АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология
|
Адренотежегіштер 8 страница
Кері көрсеткіштері. Өкпе жетіспеушілігі, бронх демікпесінің жедел ұстамасы, бауыр және бүйрек қызметінің бұзылыстары.
Жанама әсерлері. Аллергиялық реакциялар.
Шығарылу түрі. Таблеткалар N.10.
Золпидем (Zolpidemum), ивадал, сновител, санвал. Золпидем ұйқыға кету уақытын қысқартады, түнгі ояну санын азайтады, ұйқының ұзаруын жоғарылатады және оның сапасын жақсартады. Терең ұйқы фазасын (ІІІ және ІV) ұзартады, тез ұйқы фазасының ұзақтығына әсер етпейді. Соымен қатар, орталықты миорелаксациялық және тырысуға қарсы ықпалдар тән.
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Ұйықтау қиындағанда және невротикалық сипаттағы ұйқы бұзылысы. Эпизодтық, транзиторлық және созылмалы ұйқысыздық. Бастапқы бір реттік мөлшері 5 мг құрайды. Тікелей ұйықтар алдында қабылдайды. Ересектер үшін мөлшері 0,01 г, ал қарт адамдарға 0,005 г. Емдеу курсы бірнеше тәуліктен 4 аптаға дейін.
Кері көрсеткіштері. Ауыр тыныс жеткіліксіздігі, түнгі апное, ауыр бауыр жеткіліксіздігі, балалар мен жасөспірімдер 15 жасқа дейінгі балаларға, жүктіліктің І үш айында, лактация (емшекпен емізу) золпидемге сезімталдықтың жоғары болуы.
Жанама әсерлері. Бастың айналуы, тепе-теңдік бұзылыстары, атаксия, бастың ауыруы, күндізгі ұйқышылдық, көңіл қоюдың сейілуі, бұлшықет әлсіздігі, диплопия, антероградты амнезия, парадоксальды немесе психопатологиялық реакциялар, іштің ауыруы, лоқсу, құсу, іштің өтуі, тері бөртпелері, қышынулар. Сирек – жыныстық қызығушылықтың бұзылуы; үйренгіштіңтің дамуы, психикалық және физикалық тәуелділік (бірнеше апта қолданған кезде).
Шығарылу түрі. 5 және 10 мг таблеткалар N.7.10.
Рецепт үлгісі. Rp.: Zolpidemi 0,005
D.t.d. N. 10 in tab.
S. 1 таблеткадан ұйықтар алдында.
#
Зопиклон (Zopiclonum), имован, пиклодорм. Зопиклон – құрылымы бензодиазепинді емес (циклопирролон туындысы) ұйықтатқыш дәрі. Бензодиазепин рецепторларының агонисттері. Нәтижесінде ГАМҚ тежегіш әсері күшейеді және орталық жүйке жүйесінің әртүрлі бөлімдерінде нейрон аралық өткізгішті тежейді. Ұйқыға кету кезеңін қысқартады, түнгі ояну санын азайтады, ұйқы сапасын жақсартады, ұйқының құрылымының фазасын өзгертпейді. Ұйқы ішке қабылдағаннан кейін 20-30 мин кейін дамиды және ұзақтығы 6-8 сағатқа созылады.
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Ұйқының бұзылуы (ұйқыға кетудің бұзылуы, жиі түнгі және/немесе таңертенгі ояну), сонымен қатар жағдайлық, қысқа мерзімдік, созылмалы ұйқысыздық; психикалық бұзылыстарда екіншілік ұйқының бұзылуы.
Кері көрсеткіштері. Препаратқа жеке жоғары сезімталдылық болғанда, айқын тыныс жеткіліксіздігі, жүктілік (әсіресе І және ІІІ үшайында), емшекпен емізу, 18 жасқа дейін.
