 |
|
АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология |
ТРАВМАТОЛОГИЯ 69-83 стр
Науқаста қатаң төсектік тәртіпті қажет ететін ауыр дәрежедегі ми жарақаты анықталған. Мидың жаншылуына тән емес белгіге жатады:// брадикардия// аритмия// «ашық аралық»// эпилепсиялық ұстама// + тахикардия *** Бас ми жарақаты кезіндегі мидың жаншылуына әкелмейтін жарақатты атаңыз:// мидың ісінуі // эпидуральді гематома// + субарахноидальді қан құйылу// бас сүйектің импрессионды сынуы// субдуральді гематома *** Декомпрессия және қан тоқтату мақсатында жасалатын бас сүйектің жедел трепанациясына нақты көрсеткіш кездегі клиникалық көрініс:// субарахноидальді қан кету// бас сүйекішілік гипертензия// миының ауыр дәрежеде соғылуы// + миының жаншылуы// бас сүйегі негізінің сынуы *** Науқастың үстіне жәшіктер құлаған. Оң жақ кеудесінің ауырғанына шағымданады, терең дем ала алмайды. Жағдайы ауыр, тері қабаты цианозды, ентігу бар. Артериалды қысымы 80/60 мм.сын.бағ. Көкірек қуысының оң жақ бөлігі дем алғанда аз қозғалады, перкуссия кезінде қораптық дыбыс естіледі. Аускультация жасағанда тыныс естілмейді. Жүрегі солға қарай ығысқан. Пальпация жасағанда оң жақтағы бірнеше қабырғалардың сынғаны анықталған. Қабырғалар сынғаннан кейінгі дамыған асқынуды көрсет:// гемоторакс, плевропульмональдік шок// гемоторакс, тері асты эмфиземасы// өкпе соғылуы, жарақаттан кейін дамыған пневмония// пневмоторакс, жүрек жарақаты// + пневмоторакс, плевропульмональді шок *** Плевропульманальді шокпен асқынған көкірек қуысының жарақаты бар науқасқа төмендегі шаралардың қайсысын бірінші кезекте жүргізу керек?:// көкірек қуысының рентгенографиясын // оксигенотерапияны// + вагосимпатикалық блокаданы// көкірек қуысын пункциялауды// кеңірдек интубациясын *** «Кеуде жарақаты кезінде плевра қуысына аққан қан тоқтады ма жоқ па?» деген сұраққа жауап беру үшін қандай сынама (проба) жасалады?:// Эфендиев сынамасы// + Рувила-Грегуар сынамасы// Петров сынамасы// Филиппс-Ван сынамасы // Жоров сынамасы *** Пункция жасалғаннан кейін плевра қуысында ауа қайтадан жиналса дәрігердің келесі тәсілі қандай?:// пункцияны қайталап жасау// торакотомия жасап, жарақаттанған өкпе тініне тігіс салу// электрлік сорғышпен белсенді түрде аспирация жасау// + Бюлау бойынша плевра қуысына дренаж салу трахеостомия жасау// *** Пневмотораксты, плевра қуысынан ауаны сорып алу үшін пункцияны қай жерден жасайды?:// + ортаңғы бұғана сызығы бойынша екінші қабырға арасы арқылы// ортаңғы бұғана сызығы бойынша үшінші қабырға арасы арқылы// артқы қолтық асты сызығы бойынша жетінші қабырға арасы арқылы// жауырынның төменгі шеті арқылы// алдыңғы қолтық асты сызығы бойынша екінші қабырға арасы арқылы *** Науқаста жауырын сызығы бойымен сол жақтағы бірнеше қабырғалары сынған, рентгенограммадан сол жақ плевралды қуыста гомогенді қараю анықталады. Жарақаттан кейін бірнеше сағат өткен. Осы жарақаттың асқынуын атаңыз:// пневмоторакс// посттравматикалық пневмония// плевра эмпиемасы// плеврит// +гемоторакс *** 48 жасар ер адам тротуарда аяғы тайып жығылып, қолдарын созып артқа құлады. Иық буынында ауырсынуға байланысты белсенді қозғалыс жасау мүмкін емес. Белсенсіз қозғалыс ауырсыну тудырады. Шынтақты бұрағанда ауырсыну жіліктің басына беріледі. Иық буыны аймағына жасалған пальпация қатты ауырсыну тудырады. Жарақатқа диагноз қойыңыз:// иықтың алға шығуы// иықтың артқа шығуы// иық буынының соғылуы// +тоқпан жілік мойынының шаншылған сынуы// тоқпан жіліктің диафизарлық сынуы *** Шыққан иықты орнына салғанда қолданылатын жансыздандырудың қолайлы әдісі:// буынішілік анестезия// өткізгіштік анестезия// + жалпы наркоз// наркотикалық анальгетикті бұлшық етке енгізу// жергілікті анестезия *** Тоқпан жіліктің дистальдік бөлігінің сынуы бар науқасқа шынтақ буынына массаж жасау қандай асқынудың алдын-алу мақсатында тағайындалмайды:// + оссификациялайтын миозиттің// шынтақ буынының контрактурасын// ортаңғы нервінің невритін// шынтақ нервінің невритін// Фолькман контрактурасын *** Спортшы жаттығу кезінде оң жақ ығын сыртқа бұрап құлады. Науқасты зерттеуде оң жақ бұғанасының дистальдік бөлігі баспалдақ тәрізді көтеріліп тұр, «перне» симптомы анықталады. Оң жақ иық буынындағы қозғалыс көлемі шектелген. Болжамалы диагнозды атаңыз:// бұғананың сынуы// +бұғананың акромионды бөлігінің шығуы// оң жақ иықтың шығуы// үлкен кеуде бұлшық етінің жыртылуы// сүйекүсті бұлшық етінің жыртылуы ***
