағын 20 –30 мл 1 % новокаин ерітіндісімен жансыздандыру керек.Әкеткіш шинамен емдеу бірінші күннен бастап білек, шыбық білезік және шыңтақ буыны үшін ЕДШ жасауға мүмкіндік береді. ығысусыз жауырын сынықтарындағы науқастардың еңбекке жарамдалығы 4–6 аптадан соң қалпына келеді.Жауырын денесінің ығысусыз сынығын 3-4 аптаға салынатын косынкалы таңумен емдеуге болады. Жауырын мойыны аймағындағы ығысымен сынықтардшыңтақ өсіндісінен қаңқалық тартумен емдейді. Қолды әкеткіш ЦИТО шинасына орналастырады. Оның жағдайын бақылап отыру қажет: иық 90° әкетілген, фронтальды жазықтықтан 10° артқа, шыңтақ буынында бүгілу – 90° дейін. Тарту күші 1,5-нан 3,5 – 4кг дейін. Сонымен қоса қанқадан тартуда қолмен репозиция да жасалады.Әкеткіш шинадағы фиксация уақыты – 4 аптаға дейін, ЕДШ шыбық білезік және шыңтақ буынына бірінші күннен жасалады. Иық буынындағы қозғалыс 4 аптадан соң жасалады.Еңбекке қабілеттілік 1,5 – 2 айдан соң қалпына келеді. Жауырынның акромиальды өсіндісінің ығысусыз сынығында әкеткіш шин 4-5 аптаға иммобилизациялық ем жүргізеді.Ығысулық сынықта оперативті ем көрсетіледі. Бұғана сынықтары. Бұғана сынығы басқа тірек қимыл жүйесінің сынықтарының ішінде орташа 15 -18% құрайды. Анатомо – физиологиялық ерекшеліктері.Бұғана қолды қанқа осіне бекітетін, йық белдеуінің маңызды байланыстырушысы. Ортаңғы 1/3 бөлігінде бұғана S тәрізді йілген. Бұғана жауырынмен акромиальды – бұғана буының түзіп, онымен акромиальды – бұғаналық және тұмсықты – бұғаналық байламдармен мықты байланысқан. Төсті – бұғаналық буын бұғананы қанқа осіне бекітіп, төстік – бұғаналық және бұғана – қабырғалық байламдармен мықты байланысқан. Бұғананың ортанғы 1/3 бөлігінің төменгі беткейінен бұғана астылық артериясы мен көктамыры өтеді және йық өрімінің бұғана астылық бөлімі өтеді.
Жіктелуі: 1. төстік (проксимальды) ұшы 2. диафиз - ортанғы 1/3 бөлігі 3. акромиальды (дистальды) ұшы · тұмсықты – бұғаналы байламның жыртылуынсыз (сынықшалардың тайқуынсыз) · тұмсықты – бұғаналы байламның жыртылуымен (сынықшалардың тайқуымен) Жарақат механизмі көбінесе, тура емес – йықтың сыртқы бетіне немесе әкетілген қолына құлау, бүйірінен тез арада йық буындарын қысу (қатты күшпен түсірілген жүктеме акромиальды өсінді арқылы S тәрізді йілген бұғанаға тарайды, ол йілген аймақтың сынуына әкеледі). Сирек кездесетін тура әсер ету механизмінде (бұғана аймағына қатты соққы) қиғаш, қиғаштау көлденең сынулар дамиды.
Сур. 15. бұғананың ортанғы 1/3 бөлігінің сынуында сынықшалардың типті түрде тайқуы.
Бұғананың сыртқы ұшының сынығында перифериялық сынықша жауырынның акромиальды және тұмсықты өсінділерімен байланыста қалуы мүмкін, ал ортанғы сынықша жоғары ығысып, бұғананың акромиальды ұшының шығуын имитациялайды.
Сур.16. Бұғананың акромиальды ұшының сынуында сынықшалардың тайқуы және тұмсықты – бұғаналы байламның жыртылуымен.