Жанама әсерлері. Ұйқышылдық, әлсіздік, шаршау, бастың ауыруы, бастың айналуы, тітіркендіргіштік, естің шатасуы (жиі егде жастағыларда) көңіл күйдің түсуі, бұлшықет әлсіздігі, қозғалу координациясының бұзылуы, диплопия, есте сақтау қабілетінің нашарлауы, парадоксальды реакция (ұйқысыздықтың күшеюі, түнгі қорқыныштар, жүйкенің тозуы, қозу, басқыншылық, ашуланшақтық ұстамасы, елестер), ауызда ащы дәмнің болуы, ауыздың құрғауы, лоқсу, құсу, тері аллергиясы, либидоның өзгеруі, антероградтық амнезия. Үйренгіштік, дәріге тәуелділік, алып тастау синдромы болуы мүмкін.
Шығарылу түрі. 3,75 және 7,5 мг таблеткалар N. 5.
8.1.2. Наркотикалық типті әсері бар ұйықтататын дәрілер
Фенобарбитал (8.2.1 Үлкен тырысу талмалары кезінде қолданылатын дәрілерді қара).
Хлоралгидрат (Chlorali hydras) жеңіл анальгезия шақыру қабілеті бар, тыныштандыратын және ұйықтатқыш әсер көрсетеді. Хлоралгидрат әсер еткен кезде ұйқы 15-20 минуттан кейін дамиды және 5-6 сағатқа дейін созылады.
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Қозу кезінде тыныштандырғыш зат ретінде (әсіресе жүйке-психатрия тәжірибесінде), жансыздандырушы, ұйықтатқыш және тырысуға қарсы (спазмофилия, сіреспе, эклампсия) қолданады. Тыныштандыратын ықпал мөлшері ішке бір қолдануға 0,2-0,3-0,5 г, ал ұйықтатқыш әсер ретінде 0,5-1,0-2,0 г-нан. Хлоралгидратты ішке қаптаушы заттармен 0,2-1,0 г қолданады, сонымен қатар клизма үшін тік ішекке, көбінесе көп мөлшерде араластырып, асқазанның және ішектің шырышты қабатын тітіркендіруші әсері ретінде қаптаушы заттар мен бірге қолданады.
Кері көрсеткіштері. Бауыр және бүйрек қызметінің айқын бұзылыстары, жүрек-қантамыр жүйесінің бұзылыстары.
Жанама әсерлері. Мөлшерден тыс қолданған кезде: құсу, артериялық қысымның төмендеуі, ұзақ уақыт қолданғанда — үйренгіштік дамиды.
Шығарылу түрі. Ішке 5 -тен 1000 мг-ға дейін ұнтақ ретінде және клизма ретінде 2 – 3% 15 – 20 мл ден 40 – 60 мл-ға дейін.
Рецепт үлгісі. Rp.: Chlorali hydratіs 1,5
Mucilaginis Amyli
Aq. destill aa 15 ml.
M.D.S. 1 ретке клизма ретінде қолдануға арналған.
#
8.1.3. Әр түрлі топтағы ұйықтататын дәрілер
Доксиламин (Doxylaminum), донормил. Доксиламин – ұйықтатқыш, тыныштандырғыш, аллергияға қарсы зат ретінде, этаноламин тобындағы H 1 -гистаминді рецепторлардың тежегіштері және м-холинолитикалық әсері бар. Ұйықтау уақыты қысқарады, ұйқының сапасы мен ұзақтылығы жоғарылайды, ұйқының кезеңдеріне әсер етпейді.
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Ұйқының бұзылуы; аллергиялық реакциялар, тері қышымасы; тұмау аурулары және жөтел (қосарланған препараттардың құрамына кіреді). Ұйықтар алдында 15–30 мин бұрын ішке 7,5–30 мг-нан, қарт адамдар —7,5–15 мг-нан; емдеу курсы 2 аптаға дейін. Аллергиялық реакциялар кезінде — бір реттік 25 мг мөлшерде 4–6 сағат сайын, ең жоғары тәуліктік мөлшері — 150 мг тағайындайды.
Кері көрсеткіштері. Жоғары сезімталдылық, жабық бұрышты глаукома, аталық безінің гиперплазиясы, әр түрлі генезді зәр шығарудың бұзылуы, жүктілік, емшекпен емізу, 6 жасқа дейінгі балалар (гистаминге қарсы зат ретінде), 15 жасқа дейінгі балалар (тыныштандыратын-ұйықтатқыш әсері).