Тоқпан жіліктің ортаңғы үштен бір бөлігінің қиғаш сынуы бар науқаста қол басының белсенді жазылуы мен үлкен саусақтың сыртқа әкетілуі шектелген. Сүйек сынықтары ені және ұзына бойы ығысқан. Сынықпен бірге орын алған қосалқы зақымдануды атаңыз:// орталық нервтің зақымдануы// шынтақ нервтің зақымдануы// бұлшық ет-терілік нервтің зақымдануы// +кәрі жілік нервтің зақымдануы// иық өрімінің зақымдануы *** Шынтақ өсіндісінің ығысуы бар сынуды емдеуде қандай әдісті қолданған қолайлы:// лейкопластырмен тартуды// сүйектен таруды// + операциялық емді// Колдуэлл бойынша таңғышты// Дезо таңғышын *** 60 жастағы науқас тротуарда тайып құлап алақанымен жерге соғылды. Білезік буынының ауырғанына шағымданады. Кәрі жіліктің дистальді бөлігін басқанда ауырсыну күшейеді. Зақымдану диагнозын атаңыз:// Галеации зақымы// Монтеджи зақымы// Смит зақымы// Мальгени зақымы// + Коллесс зақымы *** Науқас 43 жаста, жұмысқа бара жатқанда мұзға тайып құлағанда аяғын сыртқа қайырып алды. Рентгенограммада қандай зақымдану түрін болжайсыз:// Потта-Десто зақымын// Галеации зақымын// Монтеджи зақымын// +Дюпюитрен зақымын// Дюверней зақымын *** Асық (таран) сүйегінің зақымдануы кезінде асептикалық некрозды алдын-алудың негізгі шарасы:// +кеш статикалық салмақ түсіру// ерте бастаған ЕДШ (ЛФК)// кеш басталған ЕДШ// ерте статикалық салмақ түсіру// артродездеу *** Жаяу жүрушіні автокөлік қаққан. Тізе буынының қатты ауырғанына және табанының жансызданғанына шағымданады. Аяқ басы бозарған, салқын. Аяқ басының сыртқы артериясының пульсациясы анықталмайды. Тізе буыны ісінген, деформацияланған. Тізе буынында белсенсіз қозғалыс аз мөлшерде, серппелі қарсыластық белгісі анықталады. Алдын-ала қойылған диагнозды атаңыз:// +ортан жіліктің айдаршық аралық сынуы тамыр-нерв будасының қысылуымен асқанған// сирақтың шығуы тамыр-нерв будасының қысылуымен// тізе үстінің сынығы тамыр-нерв будасының қысылуымен// асықты жіліктің екі айдаршығының сынуы тамыр-нерв будасының қысылуымен// сирақ сүйегінің диафизарлық сынуы тамыр-нерв будасының қысылуымен *** Науқас жол-автокөлік апатынан кейін ауруханаға жеткізілген. Жамбас-сан буынының ауырғанына шағымданады. Аяғы бүгілген, ішке әкелінген және ішкі қарай бұралған. Аяғы салыстырмалы түрде көп қысқарған. Үлкен ұршық Розер-Нелатон сызығынан жоғары орналасқан. Белінде айқын лордоз байқалады. Зақымданудың диагнозын құрастырыңыз:// ортан жіліктің мойынының сынығы// ортан жіліктің ұршық аралық сынығы// жілік басының алға шығуы// +жілік басының артқа шығуы// жілік басының орталық шығуы *** Егде жастағы ер адам көшеде аяғы тайып жығылып, тізесін бүге құлаған. Емханаға әзер жетіп травматологке қаралады, шағымы - аяғын алға созғанда тізе буынының ауырсынуы. Тізе буыны ісінген, буында сұйықтың болғаны анықталады, «баллатирование» симптомын тексеру ауру сезімін одан әрі өршітеді. Науқас тік аяғын көтере алмайды. Жарақаттың диагнозын атаңыз:// +тізе тобығының сынуы// тізе буынының алдыңғы айқасқан байламының зақымы// тізе буынының ішкі жанама байламының зақымы// ортан жіліктің айдаршақ аралық сынуы// сирақтың алдыға шығуы *** Жамбас-сан буынын эндопротездеу қандай жағдайда қолданылмайды:// ортан жілік мойыны сынуында// ортан жілік басының асептикалық некрозында// деформациялаушы артрозда// +ортан жілік басының остеомиелитінде// ортан жілік мойынының жалған буынында *** Төмендегі себептердің қайсысы ашық және оқтан болған сынуларда жараның іріңдеуіне қатысы жоқ:// біріншілік немесе екіншілік өлі тіндердің болуы// сүйек бастарының қозғалғыштығы// +жараның көлемі мен ұзындығы// жарадан сұйықтардың ақпауы// бөгде заттардың болуы *** Операциядан кейінгі дамыған остеомиелитті алдын алудағы негізгі жағдай// антибиотиктерді пайдалану// +тұрақты остеосинтездеу// сынық аймағына дренаж қалдыру// аяқ-қолды тыныштықта сақтау// тамыр ішіне дезинтоксикалық терапия жүргізу *** Ашық сынулар остеомиелитпен асқынғанда сүйек сынығын қолайлы бекіту әдісі қандай?// гипс таңғышты пайдалану// сүйектен тартуды пайдалану// сүйек ішілік остеосинтез жасау// сүйек үстілік остеосинтез жасау// +сүйек арқылы остесинтез жасау *** Секвестрэктомия жасағаннан кейін сүйектегі қалып қойған қуысты толтырудың қолайлы тәсілін атаңыз// гемопломбпен// +қорек беретін аяқшасы бар аутосүйекпен// гетерошеміршекпен// қорек беретін бұлшық ет пластикасы арқылы// гетеротрансплантатпен *** Остеомиелит және сүйектің жетіспеушілігімен асқынған жалған буынды қазіргі таңда қандай әдіспен емдейді?// сүйек пластикасымен бірге сүйек ішілік остеосинтез жасау арқылы// сүйек пластикасымен бірге сүйек үстілік остеосинтез жасау арқылы// гипсті таңғышпен бекітіп// +сүйек арқылы остесинтез жасау арқылы// тежеуші (блокирующий) остеосинтез жасау арқылы *** Жіліншік сүйектерінің варусты деформациясынан кейін дамыған деформациялаушы гонартрозды емдеуде жасалатын қолайлы операцияны атаңыз// буын байламдарына жасалатын операция// эндопротездеу// артродездеу// +коррекциялаушы остеотомия// буынға артролиз жасау *** Бұрышы артқа қарай ашылған аяқ-қолдың деформациясы қалай аталады?// вальгусты// варусты// +антекурвация// рекурвация// ротация *** Буын контрактурасын немесе деформацияларды дәрігер емдеу барысында күштеп жазып және түзетуді қалай атайды?