Диагностика. Бұғана сынығының нақты белгілері (сынықшалардың ұштарын визуальды және пальпаторлы анықтау және патологиялық қозғалыс пен крепитация) диагноз қоюда қиындық тудырмайды. Сынық орнында ауырсынудың болуы және оған байланысты белсенді қозғалыстың шектелуіне (әсіресе, қолды әкету мен көтеру) шағымданады.Деформация мен қан құйылуға байланысты бұғана үстілік аймақтағы ойықтың тегістігін анықтайды. Йық үсті зақымдалған жақта біраз қысқарған және қол йық буынымен бірге ішке қарай ротацияланған, төмен түсірілген және алдыға қарай ығысқан.Сау жаққа қарағанда омыртқаның сүйір өсіндісінен жауырынның медиальды шетіне дейінгі ара – қашықтық ұзарған. Науқасты қарауды міндетті түрде перифериялық қанайналымы мен иннервациясын тексерумен аяқтайды. Радиологиялық диагностика. Диагнозды нақты қою үшін стандартты проекциядан (алдыңғы артқы)басқа қосымша алдыңғы – артқы рентгенограмманы сәулені 45° бұрыштап төменнен жоғары қарай түсіру арқылы анықтау..
сурет.17. Сынуда сынықшалардың тайқуынсыз түрінде фиксациялайтын тану (Дельба сақинасы мен 8- тәрізді тану)
Сур. 18.бұғана сынығының сынықшалардың тайқуы кезінде репозиция техникасы.
Сур.19. бұғана сынығының тайқуы бар түрінде фиксациялайтын тану түрлері. А –Кузьминский шинасы, Б – Чижина рамкасы.
Қарт адамдарды емдегенде рамкаы фиксацияның жағымсыз жақтары кеуде клеткасының экскурсиясын шектейді.Сол себепті Дельба сақинасы мен 8-тәрізді танғыш салумен шектелеміз (бұғана сынығының тайқуынсыз түріндегідей). Дегенмен, бұл тану арқылы жасалған фиксация жеткіліксіз, өйткені екіншілік сынықшаның тайқуы дамуы мүмкін екенін есте сақтау керек. Төсектік режим қажет болса (бұғана сынығының омыртқа, аяқ және т.б. сынықтарымен бірге), емі Куто әдісі бойынша жүргізіледі: науқасты төсектің шетіне арқасына жатқызады, жауырын астына және аралығына жастықша салады, қолын төсектен төмен қарай және артқа түсіреді. Бір күннен кейін шынтақ буынының астына табурет қойылады. Бұл қалыпта науқас 2 – 3 апта жатады. Операцияға абсолютті көрсеткіштер: · ашық сыну; · жабық жарықшалы сыну мен сынықшаның бұғана осіне перпендикулярлы айналуымен және де нервті – тамырлық талшықты зақымдау қаупі болған кезде · жабық сыну, тамырлы – нервті талшықтың жарақаты мен қысылумен асқынғанда, · Консервативті емдеуге келмейтін сынықшаның өткір ұшымен теріні ішінен перфорациялауға қауіп туғанда · Интерпозицияның әртүрлі түрлері; Салыстырмалы көрсеткіштерге сынықшаоарды орнында таңғыш пен не шинамен ұстай алмау.