Жанама әсерлері. Күндізгі кездегі ұйқышылдық, әлсіздік, ауыз қуысының құрғауы, аккомодация парезі, іш қату, зәрдің қиындауы.
Шығарылу түрі. 15 мг таблеткада N.30. және көпіргіш таблеткада 15 мг N. 20.
Натрия оксибат (7.1.2. Ингаляциялық емес наркозға арналған заттар тақырыбын қараңыз).
Рамелтеон (Ramelteonum) жаңа жіктегі бірінші препарат болып табылады, таңдамалы түрде MT1 және MT2 рецепторларымен мелатонинге жоғары туыстықпен байланысады. Препарат жоғары талдамдылық көрсетеді және бензодиазепинді рецепторларға әсер етпейді, сондықтан оның жанама әсерлері көп емес, тәуелділік, естің төмендеуін, алып тастау синдромын немесе пародоксалды ұйқысыздық шақырмайды. Ол мелатонин сияқты бас миында туындайтын ұйқы-сергектікті бақылап отырады. Рамелтеон ұйқысыздықта, көбінесе ұйқының бастапқы сатысында қолданады. Бұл рецепторлар, эндогенді мелатонин сияқты қалыпты ұйқыға қажет тәуліктік ырғақты ұстап тұруға қатысады. Рамелтеон 8 мг және 16 мг-дық мөлшерде 4 апта бойы ұйқы жақсарғанға дейін 40 минуттай, бірақ бақылау соңында плацебоға ұқсас болады. Субъективті бақылау бойынша ұйқы саны ұзарды. Ең маңыздысы плацебомен салыстырғанда ұйқы тез басталған.
8.2. Қояншыққа қарсы дәрілер
Қояншық – кезекті үлкен тырысу талмаларымен, ми нейрондарының бақылаусыз қозу салдарынан естен танумен жүретін және ол кезде психиканың, мінез құлықтың, тәртібінің және кезекті талмалармен көрінетін ауру.
Қояншыққа қарсы дәрілер - әртүрлі салдардан туындаған немесе айқындылығы әртүрлі дәрежеде болатын тырысудың алдын алу немесе азайту үшін қолданылатын дәрілік препараттар. Соңғысының әсері эпилептогенді ошақтарда нейрон қоздырғыштарын басумен негізделген немесе эпилептогенді ошақтан патологиялық импульстардың бас миының басқа бөлімдеріне өткізілуін тежеуге (басу) негізделген. Қояншыққа қарсы дәрілер талмалардың жиілігін және күшін азайтады, психиканың дегрдация үрдісін баяулатады.
Қояншық талмаларының төрт түрі болады:
1.Үлкен қояншық – ұстамасы (Grand mal) есінен айырылып бетімен құлайды, тілін тістеп, денесі тырысып, аузынан көбік ағып, тонико-клиникалық тырысулар болады.
2. Кіші қояншық – ұстамасы (Petit mal) науқас есінен бірнеше секундқа айырылып, құлап қалады, үлкен талмалар болмайды.
3. Психомоторлы эквиваленттер (қояншық), бұл кезде науқас түсініксіз және ессіз әрекеттер жасайды және кейіннен ол жайында есінде болмайды.
4. Миоклонус қояншық, денедегі әртүрлі бұлшықеттер уақытша ғана құрысып-қысылып қалады, есін жоғалтпайды.
Қояншық талмаларының түрлеріне және қояншық статусына байланысты қояншыққа қарсы дәрілерді келесі топтарға бөледі:
1. Үлке тырысу талмаларында қолданылатын дәрілер: карбамазепин, фенофарбитал, натрий вальпроаты, фенитоин, ламотриджин, топирамат, вигабатрин, примидон, бензобарбитал.
2. Кіші тырысу талмаларында қолданылатын дәрілер: суксимид, натрий вальпроаты, клоназепам, ламотриджин.
3. Психомоторлы эквивалентті кездегі қолданылатын дәрілер: карбамазепин, фенитоин, вольпрое қышқылы, фенобарбитал, клоназепам, ламотриджин, топирамат, габапентин, вигабатрин.