// +редрессация// репарация// артродез// артролиз// артропластика *** Деформациялаушы артрозға тән емес рентгенологиялық белгіні атаңыз// остеоартроз// остеопороз// буын саңылауының кішіреюі// склероз және буын беткейлерінің деформациясы// +хондроматозды денелер *** 67 жастағы науқас үйдің кіреберісінде сүрініп жығылып, оң жақ жанына соғылып құлаған. Ауруханаға иммобилизациясыз жеткізілген. Тексергенде оң жақ аяғы буындары жазылған, аяғы сыртқа қарай ротацияланған. Буында белсенсіз қозғалыстар бар, алайда олар ауырсыну тудырады. Өлшегенде оң аяқтың 3 см қысқаруы анықталды. Гиргалов симптомы анықталды. Аяқты қандай әдісті пайдаланып бекітесіз?// деротациялық етікшемен// бармақтан бастап қабырға доғасына дейін салынған гипсті таңғышпен// кокситті гипсті таңғышпен// сүйектен тарту арқылы// +остеосинтез жасау арқылы *** Шығып кеткен ортан жіліктің басын орнына салғаннан кейін жілік басында асептикалық некроздың дамуын алдын-алу үшін қандай емдеу әдісін таңдайсыз?// кокситті таңғышты// +сүйектен тартуды// клейді пайдаланып тартуды// терең салынған лонгетті// туторды *** Ортан жілік басының туа болған шығуын Виленский шинасымен емдегенде аяқты ішке әкелетін бұлшық еттердің ауырсынуын тудыратын контрактураға көңіл аудармау қандай асқынуға әкеліп соғады// шокка// буын капсуласының жыртылуына// санның бұралуына// +жілік басының асептикалық некрозына// аяқ басының қан айналымының бұзылуына *** Қандай жағдайда супинаторды қолдану көрсетілген?// эквино-жазық табанда// сирақ және табан бұлшықеттерінің парезі кезінде// 1,5 см дейін аяқтың қысқалығында// 1,6-6 см дейін аяқтың қысқалығында// + жалпақ табанда *** Деформацияны, контрактураны мәжбүрлі түрде шеттеу (жою) қалай аталады?// + редрессация// репарация// артродез// артрориз// артропластика *** Қабырғалар сынығының жіктелуіне жататын жарақат түрлерін атаңыз:// тұрақты// көлденең// + асқынбаған//
компрессиялық// ескірген *** Тізе буыны жарақаты мен ауруларын зерттеудің заманауи әдістеріне жатады: рентгенография// артропневмография// контрастты рентгенография// + артроскопия// буын пункциясы *** Науқастың білегіне рентгенография жасау кезінде қандай ережені сақтау керек:// рентгенография білектің пронация қалпында жасалады// + рентгенографияда екі буынды қамтиды// тура және қиғаш (3-4) проекцияда түсіріледі// жартылай пронация қалпында түсіріледі// тура және бүйір проекцияда түсіріледі *** Жамбас сүйегінің алдыңғы және артқы жарты сақиналары бүтіндігінің бұзылуымен болған сынықтарда мүмкін болатын қан кету көлемі: // 500 мл// 1000 мл// 1500 мл// + 2000 мл// 4000 мл *** Омыртқа денелерінің сынуларында қолданылатын функциялық емдеу әдісі:// Юмашев// Силин// Каплан// Цивьян// +Гориневская *** Өкше сынығы қандай жарақат түрінде жиі кездеседі?// аяқ басының пронациясында// аяқ басын тез бүккенде// аяқ басының супинациясында// + биіктен құлағанда// аяқ басын тез жазғанда *** 40 жастағы науқасқа жүргізілген клинико-рентгенологиялық зерттеуде шынтақ өсіндісінің ығысқан сынығы анықталды. Сынықтың орталық бөлігі әдетте қайда ығысады?// сыртқа// ішке// + жоғары/ төмен// алдыға *** Кәрі жілік басының ұсатылған сынығында қандай емдеу әдісін қолданған тиімді: сүйекішілік остеосинтезді// сүйекүстілік остеосинтезді// сүйекаралық остеосинтезді// + жілік басын алып тасату// сүйектен тартуды *** Айқасқан (крест тәрізді) байлам жарақатындағы негізгі симптом: // сирақтың бір жанына қарай девиациясы // + «жылжымалы жәшік» симптомы// гемартроз// «шертпе» симптомы// буын блокадасы *** Бел омыртқасы немесе төменгі кеуде омыртқасы денесінің сынығын арқанының жұмсақ тіндірінің жарақаттарынан және көлденең өсіндісінің сынықтарынан ажырататын симптом: қанталудың болуы// сипағанда аурудың болуы// + Силин симптомы // Джойс симптомы // Гирголав симптомы *** Науқас қолын созған күйде мұзда құлаған. Иықтың ортаңғы бір бөлігінде айқын ісіну, деформация, сынық бөліктерінің крепитациясы анықталады. Қол басын жазу, 1 саусақты сыртқа қарай әкетуі шектелген. Қол басы терісінің сезімталдығы төмендеген. Рентгенограммада иықтың ортаңғы бір бөлігіндегі қиғаш сынық анықталады. Қандай емдеу әдісі тиімді болып саналады?// гипсті таңғыш салу// сүйектен тарту// ошақтан тыс сүйекарқылы остеосинтез// + батырмалы остеосинтез// тежегіш остеосинтез *** Омыртқаның кеуде бөлігінің компрессионды сынығы бар балаларды тиімді емдеу тактикасына жатады: функциялық емдеу әдісі (сүйектен тарту, ЕДШ, массаж)// корсет көмегімен емдеу// оперативті ем// + бір сәтте реклинация жасау + корсет тағу // корсеттің қажеті жоқ *** Асықты жіліктің проксимальді метафизі арқылы сүйектен тартып емдеу әдісіне көрсеткіш: // + жамбастың алдыңғы және артқы жарты сақинасының бір жақты ығысуымен болған сынығы// жамбастың алдыңғы жарты сақинасының ығысуымен болған сынығы// шеттерінің ығысуымен болған сынықтары// артқы жарты сақинаның ығысумен болған сынығы// қасаға сүйегінің сынығы *** Туа пайда болған қисық мойынның этиопатогенезі:// + кеуде-бұғаналық-емізікшелік бұлшықеттің даму ақауы (кемістігі) // босану кезіндегі жарақат// ұрықтың теріс орналасуы// қабыну процесі// жүрек ишемиясы *** Ауыр физикалық еңбекпен айналысатын ересек адамның 6 мойын омыртқасының асқынбаған сынығы кезіндегі еңбекке қабілеттілігінің қалыпқа келу мерзімі қандай?