Сур.20. Бұғана сынығында остеосинтездің негізгі түрлері: а, б – сүйек арқылы в – сүйек ішілік
Иық сынықтары Иық сүйегінің проксимальды сынығы Барлық сынықтардың ішінде иық сүйектірі 10-12 % кездеседі.Иық сүйегінің проксималды жағының сынықтары барлық сынықтардың ішінде 5 % құрайды, және кәрі кісілерде көп кездеседі. Анатомо-биомеханикалық ерекшеліктері. Иық буынының капсуласы қолтықасты аймақта қатпар түзеді.(Ридер қалтасы).Иық сүйегінің проксимальды бөлігінің сынығында Ридер қалтасына қан құйылып, фибрин түседі. Бұл кезде қатпарлар жабысып иық буынындағы қозғалыс көлемінің қалпына келуіне кедергі жасайды. Иық сүйегінің диафизі мен басынының бұрышы 135º,оны рентгенограмма бағасын беруде ескеру қажет. Иық сүйегігінің үлкен төмпешігі үзілуінде оған жалғасқан сыртқы иық ротаторлары жауырынның акромиальды өсіндісінің астындағы үлкен төмпешікті тартуы мүмкін,ол оперативті емді қажет етеді. Иық сүйегінің проксимальды бөлігіне жақын жатқан иық байламы, қолтықасты артерия және нервсі сынық кезінде зақымдануы мүмкін. Классификация Сынық- 1) иықтың проксимальды соңы Буынішілік-иық басының сынуы Иықтың анатомиялық мойнының сынуы Буыннан тыс-изолирленген сынықтар А) изолирленген үзіліс-үлкен төмпешіктің сынуы. Б) изолирленген үзіліс- кіші төмпешіктің жыртылуы
-Хирургиялық иық мойнының сынуы А)Абдукционды сынық- вальгусты деформация Б) Абдукционды сынық-варусты деформация
2) Иық диафизінің сынуы 3) дистальды бөлігінің сынуы -Надмыщелковый(иықтың сынтақ ойығынан сынық линиясы өтпейді). -чрезмыщелковые(иықтың сынтақ ойығынан сынық линиясы өтеді) сынықтар А)Жазғыш Б)Бүккіш -мыщелок изолирленген сынығы -латеральды -медиальды -Межмыщелковый перелом -Т тәрізді -V тәрізді Жарақат механизмі тікелей(иық сыртына тікелей соққы) және жиі кездесетін жанама(құлаған кезде алақанмен түсу немесе иық буыны аймағына құлау). Радиологиялық зерттеу. Рентгеногрмманы екі стандарты проекцияда түсіреді, алдыңғы-артқы және қырынан(аксиальды). Толық мәлімет беретін МРТ-зерттеуі. Алғашқы көмек жансыздандыру(жалпы анальгетик) және иммобилизация(сау иықтан саусақ ұшына дейін сатылы шина) Иық сүйегінің төмпешіктерінің сынуы. Төмпешіктердің сынуы басқа зақымдануларға жалғасады.(мойнының сынуы немесе иық басының, иық буынының шығуы). Үлкен төмпешіктің изолирленген сынулары(11 А 1.1- тайқусыз сынық, 11А 1.2- тайқумен) тікелей соққы әсерінен сонымен қатар жабысқан бұлшықеттердың қысқаруы салдарынан да дамиды.(отрывной механизм). 15% жағдайда үлкен төмпешіктің тайқумен сынықтары иық сынуымен қатар жүреді.(11-А 3.1). Диагностика. Науқастар иық буынындағы ісінуге, ауырсынуға шағымданады.Үлкен төмпешіктің сынығында иық ішке ротацияланады,сыртқа ротация жасағанда ауырсынады.Кіші төмпешік сынғанда сыртқа ротацияланады. Ішкі ротацияның активтілігі мүлдем болмайды. Емі. Тайқусыз сынықтарда иық буынын 2 апта бойы косынкалы таңу салады. Төмпешіктердің тайқумен сынығында емі оперативті. Остеосинтезді спонгиозды винт, спиции қолдану арқылы жүргізеді. Анатомиялық мойынның сынуы. Иық сүйегінің проксимальды соңы сынықтары 1-ші орында. Көбіне кәрі адамдарда кезігеді,әсіресе әйел адамдарда.Иық сүйегінің диафиз және эпифиз шекарасындағы қыртысты қабатының жұқаруы, сенильді остеопороз, сүйек тінінің архитектоникалық өзгеруі сүйектің мықтылығының бұзылуына әкеп соғады. Аддукциялық сынық (Сурет 21 в) Орталық сынық әкету жағдайында болады, дистальды- әкелу жағдайында.Жарықшақталған аддукционды сынық кезінде ішкі қырлары бір-біріне кіріп тұрады,Ал жарықшақталмаған сынықтар фрагменті бұрыш түзеді, ашық- алға және артқа,дистальды сынықтың үшкір сынықтары дельта тәрізді бұлшықетті және аксиальді нервті зақымдауы мүмкін.