4. Миоклонус кезінде қолданылатын дәрілер: вольпрое қышқылы, клоназепам, ламотриджин.
5. Қояншық статусын шеттету үшін қолданылатын дәрілер: диазепам, лоразепам, клоназепам, фенитоин, фенобарбитал, сонымен қатар ингаляциялық және ингаляциялық емес наркозды дәрілер.
Қояншыққа қарсы дәрілік заттардың дәлме-дәл әсер ету механизмі әлі белгісіз, сол себептен зерттелу үстінде. Эпилептогендік ошақтағы нейрондардың қозуының төмендеуіне әртүрлі механизмдер әрекеті септігін тигізуі мүмкін деген болжам бар. Олардың бір беткейлігін алар болсақ, олар нейрондар белсенуінің тежелуінен немесе жүйке жасушаларының белсенуін баяулатқыштан болуы ықтимал. Соңғы жылдары көптеген қоздырушы нейрондардың глутаматты өтелдейтіні анықталған, яғни олардың басым бөлігі глутаматергиялық болып табылады.
Глутаматты рецепторлардың үш түрі бар, солардың ішіндегісінің ең маңыздысы NMDA түрі (талдамды синтетикалық агонист – N метил– D-аспарат). NMDA рецепторы – ионды түтікшелердің рецепторы болып табылады және глутаматпен қозу кезінде Na+ мен Ca2+ иондарының жасуша ішіне енуі жоғарылайды, нейрон белсенділігінің жоғарылауын туғызады. Фенитоин, ламотриджин және фенобарбитал қозушы нейрон ұштарынан глутаматтың бөлінуін баяулатады, сонымен эпилептогенді ошақтардағы нейрондардың белсенуінің алдын алады.
Вальпрое қышқылы мен кейбір басқа қояншыққа қарсы дәрілер, жаңа көз қарас бойынша – нейрондардың NMDA –рецепторларының антагонистеріне жатады және глутаматың NMDA-рецепторларымен әрекеттесуіне кедергі жасайды.
Нейрондарды баяулататын трансмиттерлерге – ГАМҚ жатады. Сондықтан, ГАМҚергиялық өткізгіштің күшеюі (баяулатқыш нейрондардың белсенділігін жоғарылату) эпилептогенді ошақтардағы тыныш күйдегі нейрондар потенциалын тұрақтандырудың бір жолына жатады. Бензодиазепиндер мен фенобарбитал ГАМҚ А-рецепторлар жиынтығымен әрекеттеседі. Осы кездегі туындайтын ГАМҚ А-рецепторларын аллостериялық өзгеруі, оның ГАМҚ сезімталдығының жоғарылауына ықпал етеді және нейрондарға хлор иондарының кіруін одан да көп жоғарылатады, нәтижесінде деполяризацияның дамуына кедергі жасайды. Прогабид – тікелей ГАМҚ-миметикасы болып табылады және ГАМҚ А-рецепторы тікелей қоздыру арқылы, жоғарыда сипатталған ықпалға ұқсас әсер туғызады. Тиагабиннің қояншыққа қарсы әсеріне – синаптикалық саңылаудан ГАМҚ қайта ұсталуын тежеу салдарынан туындайды. Синаптикалық саңылаулардағы осы тежегіш медиаторлардың тұрақтануы, эпилептогенді ошақтардағы нейрон рецепторыларының ГАМҚ А-рецепторларымен әрекеттесуі оның потенциялауымен жүреді және олардың қозуына әсер етуін баяулатуын күшейтеді. Вигабатрин - ГАМҚ-тарнсаминаза баяулатқышы – ГАМҚ катаболизмін тежейді және оның баяулатқыш жүйке жасушаларының ұштарында құрамын жоғарылатады.
