|
АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология
|
Рецидивтелуші
2.1. жењіл ќайтатын:
а) реакциялардыњ жедел экзогенді тип синдромдарымен шектелетін
б) клиникалыќ кµріністіњ реакциялардыњ жедел экзогенді тип дењгейінде трансформациясымен бірге ж‰ретін
2.2. Созылыњќы аѓымѓа тенденциямен:
а) шизоформды
б) дµрекі органикалыќ жаѓдайлар дамуымен
3. Созылыњќы
а) шизоформды
б) дµрекі органикалыќ жаѓдайлар дамуымен
Алкогольді психоздардыњ жіктелуі
(Шумский Н.Г., 1999)
| Клиникалыќ формасы
| Аѓымыныњ варианттары
| | Делирий
| 1. Классикалыќ делирий
2. Редуцирленуші делирий
Гипнагогиялыќ делирий
Абортивті делирий
Делирийсіз делирий
3. Ауыр делирий
Профессионалды делирий
Мусситирлеуші делирий
4. Атипті делирий
Фантастикалыќ делирий
Психикалыќ автоматизмдермен делирий
Делирийдіњ басќа атипті варианттары
| | Галлюциноздар
| 1. Жедел галлюциноздар
Гипнагогиялыќ галлюциноз
Психикалыќ автоматизмдермен жедел галлюциноз
2. Жеделдеу (протрагирленген) галлюциноз
3. Созылмалы галлюциноз
Сандыраќсыз созылмалы галлюциноз
Сандыраќпен созылмалы галлюциноз
3.2.1. Парафренді сандыраќпен созылмалы галлюциноз
| | Сандыраќтыќ психоздар
| 1. Жедел параноид
2. Созылыњќы параноид
3. Алкогольді ќызѓаныш сандыраѓы (алкогольді паранойя)
| | Энцефалопатиялар
| 1. Гайе-Вернике жедел алкогольді энцефалопатиясы
2. Корсаков психозы
3. Алкогольді псевдопаралич
| Жедел алкогольді психоздардыњ негізгі клиникалыќ сипаттамалары
| Психоз
| Негізгі сипаттамалары
| | Алкогольді делирий
| 1. 89% жаѓдайда маск‰немдікті тоќтатќаннан кейін айќын бас жазу синдромы фонында немесе оныњ кері даму этапында 2-4 к‰ннен соњ дамиды (Viktor M., Adams R., 1954).
2. Физикалыќ зорыѓу, бас-ми жараќаттары, соматикалыќ аурулар, хирургиялыќ аурулар бейімдеуші факторлар болып табылады.
3. Клиникалыќ симптоматика келесі негізгі белгілермен сипатталады:
- ±йќысыздыќ;
- уаќыт, орын, ќоршаѓан орта жаѓдайын баѓдарлаудыњ б±зылысы (аллопсихикалыќ баѓдарлау) µз т±лѓасын баѓдарлаудыњ саќталуымен (аутопсихикалыќ баѓдарлау);
- ењ бастысы кµру галлюцинациялары формасында ќабылдау б±зылыстары, жєне де есту, тактильді, термиялыќ жєне иіс сезу галлюцинациялары т‰рінде;
- соњына т‰су, физикалыќ єсер ету, кµзіне шµп салу немесе басќа да мазм±ндаѓы сандыраќтар, наќтылыќпен, бейнелілікпен, эмоциональді толымдылыќпен ерекшеленеді жєне галлюцинациялардыњ мазм±нын кµрсетеді;
- аффекттіњ µзгергіштігі;
- мазасыздыќтыњ басымдылыѓымен, тыѓылуѓа, ќашуѓа, µзініњ ‰стінен бірнєрсені ќаѓуѓа тырысумен ќозѓалыстыќ ќозу;
- ќалтырауды еске т‰сіретін жалпы тремор, атаксия, гиперрефлексия; 5% жаѓдайда – тырысулыќ синдром;
- гипергидроз, тахикардия, субфебрилитет, бет гиперемиясы;
- жиі делирий критикалыќ т‰рде ±заќ ±йќыдан кейін дамиды жєне кешкі уаќытта к‰шейеді;
- психикалыќ б±зылыстар кезењініњ жеке мезеттерініњ амнезиясы, басынан µткен галлюцинаторлы к‰йзелістер жаќсы есінде саќталады.
4. Лабораторлы анализдердегі µзгерістер: лейкоцитоз, ЭТЖ жылдамдауы, холестерин мен билирубин жоѓарылауы.
| | Жедел алкогольді галлюциноз
| 1. Жиі абстинентті синдром фонында пайда болады, сирек ішкілікке салынудыњ соњѓы к‰ндерінде.
