АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология

Гиперкинезиялар

Гиперкинезия – мыйдың әртүрлі құрылымдары (экстрапирамидалық жүйе, таламус, таламус асты ядролары, мыйшық ядролары, қызыл ядро, мый қыртысы және олардың байланысу жүйелері) нейрондарының бүліністерінен дамитын еріксіз қимыл-қозғалыстардың тым артып кетуі.

Бүлінген мый құрылымдарының орналасқан жеріне қарай:

√ қыртыстық;

√ қыртыс астылық;

√ бағаналық гиперкинезияларды ажыратады.

Бүліністің мый құрылымдарына тарауына қарай:

√ жалпы гиперкинезия;

√ жергілікті немесе орныққан гиперкинезия – деп бөледі.

Жалпы гиперкинезия кезінде бұлшықеттердің көпшілігі немесе бірнешеуі еріксіз қимыл-қозғалыстарға ұшырайды. Орныққан гиперкинезия бір бұлшықеттің немесе оның жекелеген талшықтарының жиырылуларымен сипатталады.

Бұлшықеттердің жиырылу кезеңдері (тез ауысатын немесе шабан ауысатын, сіреспелі) бөліктерінің басымдылығына қарай:

√ шапшаң;

√ шабан - гиперкинезияларды ажыратады.

Шапшаң гиперкинезияларға тырыспа-селкілдек, хорея, діріл (тремор) және әртүрлі жүйке тартулары жатады.

Тырыспа-селкілдек аяқ астынан ұстамалы немесе тұрақты түрде пайда болатын бұлшықеттердің еріксіз жиырылулары. Олардың қарқыны, ұзақтығы мен бұлшықеттерге тарауы әртүрлі болады. Клоникалық (селкілдек), тоникалық (тырыспа) және араласқан тырыспа-селкілдектің түрлерін ажыратады.

Қысқа мерзім аралығында жекелеген бұлшықет топтарының бірінің артынан бірі бейберекет жиырылуларынан клоникалық селкілдек дамиды. Ол мый қыртысы тым қатты қозуынан немесе пирамидалық жүйе құрылымдары бүліністерінен пайда болады. Бүкіл денеге жайылған айқын клоникалық селкілдекті конвульсия деп атайды.

Дененің немесе аяқ-қолдардың лажсыз жағдайда ұсталынып тұруына әкелетін бұлшықеттердің ұзақ (бірнеше ондаған секундқа дейін) жирылып қалуын тоникалық селкілдек немесе тырыспа дейді. Ол қыртыс асты құрылымдардың қатты қозуынан және кейбір уыттанулар (мәселен, ішімдіктен, сіреспе уытынан, көміртегі тотығымен улану) кездерінде байқалады.

Араласқан (клонико-тоникалық, тонико-клоникалық) селкілдек кома, сілейме жағдайларындағы (диабеттік, бауырлық немесе уремиялық комалар, күйіктік немесе анафилаксиялық сілейме) науқастарда байқалады.

Хорея – бұлшықеттердің әртүрлі топтарының бейберекет, ырғақсыз тез арада зорлықпен жиырылулары. Ол мыйдың ұзақ ишемиясы, атеросклероздық бүліністер, құздамалық энцефалит, мый жарақаты кездерінде кездеседі. Оның тұқым қуатын түрі де (мәселен, Хантингтон хореясы) белгілі.

Тремор – діріл түріндегі гиперкинез. Ол бұлшықеттердің қайталанатын жиырылулары мен босаңсулары нәтижесінде дене мен оның жекелеген бөліктерінің ырғақты тербелмелі еріксіз қозғалыстарымен көрінеді. Негізінен мый бағанасы бүліністерінде пайда болады. Тремор мыйдың құрылымдық бүліністерінде (жайылмалы склероз, энцефалит, қанайналым бұзылыстары кездерінде), организмнің экзогедік (ішімдікпен, сынап қосындыларымен, морфинмен) улануларында байқалады.

Жүйке тартулары – лажсыз қозғалыстарға әкелетін бұлшықеттің немесе бұлшықет топтарының тез және дағдылы еріксіз жиырылулары. Мәселен, көздің жыпылықтауы, көзді сығырайту, ымдық қимылдар. Ол энцефалиттің нәтижесінде экстрапирамидалық жүйе бүліністерінен, психотроптық дәрі-дәрмектермен уланулардан және кейбір психикалық ауытқулар кездерінде байқалады.

Дата добавления: 2015-05-19 | Просмотры: 984 | Нарушение авторских прав