// 1 ай// 2 ай// 3 ай// + 4 ай// 5-6 ай *** Жамбас сақинасының ажырауымен жүретін сынықтарға жатады:// мықын сүйегі қанатының сынығы// қасаға сүйегінің сынығы// жамбас ойығы ернеуінің сынығы// қасаға және шонданайдың бір жақты сынығы // + қасаға және шонданайдың әр жақты сынығы *** Қайық (ладья) тәрізді сүйектің шығуында кездеспейтін клиникалық белгіні атаңыз: 1-ші саусақ сыртқа әкетілген қалпында болады// қол басы ульнарды жаққа әкетілген// анатомиялық табакерка аймағында ауыратын томпаю байқалады // + қол басы алақанға қарай бүгілген қалыпта// білек буынында қимыл ауырсыну туындатады және шектелген// *** Ортан жілік сынығы кезінде проксимальді фрагменттің барынша сыртқа қарай әкетілуі және бүгілуі кездесетін аймақты атаңыз:// + диафиздің жоғарғы үштен бір бөлігі// диафиздің ортаңғы үштен бір бөлігі// диафиздің төменгі үштен бір бөлігі// айдаршық үстінен сынығы// диафиздің жоғарғы және ортаңғы бөлігі// *** Қалыпты жағдайда асық сүйек-өкше бұрышы неге тең:// 10-20˚// 20-30˚// +20-40˚// 20-50˚// 40-60˚ *** Туа пайда болған сан басын шығуының этиологиялық факторы:// қабыну процесі// жарақат факторы// +дисплазия// жатырдағы ұрықтың дұрыс жетлмеуі// зат алмасу процесінің бұзылысы *** Секвестрэктомия жасалғаннан кейін орын алған сүйек қуысын тиімді толтыру әдісі:// гемопломбамен// + қоректенетін аяқшасы бар аутосүйекпен// гетерошеміршекпен// қорегі бар бұлшықет аяқшасымен// гетеротрансплантпен *** Жалған буын остеомиелитпен және сүйек ақауымен асқынғанда қазіргі кезде қолданылатын ем:// сүйек пластикасымен сүйекішілік остеосинтез// сүйек пластикасымен сүйеүстілік остеосинтез// гипсті таңғыш// + сүйек арқылы остеосинтез// тежегіш остеосинтез *** Омыртқа денесінің компрессиялық сынуына байланысты науқасқа корсетті салған кезде жарақаттанған омыртқа қандай қалыпта болуы керек:// бүгілген қалыпта// орта физиологиялық қалыпта// қарқынды кифоз қалпында// қарқынды лордоз қалпында// + жазылған қалыпта *** Мойын омыртқасының экстензиялық шығуы мен сынуын сүйектен тартып емдеу кезінде білікшені (валик) қайда қояды:// + бастың астына// арқасына, мойынға дейін // мойын лордозына// білікше қолданылмайды// барлығы дұрыс *** Сирақ-табан буыны гемартрозына тән симптом:// қанталау// ауырсыну// ая-қол қызметінің бұзылысы// + буында қан жиналу// жілік аралық синдесмоз жарақаты *** 43 жастағы науқас жұмысқа бара жатқан жолда аяғы тайып құлаған, соның салдарынан аяқ басын сыртқа қарай қайырып алған. Рентгенограммада Сіз қандай жарақаттың болғанын күтесіз:// Потта-Десто сынығын// Галеаций сынығын// Монтеджи сынығын// + Дюпюитрен сынығын// Дюверней сынығын *** Білек шығуында қандай сыртқы бағдарлар (ориентир) бұзылады?// Шумахер сызығы// + Гюнтера сызығы мен үшбұрышы// Маркс сызығы// Бриан үшбұрышы// Білектің білік өсі *** Тізе буынының сыртқы бүйір байламы жарақатына қандай симптом тән:// күрт ауырсыну// гемартроз// қимылдың шектелуі// + сирақтың бүйірге қарай девиациясы// тері астындағы гематома *** Қол басы жазылған қалыпта құлаған кезде пайда болатын өзіне тән жарақаттарды көрсетіңіз// + Коллес сынығы// Смит сынығы// қайық тәрізді сүйектің сынығы// алақан сүйектерінің сынығы// шынтақ сүйегі басының сынығы *** Жамбас ойығының ығыспаған сынығын емдеуде таңдамалы емдеу әдісін атаңыз// операциялық ем// сынған аяғына күш түсірмей науқасты ерте жүргізу// Волкович қалпында функциялық ем тағайындау// + қаңқадан тарту// кокситті гипсті таңғыш салу *** Кіші жілік нерві жарақатынан және параличке ұшырауынан аяқ басында қандай деформация пайда болады?// жалпақ табан// өкше табан// + ат табан// қотан аяқ// вальгусті аяқ *** Еланский шендеуіші (шинасы)// Шанц тәрізді жаға// Крамер шендеуіші// резенкелі шеңберді бастың астына орналастыру// + Дитерихс шендеуіші. ***
Науқаста қатаң төсектік тәртіпті қажет ететін ауыр дәрежедегі ми жарақаты анықталған. Мидың жаншылуына тән емес белгіге жатады:// брадикардия// аритмия// «ашық аралық»// эпилепсиялық ұстама// +тахикардия *** Мойын омыртқасы зақымданған кезде қандай транспорттық иммобилизация қолданбайды?// Еланскийдің шендеуіші // Шанц типті жаға// +Дитерихс шендеуіші// Крамер шендеуіші// бас астына резиналық дөңгелекті қою *** Декомпрессия және қан тоқтату мақсатында жасалатын бас сүйектің жедел трепанациясына нақты көрсеткіш кездегі клиникалық көрініс:// субарахноидальді қан кету// бас сүйек ішілік гипертензия// миының ауыр дәрежеде соғылуы// +миының жаншылуы// бас сүйегі негізінің сынуы *** Науқастың үстіне жәшіктер құлаған. Оң жақ кеудесінің ауырғанына шағымданады, терең дем ала алмайды. Жағдайы ауыр, тері қабаты цианозды, ентігу бар. Артериалды қысымы 80/60 мм.