Сурет 21. Хирургиялық иық мойнының сынықтары
А- абдукционды сынық Б- аддукционды сынық
Тайқусыз жарықшақталған сынықтарды дистальды сынық проксимальды сыныққа кіріп тұрады. Диагностика. Иық буыны аймағы ісінеді.Акромиальды өсіндіден төмен, қолтықасты ойығында, анатомиялық мойыннан төмен орналасқан ауырсынуға шағымданады. Иық буынындағы қозғалыстар шектеледі.Жарықшақталған сынықтарда пассивті ротациялық қозғалыстар жасағанда басы да жылжиды, крепитация анықталмайды, бірақ-та осьтік күш түсіргенде ауырсыну байқалады.Иық қысқарған,бірақ көлемді емес тайқумен болған сынықтарда және өте қатты ісініп тұрса анықтау қиынға түседі. Жарықшақталмаған сынықтарда кейде дистальды сынықтардың орталығы пальпацияланады.Біраз уақыттан кейін иықта және иық үсті аймағында қан ағулар пайда болады, ал кейде керісінше төске дейін түсіп мықын сүйегі қырына дейін жетеді.Тайқусыз жарықшақалған сынықтарда иық буыны аймағында ауырсыну пайда болады, кейде гематома. Иықтың пассивті ротациялық қозғалыстарында иық сүйегінің диафизімен бірге қозғалады. Жиі иық буыны аймағының жарақаттауы деген диагноз қояды. Қателеспеу үшін иық буынын екі проекцияда рентгенография жасау керек. Емі. Тайқусыз жарықшақтанған,ал кәрі адамдарда тайқумен болған сынықтарда –консервативті ем қолданады. 60-70º қолды иық буыныда бүгіп, қолтық астына валик қойып брейс қолданады. 2 күннен кейін білезік буынында қозғалтады, 5-күннен соң шынтақ, 8-10 күннен кейін иық буынында. Мұндай сынықтар бір ай көлемінде бітіп кетеді. Тайқумен болған жарықшақтанған сынықтарды репозиция тәсілі көрсетілген. Иық сүйегі басы мен диафизі арасы нормада 135 º. Егер бұрышы 90 º -тан (аддукциялық сынық) немесе 180 º үлкен болса (абдукциялық сынық) ол репозицияға көрсеткіш, бұл жағдайда сынықтар дұрыс емес бітсе, иықтың әкету қозғалысы шектеледі. Аддукциялық сынық кезінде репозиция шынтақ өсіндісінде әкету шинасымен қаңқадан тарту көмегімен жүргізіледі. Иық 90 º тартылып, 30 º бүгілген, иық үсті –супинация және пронация жағдайында болады. 5-6 аптадан кейін шинаны шешіп, иық буынындағы қозғалысын қалыптастырады. Абдукционды жарықшақты тайқумен сынығында қолды косынкаға іліп, валикті қолтық астына қояды. Ауыр тарту әсерінен бұрыштық деформация өздігінен жоғалады.Егер болмаса, кеткіш шинамен қаңқадан тарту салады. 15-20 күнде қаңқадан тарту шешілу керек, екі апта бойы косынкалы таңу немесе брейспен иммобилизациялайды. Абдукциялық сыны кезінде хирург мойын басын қолтық асты ойығында оң қолының 4-саусағымен фиксация жасайды,ал сол қолымен көмекші көмегімен қолын денеге 30º әкеледі, 30-40º фронтальды жазықтықта алдыға жылжытады. Репозициядан кейін тына валик салып косынка тағады.R-гр жүргізеді Қарт адамдарға қаңқадан тарту және гипсті таңулар өте ауыр тиеді,олар кеуде клеткалары экскурсиясын шектейді.Аз қозғалатын адамдарда,толық емес сынықтардың тайқуы кезінде науқастар ауруға шағымданбайды.Ол науқастарда иық буынының функциясы бұзылады.Содықтан оларды функциональды жолмен емдейді,жас науқастарды толық емес тайқумен сынықтарды оперативті жолмен емдейді.(ашық репозиция).Фиксация ретінде спиц,винт немесе пластинкалар қолданады. Асқынулары. Хирургиялық иық мойнының жарықшақты сынығында қантамырлары және невралгиялық асқынулар беруі мүмкін.