Соңғы кездері ГАМҚ деңгейін оның метаболизмін тежеу арқылы емес, ал ГАМҚ жол салушысы – глутаматты кәдеге асыруын жоғарылату салдарынан ГАМКергиялық нейрондарда жоғарылату мүмкін. ГАМҚ түзілуін күшейту қабілетіне габепентин ие. Оның қояншыққа қарсы әсер ету механизмі сонымен қатар, тікелей калий иондары үшін түтікшелерді ашу қабілетімен байланысты. Медиатор жүйесінің тежегіш және белсендіргіш модуляциясынан басқа, қояншыққа қарсы ықпалы нейрондардың ионды түтікшелеріне тікелей әсер етуімен байланысты. Карбамазепин, вальпроат және фенитион потенциалға тәуелді натрий мен кальций түтікшелерінің инактивациясын өзгертеді, сонымен электрлі потенциалдың таралуын шектейді. Этосуксемид Т-типті кальций түтікшелерін тежейді (8.2.1 кесте).
Кесте 8.2.1. Қояншыққа қарсы дәрілердің әсер ету механизмі бойынша жіктелуі
Na+-түтікшелерін тежегіштер
|
Ca2+-түтікшелерін тежегіштер
(T-типті)
|
ГАМКергиялық жүйені белсендіруші жүйе
| Глутаматергиялық жүйенің белсенділігін төмендететін заттар
| фенитоин
карбамазепин
вальпроат Na
ламотриджин
| этосуксимид
вальпроат Na+
триметин
| Бензо-
диазепиндер
| Барби -
тураттар
| вальпроат Na (ГАМҚ синтезін жоғарылатады, биотранс-формациясын төмендетеді)
| ламотриджин
| | | | | | |
Сонымен, әртүрлі әсер ету механизміне ие жаңа қояншыққа қарсы дәрілердің жиынтығы, дәрігерге қояншық кезінде барабар фармакотерапияны жүргізуге мүмкіндік береді. Қояншыққа қарсы дәрілерді талдаудың ең бастысы талманың сипатымен (парциальды немесе жалпыланыс, естің тануымен немесе естің жоғалмауымен ж.т.б.) анықталынады. Сонымен қатар, дебют жасы, талма жиілігі, неврологиялық симптомдардың болуы, зерде жағдайы және т.б. ескеріледі.
8.2.1.Үлкен тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
Фенитоин (Phenytoinum), дифенин. Фенитоин қояншыққа қарсы, тырысуға қарсы, аритмияға қарсы және миорелаксациялық әсер көрсетеді. Парциальды және жалпыланыс (айқын тыныштандыратын және ұйықтататын ықпалы жоқ) талмары кезіндегі көрінетін тырысуға қарсы белсенділікке ие. Орталық жүйке жүйесіне белсендіргіш әсер көрсетеді. Жасуша мембранасында кальций-фосфолипидтік әрекеттесуі өзгереді және калий мен кальцийдің белсенді тасымалдауын азайтады, жүйке ұштарында нейромедиаторлық аминқышқылдарының (глутамат, аспартат) лақтырысын тежейді, ол тырысуға қарсы ықпалды қамтамасыз етеді. Глутаматты рецепторларды басу қабілетіне ие. Аритмияға қарсы белсенділігі жүрекке орталық адренергиялық әсерді төмендету арқылы жүзеге асырылады, олардың калий иондары үшін өткізгіштігін жоғарылату кезінде кардиомиоциттердің мембранасын тұрақтандырады.
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Қояншық (үлкен тырысу талмалары), жарақаттан кейінгі және нейрохирургиялықтан кейінгі қояншықтың алдын алу шаралары үшін, қарынша аритмиясы, сонымен қатар жүрек гликозидтерімен улануда, кейбір Меньера синдромы кезінде, үштік жүйкенің невралгиясында. Ішке тамақтану кезінде немесе тамақтан соң тағайындайды (асқазанның шырышты қабатын тітіркенуден қорғау үшін). Ересектерге – 1/2-1 таблеткадан тәулігіне 2-3 реттен, қажет жағдайда тәуліктік мөлшерді 3-4 таблеткаға дейін жоғарылатады, ең жоғары тәуліктік мөлшерді – 8 таблетканы құрайды. Балаларға 5 жасқа дейін – ¼ таблеткадан тәулігіне 2 реттен, 5-8 жаста – ¼ таблеткадан тәулігіне 3-4 реттен, 8 жастан үлкен - 1/2 таблеткадан тәулігіне 2 реттен.