сын.бағ. Көкірек қуысының оң жақ бөлігі дем алғанда аз қозғалады, перкуссия кезінде қораптық дыбыс естіледі. Аускультация жасағанда тыныс естілмейді. Жүрегі солға қарай ығысқан. Пальпация жасағанда оң жақтағы бірнеше қабырғалардың сынғаны анықталған. Қабырғалар сынғаннан кейінгі дамыған асқынуды көрсет:// гемоторакс, плевропульмональдік шок// гемоторакс, тері асты эмфиземасы// өкпе соғылуы, жарақаттан кейін дамыған пневмония// пневмоторакс, жүрек жарақаты// +пневмоторакс, плевропульмональді шок *** Плевропульманальді шокпен асқынған көкірек қуысының жарақаты бар науқасқа төмендегі шаралардың қайсысын бірінші кезекте жүргізу керек?:// көкірек қуысынын рентгенографиясын // оксигенотерапияны// +вагосимпатикалық блокаданы// көкірек қуысын пункциялауды// кеңірдек интубациясын *** «Кеуде жарақаты кезінде плевра қуысына аққан қан тоқтады ма жоқ па?» деген сұраққа жауап беру үшін қандай сынама (проба) жасалады?:// Эфендиев сынамасы// + Рувила-Грегуар сынамасы// Петров сынамасы// Филиппс-Ван сынамасы // Жоров сынамасы *** Пункция жасалғаннан кейін плевра қуысында ауа қайтадан жиналса дәрігердің келесі тәсілі қандай?:// пункцияны қайталап жасау// торакотомия жасап, жарақаттанған өкпе тініне тігіс салу// электрлік сорғышпен белсенді түрде аспирация жасау// + Бюлау бойынша плевра қуысына дренаж салу трахеостомия жасау// *** Пневмотораксты, плевра қуысынан ауаны сорып алу үшін пункцияны қай жерден жасайды?:// +ортаңғы бұғана сызығы бойынша екінші қабырға арасы арқылы// ортаңғы бұғана сызығы бойынша үшінші қабырға арасы арқылы// артқы қолтық асты сызығы бойынша жетінші қабырға арасы арқылы// жауырынның төменгі шеті арқылы// алдыңғы қолтық асты сызығы бойынша екінші қабырға арасы арқылы *** Науқаста жауырын сызығы бойымен сол жақтағы бірнеше қабырғалары сынған, рентгенограммадан сол жақ плевралды қуыста гомогенді қараю анықталады. Жарақаттан кейін бірнеше сағат өткен. Осы жарақаттың асқынуын атаңыз:// пневмоторакс// посттравматикалық пневмония// плевра эмпиемасы// плеврит// +гемоторакс *** 48 жасар ер адам тротуарда аяғы тайып жығылып, қолдарын созып артқа құлады. Иық буынында ауырсынуға байланысты белсенді қозғалыс жасау мүмкін емес. Белсенсіз қозғалыс ауырсыну тудырады. Шынтақты бұрағанда ауырсыну жіліктің басына беріледі. Иық буыны аймағына жасалған пальпация қатты ауырсыну тудырады. Жарақатқа диагноз қойыңыз:// иықтың алға шығуы// иықтың артқа шығуы// иық буынының соғылуы// +тоқпан жілік мойынының жаншылған сынуы// тоқпан жіліктің диафизарлық сынуы *** Шыққан иықты орнына салғанда қолданылатын жансыздандырудың қолайлы әдісі:// буын ішілік анестезия// өткізгіштік анестезия// +жалпы наркоз// наркотикалық анальгетикті бұлшық етке енгізу// жергілікті анестезия *** Тоқпан жіліктің дистальдік бөлігінің сынуы бар науқасқа шынтақ буынына массаж жасау қандай асқынудың алдын-алу мақсатында тағайындалмайды:// +оссификациялайтын миозиттің// шынтақ буынының контрактурасын// ортаңғы нервінің невритін// шынтақ нервінің невритін// Фолькман контрактурасын *** Спортшы жаттығу кезінде оң жақ ығын сыртқа бұрап құлады. Науқасты зерттеуде оң жақ бұғанасының дистальдік бөлігі баспалдақ тәрізді көтеріліп тұр, «перне» симптомы анықталады. Оң жақ иық буынындағы қозғалыс көлемі шектелген. Болжамалы диагнозды атаңыз:// бұғананың сынуы// +бұғананың акромиондық бөлігінің шығуы// оң жақ иықтың шығуы// үлкен кеуде бұлшық етінің жыртылуы// сүйек үсті бұлшық етінің жыртылуы *** Тоқпан жіліктің ортаңғы үштен бір бөлігінің қиғаш сынуы бар науқаста қол басының белсенді жазылуы мен үлкен саусақтың сыртқа әкетілуі шектелген. Сүйек сынықтары ені және ұзына бойы ығысқан. Сынықпен бірге орын алған қосалқы зақымдануды атаңыз:// орталық нервтің зақымдануы// шынтақ нервісің зақымдануы// бұлшықеттік нервтің зақымдануы// + кәріжілік нервісінің зақымдануы// иық өрімінің зақымдануы *** Шынтақ өсіндісінің ығысуы бар сынуды емдеуде қандай әдісті қолданған қолайлы:// лейкопластырмен тартуды// сүйектен таруды// +операциялық емді// Колдуэлл бойынша таңғышты// Дезо таңғышын *** 60 жастағы науқас тротуарда тайып құлап алақанымен жерге соғылды. Білезік буынының ауырғанына шағымданады. Кәрі жіліктің дистальді бөлігін басқанда ауырсыну күшейеді. Зақымдану диагнозын атаңыз:// Галеации зақымы// Монтеджи зақымы// Смит зақымы// Мальгени зақымы// + Коллесс зақымы *** Науқас 43 жаста, жұмысқа бара жатқанда мұзға тайып құлағанда аяғын сыртқа қайырып алды. Рентгенограммада қандай зақымдану түрін болжайсыз:// Потта-Десто зақымын// Галеации зақымын// Монтеджи зақымын// + Дюпюитрен зақымын// Дюверней зақымын *** Асық (таран) сүйегінің зақымдануы кезінде асептикалық некрозды алдын-алудың негізгі шарасы:// +кеш статикалық салмақ түсіру// ерте бастаған ЕДШ (ЛФК)// кеш басталған ЕДШ// ерте статикалық салмақ түсіру// артродездеу *** Жаяу