Типті асқынулар сынықтардың дұрыс бітпеуі, иық буынының қозғалмаған кезде дамиды. Иықтың проксималды бөлігінің зақымдануы кезінде. Қолтық астына салынған валик қантамыр және нервтерді зақымдайды немесе басып тастайды, бірақта репозицияны жақсы істесе және тұрақты иммобилизацияланса асқынулар болмайды. Анатомиялық иық мойны және басының сынықтары. Мұндай сынықтар сирек кездеседі, көбіне қарт адамдарда. Егер анатомиялық мойын сынса дистальды сынық проксимальдіге кіреді, бұл жарықшақтанған сынық деп аталады.(2-сурет).Егер сүйек басына түскен күш қатты болса ұсақ бөлшектерге бөлінеді, ал кейде өзінің буындық беткейімен дистальды сыныққа бұрылып бекінеді (3-сурет). Диагностикасы. Гематома және ісіну нәтижесінде иық буыны ұлғаяды. Кейде гематома басын ығыстырып, R-де иықтың шығуына ұқсайды. Активті қозғалыстар шектеледі. Иық басына басқанда ауырынуы туады. Иық өсі бойынша күш түссе де ауырады.Жарықшақтанған сынықтарды R-зерттеуден кейін ғана диагноз қоямыз. Емі.. Сүйек басының жарықшақтанған сынықтарында иықты қолтықасты аймағында бір ай бойы косынкамен немесе «змейка» тәрізді таңумен фиксациялайды. Науқас саусақтарындағы қозғалысты травмадан кейін дереу бастауы керек., шынтақ буынынды - бір аптадан соң, ал иық буынында травмадан 2,5-3 айдан кейін. Тайқумен сынықтарда қолмен бірмоментті репозиция немесе шынтақ өсіндісіне қаңқадан тарту салады. Ауырлықты блок системасы арқылы жоғары қарай вертикальды «балканды рама» арқылы жүргізеді.ЦИТО әкеткіш шинасында тарту эффективтілігі аз және де абдукционды деформация дамуы мүмкін. Сәтсіз репозиция нәтижесінде оперативті ем көрсетілген- остеосинтез спици, винт және пластина қолдану арқылы. Қарт және егде тартқан адамдарда көпфрагментті сүйек басының сынықтарында (С3) Иық буыны аймағында сүйек басын алып тстау жақсы функциональды көрсеткіш болып табылады. Соңғы кездерде иық басының бөлшектенген сынықтарында иық буынында екі компонентті эндопротез қолданады. Асқынулары. Иық сүйегінің проксимальды соңының буынішілік сынықтары жиі иық буыны травмадан кейінгі деформацияланған артрозбен асқынады, ал кей кезде – аваскулярлы остеонекрозбен.Бұл асқынулардың алдын алу сүйек сынықтарының ерте және нақты репозициясын жүргізу және сенімді иммобилизация. Иық сүйегінің диафизарлы сынуы. Анатомо-биохимиялық ерекшеліктері. Әр жерге бекітілген көп мөлшердегі бұлшықеттерді тарту(дельта тәрізді, үлкен кеуде, екібасты, үшбасты), сүйек сынықтарының тайқуына алып келеді.Сынық деңгейіне байланысты.Иық сүйектің ортаңғы үштен бір бөлігінің дистальды шыбық нервсі өтетін жері жиі зақымдалыа жаншылып қалады. Классификация. УКП АО/ АSIF келіскен, иық сүйегінің диафизінің сынықтары 3 типке бөлінеді: А- спиральды(А1), қисық(А2) және көлденең сынықтары В- фрагменттелмеген (В1 және В2)және фрагменттелген С- бір немесе бірнеше аралық фрагменттермен Жарақат травмасы тікелей(соққы) немесе жанама(шынтақ буынынемесе қолға құлау) болады. Диагностика. Иық сүйегініңдиафизарлы сынықтарын диагностикалау қиынға түспейді.(деформация,сүйек сынықтарының крепитациясы, патологиялық қозғалыс.) Иықтың функциясы бұзылған. Радиологиялық диагностика. Рентгенографияны бүкіл иық сүйегімен екі стандартты проекцияда жүргізеді. Алғашқы көмек. Жансыздандырдыжалпы анальгетиктерден бастайды.Транспорттық иммобилизация және иық буынынан саусақтарға дейінгі сатылы шина қолдану.Егер шина жоқ болса қолды денеге фиксациялап Дезо типті бинтті таңу саламыз.(деформацияны асқындыратын,косынкалы емес)
Сурет.22 ЦИТО әкеткіш шинасымен шынтақ өсіндісіне қаңқадан тарту
Комбинирленген тарту және сыртқы гипсті фиксация тәсілдері де бар.Қолдың салмағын тайқудың алдын алу үшін қолданады, ал гипсті таңу- көлденең тайқудың алдын алу.