Кері көрсеткіштері. Жоғары сезімталдық, бауыр және бүйрек қызметтерінің бұзылыстары, жүрек жеткіліксіздігі, кахексия, порфирия.
Жанама әсерлері. Бастың айналуы, қозу, дірілдеу, атаксия, нистагм, қызба, жүрек айнуы, құсу, дәнекер тіндерінің өзгерістері (бет келбетінің дөрекіленуі, Дюпюитрен контрактурасы), терінің аллергиялық реакциясы (бөртпелер, қышыма); ұзақ қолданғанда (әсіресе балаларда) – диспепсия, иектің гиперплазиясы, остеопатия, гипокальцемия, мегалобласты қаназдық, сирек – лимфоаденопатия, гирсутизм.
Шығарылу түрі. 117 мг таблеткалар N. 10, 30
Рецепт үлгісі. Rp.: Diphenini 0,117
D.t.d. N. 30 in tab.
S. 1 таблеткадан күніне 3 реттен.
#
Фенобарбитал (Phenobarbitalum), люминал. Фенобарбитал – тырысуға қарсы, ұйықтатқыш, тыныштандыратын дәрі. Бензодиазепин-барбитуратты рецептор жиынтығы - ГАМҚА барбитуратты бөлігімен әрекеттеседі және медиаторларға (ГАМҚ) ГАМҚ-рецепторының сезімталдығын жоғарлатады, нәтижесінде хлор иондарының кіретін ағымы үшін нейроналды түтікшелердің ашылу ұзақтық кезеңін жоғарылатады және жасушаға хлор иондарының түсуін жоғарылатады. Нейрон ішінде хлор иондарының жоғарылауы жасуша мембранасының гиперполяризациясын туғызады және оның қозуын төмендетеді. Нәтижесінде ГАМҚ тежегіш әсері күшейеді және ОЖЖ әртүрлі бөлімдерінде нейрон аралық өткізудің тежелуі болады.
Барбитуратар ОЖЖ-не талдамсыз тежегіш әсер көрсетед. Олар бас миының қыртысында сенсорлы аймақты басады, қозғалу белсенділігін төмендетеді және ұйқыны шақырады, тыныштандыратын ықпал және ұйқы туғызады.
Тыныштандыратын-ұйықтатқыш әсері бас діңгегінің өрлеуші ретикулярлы формациясын белсендіруші жасуша белсенділігін, таламус ядросын тежеуімен, осы құрылымның бас миы қыртысымен әрекеттесуімен тежейді.
Барбитураттардың туғызған ұйқы құрылысы бойынша физиологиялық ұйқыдан ерекшелінеді, себебі тез ұйқы фазасы (парадоксальды) қысқарады және баяу ұйқының 3 және 4 сатысы азайады. Ұйықтатқыш ықпалы 0,5-1 сағ. (сирек –кеш) дамиды, 6-8 сағатқа созылады (12 сағатқа дейін) және 2 аптадан соң төмендейді қабылдағаннан кейін.
Тырысуға қарсы әсері ГАМҚергиялық жүйені белсендірумен, потенциалға тәуелді натрий түтікшелеріне әсерімен, сонымен қатар глутаматтың белсенділігін басумен байланысты. Фенобарбитал эпилептогенді ошақтағы нейрондардың қозуын төмендетеді және импульстардың туындауы мен таралуына кедергі жасайды. Ол нейрондардың қайталанатын жоғары жиілік разрядтарын тежейді (натрий иондарының ағымына әсер ету салдарынан). Аз мөлшерде тыныштандыратын әсер көрсетеді және нейровегетативті бұзылыстар кезінде басқа дәрілермен біріктіріліп қолданғанда (спазмолитикалық, тамырларды кеңейтетін) тиімді болады.
Фенобарбитал бауырдың микросомальды ферменттерінің индукциясын туғызады. 3-5 күннен артық қолданған кезде барбитураттар өзінің биотрансформациясын белсендіреді (ферментативті реакциялар жылдамдығы 10-12 есе жоғарылайды).