жүрушіні автокөлік қаққан. Тізе буынының қатты ауырғанына және табанының жансызданғанына шағымданады. Аяқ басы бозарған, салқын. Аяқ басының сыртқы артериясының пульсациясы анықталмайды. Тізе буыны ісінген, деформацияланған. Тізе буынында белсенсіз қозғалыс аз мөлшерде, серппелі қарсыластық белгісі анықталады. Алдын-ала қойылған диагнозды атаңыз:// ортан жіліктің айдаршық аралық сынуы тамыр-нерв будасының қысылуымен асқанған// +сирақтың шығуы тамыр-нерв будасының қысылуымен// тізе үстінің сынығы тамыр-нерв будасының қысылуымен// асықты жіліктің екі айдаршығының сынуы тамыр-нерв будасының қысылуымен// сирақ сүйегінің диафизарлық сынуы тамыр-нерв будасының қысылуымен *** Науқас жол-автокөлік апатынан кейін ауруханаға жеткізілген. Жамбас-сан буынының ауырғанына шағымданады. Аяғы бүгілген, ішке әкелінген және ішкі қарай бұралған. Аяғы салыстырмалы түрде көп қысқарған. Үлкен ұршық Розер-Нелатон сызығынан жоғары орналасқан. Белінде айқын лордоз байқалады. Зақымданудың диагнозын құрастырыңыз:// ортан жіліктің мойынының сынығы// ортан жіліктің ұршық аралық сынығы// жілік басының алға шығуы// +жілік басының артқа шығуы// жілік басының орталық шығуы *** Егде жастағы ер адам көшеде аяғы тайып жығылып, тізесін бүге құлаған. Емханаға әзер жетіп травматологке қаралады, шағымы - аяғын алға созғанда тізе буынының ауырсынуы. Тізе буыны ісінген, буында сұйықтың болғаны анықталады, «баллатирование» симптомын тексеру ауру сезімін одан әрі өршітеді. Науқас тік аяғын көтере алмайды. Жарақаттың диагнозын атаңыз:// +тізе тобығының сынуы// тізе буынының алдыңғы айқасқан байламының зақымы// тізе буынының ішкі жанама байламының зақымы// ортан жіліктің айдаршақ аралық сынуы// сирақтың алдыға шығуы *** Жамбас-сан буынын эндопротездеу қандай жағдайда қолданылмайды:// ортан жілік мойыны сынуында// ортан жілік басының асептикалық некрозында// деформациялаушы артрозда// +ортан жілік басының остеомиелитінде// ортан жілік мойынының жалған буынында *** Төмендегі себептердің қайсысы ашық және оқтан болған сынуларда жараның іріңдеуіне қатысы жоқ:// біріншілік немесе екіншілік өлі тіндердің болуы// сүйек бастарының қозғалғыштығы// +жараның көлемі мен ұзындығы// жарадан сұйықтардың ақпауы// бөгде заттардың болуы *** Операциядан кейінгі дамыған остеомиелитті алдын алудағы негізгі жағдай// антибиотиктерді пайдалану// +тұрақты остеосинтездеу// сынық аймағына дренаж қалдыру// аяқ-қолды тыныштықта сақтау// тамыр ішіне дезинтоксикалық терапия жүргізу *** Ашық сынулар остеомиелитпен асқынғанда сүйек сынығын қолайлы бекіту әдісі қандай?// гипс таңғышты пайдалану// сүйектен тартуды пайдалану// сүйек ішілік остеосинтез жасау// сүйек үстілік остеосинтез жасау// сүйек арқылы остесинтез жасау *** Секвестрэктомия жасағаннан кейін сүйектегі қалып қойған қуысты толтырудың қолайлы тәсілін атаңыз// гемопломбпен// +қорек беретін аяқшасы бар аутосүйекпен// гетерошеміршекпен// қорек беретін бұлшық ет пластикасы арқылы// гетеротрансплантатпен *** Остеомиелит және сүйектің жетіспеушілігімен асқынған жалған буынды қазіргі таңда қандай әдіспен емдейді?// сүйек пластикасымен бірге сүйек ішілік остеосинтез жасау арқылы// сүйек пластикасымен бірге сүйек үстілік остеосинтез жасау арқылы// гипсті таңғышпен бекітіп// +сүйек арқылы остесинтез жасау арқылы// тежеуші (блокирующий) остеосинтез жасау арқылы *** Жіліншік сүйектерінің варусты деформациясынан кейін дамыған деформациялаушы гонартрозды емдеуде жасалатын қолайлы операцияны атаңыз// буын байламдарына жасалатын операция// эндопротездеу// артродездеу// +коррекциялаушы остеотомия// буынға артролиз жасау *** Бұрышы артқа қарай ашылған аяқ-қолдың деформациясы қалай аталады?// вальгусты// варусты// +антекурвация// рекурвация// ротация *** Буын контрактурасын немесе деформацияларды дәрігер емдеу барысында күштеп жазып және түзетуді қалай атайды?// +редрессация// репарация// артродез// артролиз// артропластика *** Деформациялаушы артрозға тән емес рентгенологиялық белгіні атаңыз// остеоартроз// остеопороз// буын саңылауының кішіреюі// склероз және буын беткейлерінің деформациясы// +хондроматозды денелер *** Шыбық сүйек нервісінің параличінен және жарақаттан кейін дамыған аяқ басының деформациясы қалай аталады?// +жылқы табан// жалпақ табан// өкше табан// қотан аяқ// жалпақ-вальгусты табан *** 67 жастағы науқас үйдің кіреберісінде сүрініп жығылып, оң жақ жанына соғылып құлаған. Ауруханаға иммобилизациясыз жеткізілген. Тексергенде оң жақ аяғы буындары жазылған, аяғы сыртқа қарай ротацияланған. Буында белсенсіз қозғалыстар бар, алайда олар ауырсыну тудырады. Өлшегенде оң аяқтың 3 см қысқаруы анықталды. Гиргалов симптомы анықталды. Аяқты қандай әдісті пайдаланып бекітесіз?// деротациялық етікшемен// бармақтан бастап қабырға доғасына дейін салынған гипсті таңғышпен// кокситті гипсті таңғышпен// сүйектен тарту арқылы// +остеосинтез жасау арқылы *** Шығып кеткен ортан жіліктің басын орнына салғаннан кейін жілік басында асептикалық некроздың дамуын алдын-алу үшін қандай емдеу әдісін таңдайсыз?