сурет 23.Таңулар: А- қысқарған(«гильза»), Б- ауыр «висячая» Колдуэлла Бойынша иық диафизі сынықтарын емдеу.
Сынықтың абсолютті қатты фиксациясының жоқтығына қарамастан, бұл таңулар кеуде қуысында қозғалысты шектемейді. Егде және қарт адамдарда соматикалық аурулары бар диафизарлы сынықтарды консервативті емдеу тәсілдерінің бірі. Иық сүйегінің дифиз сынықтарының өсуі 2-3 айдан кейін болады, бұл уақытта иммобилизация жүргізіле береді. Оперативті емдеу. Жабық репозиция әдісінәтиже бермегенде остеосинтез операциясы жүргізіледі.Тағы бір мақсаты сыртқы иммобилизация уақытын азайту және қолдың функциясы шектелуінде.Остеосинтез тәсілінде фиксаторлар қолданады (Винт, пластина)
(Сурет24)
Сурет 24. Иық диафизі сынығының остеосинтезінің блоктау.
Иық сүйегі сынығы шынтақ нервсінің парезімен қатар болғанда емдеу тәсілі тек қана оперативті.Операцияны экстренді көрсеткішпен, шектеу және шыбық нервсі ревизиясынан бастайды, сонан соң остеосинтез жүргізеді, ал егер жыртылса- қалпына келтіреді. Асқынулары. Иық диафизі сынығының ерте асқынуларының бірі шыбық нервісінің зақымданулары(жаншылу, жарақаттау, созылу, жыртылу), кеш асқынулары –жалған буын, шыбық нервісінің сүйел немесе тіндік тыртықтанулардан болған парезі.
Сурет.25 иық сүйегі диафизіне шыбық нервісінің қатынасы.
Дата добавления: 2015-02-06 | Просмотры: 4953 | Нарушение авторских прав |
Гиппократ – Купер әдісі (сурет. 10).Дәрігер арқасымен жатқан науқастың шығу жағынан келіп отырады, науқас білегінен ұстап, өз аяғын қолтық астына орналастырып, иық сүйегінің басына баса отырып, бір уақытта қолды осі бойынша тартамыз. Бұл әдістің өте жоғары жарақаттылығына байланысты өте сирек қолданылады.
4-ші этап (сурет. 11, г). Білекті рычаг ретінде қолданады, иықты лезде ішке ротациялайды.Науқас білезігін қарама-қарсы иық буынына ауыстырады, ал білекті кеудеге орналастырады.
Жіктелуі. Сынықтар түрлері: жауырын денесі, жауырын бұрышы, акромиальды және тұмсық тәрізді өсінді, жауырын мойыны осі, алмұрт тәрізді шұңқыр (рис. 14).
Типті түрде сынықшалардың тайқуы (сур. 15) көбінесе, бұғананың ортанғы бөлігінде дамиды (ортанғы бөлігі – төсті-бүғаналы – емізікті бұлшықеттің жиырылу әсерінен – жоғары және артқа, ал дистальды сынықшасы қолдың салмағының әсерінен және де бұлшықеттің тракциясынан - төмен және алдығақарай тайқиды). Сонымен тайқыған сынықшалар төменге және алдыға ашылатын бұрыш жасайды. Тайқыған сынықшалар ұшы плевраны, тамырлы – нервті тталшықтарын, сонымен тері жабындыларын зақымдауы мүмкін.
Дегенмен, бұғананың сыртқы ұшының кейбір буын айналасының және толық емес буын ішілік сынықтарындатұмсықты – бұғаналық және жоғарғы акромиальды – бұғаналық байламдардың жыртылуы кездесуі мүмкін.