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі. Қояншық, хорея, спастикалық салдар, шеткі артериялардың тарылуы, эклампсия, қозу, ұйқысыздық, нәрестелердің гемолитикалық аурулар. Ішке тағайындайды және мөлшерлеу тәртібі қатаң қолдану көрсеткіші бойынша, аурудың барысы бойынша, көтере алуына байланысты, жасына қарай жеке белгіленеді. Емді белгілі патология түріне сәйкес ең аз тиімді мөлшерден бастайды. Бауыр және/немесе бүйрек қызметі бқзылған науқастарға, қарт адамдарға және қалжыраған науқастарға міндетті түрде аз мөлшерден бастау керек.
Ұйықтатқыш дәрі ретінде ересектерге 0,1-0,2 г 0,5-1 сағат алдын ұйқыға дейін; тыныштандыратын және спазмолитикалық дәрі ретінде 0,01-0,03- 0,05г тәулігіне 2-3 реттен (әдетте спазмолитиктермен, вазодилататормен біріктіріп); қояншық кезінде: ересектерге — 0,05–0,1 г күніне 2 реттен клиникалық ықпалға қолжеткізгенше біртіндеп мөлшерін жоғарылатумен.
Кері көрсеткіштері. Жоғары сезімталдық, анамнезінде манифесттік немесе латенттік порфирияда, ентігумен немесе тыныс алу жолдарының обструкциясындағы респираторлық аурулар, бауыр және/немесе бүйрек жетіспеушілігі, миастения, маскүнемдік, анамнезенде дәрілік немесе наркотикалық тәуелділік, жүктілік (әсіресе І үшайында), емшекпен емізу.
Жанама әсерлері. Ұйқышылдық, летаргия, тыныс алу орталығының тежелуі, бастың айналуы, бастың ауыруы, ашуланшақтық, мазасыздану, елестер, атаксия, қорқынышты түстер, гиперкинезия (балаларда), ойлау қабілетінің бұзылуы, парадоксальды реакциялар, агранулоцитоз, тромбоцитопения, гипотензия мен мегалобласты қаназдық, брадикардия, тамыр коллапсы, лоқсу, құсу, іштің қатуы, аллергиялық реакциялар: тері бөртпелері немесе есекжем, жергілікті ісінулер, эксфолиативті дерматит, бейімділік, дәріге тәуелділік, «алып тастау» синдромы.
Шығарылу түрі. 15 мг таблеткада N.30. және 15 мг көпіретін таблеткалар N. 20.
Рецепт үлгісі. Rp.: Phenobarbitali 0,1
D.t.d. N. 5 in tab.
S. Бір таблеткадан қабылдауға.
#
Карбамазепин (Carbamazepinum), тегретол, финлепсин. Карбамазепин – тырысуға қарсы, қояншыққа қарсы, антипсихотикалық, тимолептикалық нормотимикалық, ауыруды басатын дәрі. Гиперактивті жүйке жасушаларының мембранасындағы натрий түтікшелерін тежейді, неромедиаторлық аминқышқылдарының қоздырушы әсерін төмендетеді (глутамат, аспатат), тежегіш (ГАМКергиялық) үрдістерді және орталықтағы аденозинді рецепторлармен әрекеттесуін күшейтеді. Желікпеге қарсы әсері дофамин мен норадреналин метаболизмін тежеуімен байланысты. Тырысуға қарсы әсері парциальды және жалпыласқан (grand mal) талмаларда байқалады. Мазасыздану мен депрессия симптомдарын шеттету үшін (әсіресе балалар мен жасөспірімдерде) тиімді, сонымен қатар тітіркену мен басқыншылықты (қояншық) азайтады. Үштік жүйкенің невралгия ұстамасын шеткереді, маскүнемдік абстиненциясының клиникалық көріністерінің айқындылығын азайтады және тырысу белсенділігін төмендетеді. Қантсыз диабет кезінде диурез бен шөлдеу сезімін төмендетеді.
Дата добавления: 2015-12-16 | Просмотры: 690 | Нарушение авторских прав
|