// кокситті таңғышты// +сүйектен тартуды// клейді пайдаланып тартуды// терең салынған лонгетті// туторды *** Ортан жілік басының туа болған шығуын Виленский шинасымен емдегенде аяқты ішке әкелетін бұлшық еттердің ауырсынуын тудыратын контрактураға көңіл аудармау қандай асқынуға әкеліп соғады// шокка// буын капсуласының жыртылуына// санның бұралуына// +жілік басының асептикалық некрозына// аяқ басының қан айналымының бұзылуына *** Аяқтың сипаттамалы (проекционды) қысқаруы қай кезде байқалады?// диафиз сынуында// буын шыққанда// байламдар созылғанда// соғылғанда// +контрактурада// *** Ортан жілік мойнының субкапитальды сынуынан кейін жілік басында асептикалық некроздың дамуын алдын алуға бағытталған емдеу әдісі:// 3 қырлы шегемен остеосинтез жасау // Функциональды ем жүргізу // +бір полюсті протезбен эндопротездеу// сым темірмен остеосинтез жасау // сүйектен тартып емдеу *** 40 жастағы науқас көлік апаты салдарынан жарақат алды. Оң жақ жамбас-сан буынының ауырғанына шағымданады. Тексеруде: науқас зембілде жатыр, оң жақ аяғы ішке әкелінген, ішкі ротация байқалады, аяғы тізе мен жамбас-сан буындарында бүгілген. Буында белсенсіз қимылдар ауырсыну тудырады, серіппе тәрізді қарсыласу белгісі анықталды. Диагноз қойыңыз:// сан басының асептикалық некрозы// жалған буын// буын анкилозы// +жамбас-сан буынында жілік басының шығып кетуі// тромбоз *** Қандай ісіктің көріністері алғашқы диффузды остеопорозбен сипатталады, содан кейін көптеген доңгелек остеолиз ошақтары пайда болады, олар алғашында жалпақ және қысқа сүйектерде, қызыл кемік сүйектерде орналасады - төс, қабырға, омыртқа, бас сүйегі, жамбас және түтікшелі сүйектер. Жарақатталған сүйек кортикальды қабатының жұқаруымен, приостальды реакциясыз көрініс береді:// гигантты клеткалы ісік// ростеолитикалық саркома// рактың солитарлы метастазы// +көптеген миелома// Педжет ауруы
*** Аяқ-қолды циркулярлы гипс таңғышы қысып қолған жағдайда дәрігердің қандай қимыл-әрекеті дұрыс емес?// + ауырсыздырмайтын дәріні тағайындау// гипс таңғышын бар ұзындығы бойынша жару// суық басу// футлярлы блокада жасау// аяқ-қолды жоғары ұстау *** Ашық сынуда инфекицияны азайту үшін Қазақстандық ғалымдар ұсынған әдістің қайсысы нәтижелі:// Пальгов бойынша// Сегізбаев бойынша// Эдельштейн бойынша// Илизаров бойынша +Сызганов-Ткаченко бойынша// *** Каплан-Маркова бойынша ашық сынық жіктелуіндегі Б әріп жараның қандай түрін сипаттайды:// шабылған жараларды// езілген, жаншылған жараларды// тесілген жараларды// +соғылған, жұлынған жараларды// кесілген жараларды *** Оң жақ сирақтың төменгі үштен бір бөлігінде оқтан болған жарақаты бар 37 жастағы науқаста газды гангрена анықталды. Емдеу барысында гангренаға қарсы сары суды енгізудің қандай әдісін пайдаланасыз:// бұлшықет ішіне// + 5% глюкоза ертіндісімен күре тамыр ішіне, тамшылап// артерия ішіне// эндолимфатикалық// жара аймағына инфильтрациялау арқылы *** Тоқпан жіліктің төменгі үштен бір винт тәрізді сынығы бар К. деген науқасқа қанқалық созу жүргізілген. Бұл кезде сымшабақты көбінесе қай жерден өткізеді?// +шынтақ сүйегінің өсіндісі арқылы// кәріжіліктің басы арқылы// шынтақ сүйегінің басы арқылы// кәріжіліктің айдаршығы арқылы// тоқпан жіліктің басы арқылы *** Ауыр затты жерден жұлып көтерген науқастың бел аймағында қатты ауысыну пайда болды. Зерттеуде бел омыртқасының оң жақ бұлшық еттері қысым қалпында. Оң жаққа қарай қисаюда аурсыну өршиді. Пальпация жасағанда оң жақтағы паравертебральді сызық бойында қатты ауырсыну анықталады. Жарақатқа алдын ала қойылған диагнозын анықтаңыз:// ось тәрізді өсінділерінің сынуы// омыртқа денесінің компрессионды сынуы// +көлденең өскінділерінің сынуы// өс үсті және өс аралық байламдар зақымдалуы// омыртқа аралық дисктің жыртылуы *** Таудан шанамен сырғанаған екі жігіт құлап, артында отырған адам алдыңғының бүгілген арқасына құлаған. Қатты ауырсыну белгісімен ауруханаға қаралғанда кеуде омыртқасы денесінің биіктігі 1/3 көп компрессионды сынуы анықталды. Неврологиялық бұзылыстар жоқ. Жарақаттан кейін сынық аймағына қан жиналуына байланысты жиі дамитын асқыну түрін атаңыз:// аяқ парезі// зәр шығудың бұзылуы// менингиальді синдром// +жалған өткір іш синдромы // тетраплегия *** Бел немесе төменгі кеуде омыртқалардың денесінің сынығын арқаның жұмсақ тіндері зақымдалуы мен көлденең өсінділерінің сынығынан ажырататын симптом:// көгерудің болуы// пальпацияда ауырсыну// + Силин симптомы // Джойс симптомы // Гирголав симптомы *** Таудан шанамен сырғанаған екі жігіт құлап, артында отырған адам алдыңғының бүгілген арқасына құлаған. Қатты ауырсыну белгісімен ауруханаға қаралғанда кеуде омыртқасы 1 дәрежелі компрессионды сынуы анықталды. Неврологиялық бұзылыстар