Емі. Емдеу әдісін тандау сынық түріне, сынықшалар тайқуына, науқастың жасына байланысты тандалады. Сынудың сынықшалардың тайқуынсыз түрінде фиксациялайтын тануды салады (Дельба сақинасы мен 8- тәрізді тану) 4 аптаға салады. (сур.17) Тану салудың алдында сынған жерді 10–15 мл 1 – 2% новокаин ерітіндісімен жансыздандырады.
Сынуда сынықшалардың тайқуы болса, репозиция жасалынуы керек. Науқасты орындыққа отырғызып, зақымдалған жаққа қарай басын йілдірту. Ассистент тізесімент науқастың жауырын аралық аймағына немесе жауырын ұшына тіреп, екі қолын йық үстіне қойып және йық буының артқа, сыртқа және біраз жоғары (сур.18.) әкетеді.Бұндай қалыпта хирург сынықшаларды орнына қояд
Әдетте, бұл қиындық тудырмайды, бірақ сынықшаларды бір қалыпта ұстау қиын. Кузьминский шинасы арқылы фиксациялау әдісі кең тараған. (сур.19,а) немесе оның аналогтары, науқастың өлшемдерімен ағаш рейкалардан жасалатын және гипсті бинтпен бекітіледі – Чижин рамкасы (сур. 19,б). Бұл конструкциялар йық үстің перифериялық сынықшаны көтеріп, оны максимальды ашылған қалыпта ұстайды.
Бұғана остеосинтезі интрамедуллярлы (жіңішке стержень немесе спицамен), сүйек үстілік – пластина немесе сүйек арқылы (сур.20). Операциядан кейінгі кезенде қолды әкеткіш ЦИТО шинасымен фиксациялайды немесе Дезо таңғышын 4–5 аптаға салады. Еңбекке жарамдылығы 1,5 – 2 айдан кейін қалпына келеді.
д, е – сүйек үстілік
Абдукционды сынық.(21-б сурет).Орталық сынық-әкелу жағдайында болады, ал дисталбды-әкету.Жарықшақталған сынықта сынықтық сыртқы шеттері бір-біріне кіріп тұрады, ал жарықшақталмаған сынықта шеті фрагмент түзеді, ашық- алға және сыртқа.Абдукционды сынықтар үлкен төмпешіктің сынуымен қатар жүреді.
Емі. Консервативті емдеу.Диафизарлы иық сынықтарын емдеудегі негізгі қиындықтардың бірі сүйек сынықтарын ұстап тұру. Иық сүйегінің жоғарғы бөлімі сынығында репозицияны әкету және дистальды сынықты алдыға әкету жағдайында жасайды. Иммобилизация гипсті торакобрахиальды немесе әкеткіш шина салу арқылы жасайды.Иық деңгейіне байланысты емес 90º және 30-40º фронтальды жазықтықта әкетілген болу керек. Центральды және перифериялық сынықтар бір жазықтықта болады.Репозиция және сынықты имммобилизациялау горизонтальды бағытталған 4-5 кг ауырлықты шынтақ өсіндісіне тарту арқылы қаңқадан тартуды тәсілімен жүргізеді немесе әкеткіш шина немесе балканды рама. (сурет 22)
Бұл тәсілдерге қысқа циркулярлы таңу көмегімен емдеу түрін жатқызады(иықтан шынтаққа дейін, мұнда буындағы қозғалыстар шектелмеген), және де Колдуэлла таңуы- білезіктен иықтың үштен біріне дейін.(Сурет23.)
және де спиции немесе стерженьді аппарат. Қазіргі уақытта ең тиімді және науқастарға қолайлысы жоғарғы және төменгі блоктау арқылы штифті интрамедуллярлы остеосинтез тәсілі болып табылады, Бұл тәсіл сыртқы иммобилизациядан бас тартуға және 4-5 күннен кейін қолмен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Иық диафизі сынығының жиі болатын қосымша зақымданулар бірі шынтақ нервсінің зақымданулары, 10-18% кезігеді. (сурет 2.2). Латеральды septum intremusculare арқылы өткенде фиксация байқалады, (срет25), сондықтан нерв зақымдану себебі болып тікелей сыну,жабық немесе ашық манипуляциялардағы жаншылу, және тракционды зақымданулар.