жоқ. Аталған жарақатта емнің функциональді әдісінің мақсаты қандай:// + бұлшықет корсетін құру// сыныққа бір мезгілде репозиция жасау// сыныққа біртіндеп репозиция жасау // төсектен ерте тұрғызу // ұзақ уақыт төсек тәртібі *** Омыртқа денесінің компрессионды сынуында корсетті кигізгенде зақымданған омыртқа бөлігі қандай жағдайда орналасу қажет:// бүгілген жағдай// орта физиологиялық жағдай// күшейген кифоз // күшейген лордоз // + жазылған жағдай *** Жамбас сүйегінің қандай зақымдарында науқас арқасымен алдыға қарай жүруге тырысады:// құйымышақтың сынуы // сегізкөздің сынуы // +алдыңғы жоғарғы ұшының жұлынуы // шонданай төмпешігінің сынуы // мықын сүйегінің сынуы *** Автокөлік жол апатынан кейін науқаста екі сирақ сүйектерінің де, шап сүйек сынығы, бас сүйек-ми жарақаты, мас күйінде, орта дәрежелі шок жағдайы анықталған. Барлық зейін шокты емдеуге, сирақ сүйектерінің сынықтары мен шығуын иммобилизациялауға бағытталды. Алайда ауруханадағы екінші тәуліктің ортасына қарай жағдайы нашарлай бастады, тахикардия жоғарлады, АҚ көтерілді, тілі құрғай бастады. Қанды зерттеу барысында лейкоцитоз, таяқша ядролы нейтрофильдер көп мөлшерде анықталды. Катетеризация арқылы алынған зәр анализінде (1800 мл көлемінде зәр бөлінді) ақуыз көп мөлшерде анықталды. Науқастың жағдайын нашарлатқан асқынуды атаңыз:// бауырдың жыртылуы// ас ішектің жыртылуы// қуықтың құрсақ ішілік жыртылуы// +уретраның жыртылуы// бүйректің соғылуы *** Жамбас сүйектері сынғанда шокка қарсы шаралар ретінде арнайы көмек көрсету барысында таңдалатын жансыздандыру әдісі:// А.В.Вишневский бойынша жергілікті жансыздандыру// + Школьников-Селиванов бойынша анестезия// наркотиктермен жансыздандыру// өткізгіштік анестезия// перидуральді блокада *** Сүйек сынуы кезінде қуық зақымының диагностикалық белгісіне жатпайды:// гематурия// +уретрорагия// зәр шығуының кідіруі// Зельдович симптомы // цистограмма кезінде контрасты заттың жайылуы *** Мальгений типті жамбас сынығында қандай емдеу әдісі жиі қолданылады?// жамбас-сан гипс таңғышын қою арқылы бір кезеңді репозициясы // Волкович әдісі бойынша емдеу// +сүйектен тарту// остеосинтез жасау// репозициясыз жамбас-сан гипс таңғыштын салу *** Ұзақ уақыт жаншылу синдромы кезіндегі ең ауыр асқынулардың бірін атаңыз:// жіті жүрек-қан тамыр жетіспеушілігі // жіті тыныс алу жетіспеушілігі// жіті бауыр жетіспеушілігі// + жіті бүйрек жетіспеушілігі// жіті жүйке жетіспеушілігі *** Гипс таңғышыпен аяқ-қолдардың аз уақыт бойы жартылай жаншылуы қандай асқынуға әкелуі мүмкін?:// қолдың гангренасы // +Фолькман контрактурасы// сынықтың бітпеуі// сынықтың дұрыс емес бітуі// сынықтың жалған буыны *** Операциядан кейінгілік остеомиелит асқынуын болдырмау үшін хирургтің негізгі әрекет қандай болып табылады?// антибиотиктер тағайындау// +стабильді остеосинтез// сынық орнын дренаждау// аяқ-қолға тыныш жағдай жасау// көктамырішілік дезинтоксикациялық ем *** 30 жастағы науқасты автокөлік қағып кеткен. Иммобилизациясыз жеткізілді. Жағдайы ауыр, пульс минутына 160 рет соғады, әлсіз, АҚ 85/60 мм.сын.бағ. Санның жоғарғы үштен бір бөлігінде жараның көлемі 3х1,5 см, қансырамайды. Аяғы деформацияланған, оның варусты қисаюы анықталады. Табан қозғалысы мен табан артериясының пульсациясы сақталған. Науқасқа көрсетілген шаралардың қайсысы бірінші кезекте жасалу керек?// сынық сипатын анықтау мақсатында санға рентгенография // сан жарасына алғашқы хирургиялық өңдеуді// + полиглюкинді тамыр ішіне енгізуді// сүйектен тартуды// сынған жерге новокаинды блокада жасауды *** Науқас мұзда тайып жығылып созған қолына құлап түсті. Иық аймағында айқын ісіну, деформация, крепитация анықталады. Қол саусақтары жазылмайды және 1 саусағы сыртқа әкетілмейді, қол саусақтарындағы тері сезімталдығы бұзылған. Рентгенограммада тоқпан жіліктің ортаңғы 3/1 қиғаш сынығы анықталды. Жарақаттың түрі қандай?// полифокальдық жеке-дара// көптеген// екі жақты// комбинацияланған// +қосарланған *** Дамуы мүмкін асқынуды анықтау үшін төсі сынған науқасқа қандай қосымша зерттеу әдісін жүргізу керек?// бронхоскопия// бронхография// спирография// кеуде клеткасының мүшелерінің УДЗ // +ЭКГ *** Клиника-ренгенологиялық тексеру кезінде 40 жастағы науқаста шынтақ сүйек өсіндісінің снып ығысқандығы анықталған. Центарльды сынықшаның осылай ығысуын қандай бұлшықет атқарып отыра?// иықтың екібасты бұлшықеті// + иықтың үшбасты бұлшықеті// иықкәріжілік бұлшықеті// иық бұлшықеті// дельта тәрізді бұлшықет *** Спортшы жаттығу кезінде иығын алшақтау ұстап құлаған. Көру кезінде бұғананың сыртқы ұшы баспалдақ тәрізді шығып тұр және «клавиш» симптомы оң. Оң жақ иық буынындағы қозғалыс шектелген. Қандай ем түрін қолданысқа аласың?// +бұғананың байлам аппаратын оперативті жалғау// бұғананы остеосинтездеу// бұлшықеттерді тігу// қанқалық созу// Дата добавления: 2015-11-25 | Просмотры: 1843 | Нарушение авторских прав |