2. Психоз дамуыныњ алдында аффективті б±зылыстар болады – ‰рей, сандыраќтыќ к‰дікшілдік, єйелдерде жиі депрессия.
3. К‰рделі саты жиі жиынтыќты сипаттаѓы, кешкі уаќытта к‰шейетін шынайы есту галлюцинацияларыныњ пайда болуымен сипатталады,.
4. Сандыраќтыќ идеялар (соњына т‰су, физикалыќ єсер ету, кіналау сандыраѓы), олардыњ мазм±ны галлюцинациялармен тыѓыз байланысты.
5. Психомоторлы ќозумен сандыраќтыќ ж‰ріс-т±рыс психозды бетперделейтін салыстырмалы т‰рдегі ж‰ріс-т±рыстыњ тєртіптелу кезењдерімен ауысуы м‰мкін.
6. Баѓдарлаудыњ барлыќ т‰рлері саќталѓан.
7. Психоз терењ ±йќыдан кейін критикалыќ т‰рде немесе біртіндеп литикалыќ т‰рде редукцияланады.
8. Алкоголизацияны жалѓастырѓан жаѓдайда алкогольді галлюциноз созылмалыѓа ауысуы м‰мкін.
| | Жедел алкогольді параноид
| 1. Жедел т‰рде кµбінесе бас жазу кезењінде, кейбір жаѓдайларда ішкілікке салыну кезењінде пайда болады.
2. Баѓдарлаудыњ барлыќ т‰рлері саќталѓан.
3. Симптоматика жедел диффузды соњына т‰су, физикалыќ єсер ету сандыраќтарыныњ дамуымен, сандыраќтыќ ж‰ріс-т±рыс жєне психомоторлы ќозумен сипатталады.
Психоздыњ ±заќтыѓы бірнеше к‰ннен бірнеше аптаѓа дейін созылады, критикалыќ т‰рде немесе біртіндеп литикалыќ т‰рде аяќталады.
| | Гайе-Вернике жедел алкогольді энцефалопатиясы
| 1. ¦заќтыѓы 2-3 айдан басталатын продромальді кезењ, к‰шейетін астениямен, єлсіздікпен, жады, ±йќы б±зылыстарымен сипатталады.
2. Жедел кезењ есењгіреуге, апатиялыќ ступор жєне комаѓа ауысатын ауыр делирийдіњ дамуымен сипатталады (профессиональді, мусситирлеуші).
3. Айќын неврологиялыќ б±зылыстар:
- гиперкинездер, б±лшыќ ет тонусыныњ жоѓарылауы, ‰немі оральді автоматизмніњ симптомдары (ауыздыќ рефлекс, спонтанды т‰рде ерінді шошайту);
- кµзќозѓалтќыш б±лшыќ еттер салдануы, нистагм, птоз, диплопия (екеулену), трабизм (ќылилану), жарыќтан ќорќу, ќадалѓан кµзќарас;
- ќарашыќтыќ б±зылыстар (Гудден симптомы: миоз, анизокория, жарыќќа жєне конвергенцияѓа реакцияныњ єлсіреуі);
- жењіл парездер мен менингеальді белгілермен бірге ж‰ретін полиневропатия кµріністері.
4. Ж‰ректік ритм мен тыныс алу б±зылысы, орталыќ гипертермия, кахексия.
5. Медициналыќ кµмексіз ауру летальді нєтижемен аяќталады.
| Жедел алкогольді галлюциноздар, жєне алкоголизммен бірлескен шизофрениямен науќастарда пайда болатын галлюциноздардыњ дифференциальді диагностикасы,
(Шейнин Л.М., 1983)
| | Алкогольді галлюциноз
| Алкоголизммен бірлескен шизофрения
| | 1. Психоз пайда болу жаѓдайы
| Алкогольді шектен тыс ќолдану уаќыты єдетте 5 жылдан жоѓары, бас жазу синдромыныњ ±заќтыѓы жиі 3 жылдан кем емес. Психоз алдындаѓы ішкілікке салыну ±заќтыѓы 5-6 к‰ннен аз емес. Алкоголизм т‰зілу темпі єдеттегідей.
| Алкогольді шектен тыс ќолдану уаќыты єдетте 2-3 жыл, бас жазу синдромыныњ ±заќтыѓы жиі 1-2 жыл. Психоз алдындаѓы ішкілікке салыну ±заќтыѓы 1-2 к‰н. Алкоголизм т‰зілу темпі жиі жылдамдаѓан.
| | 2. Мастану ерекшеліктері
| Т±лѓалыќ ерекшеліктердіњ µткірленуімен мастанудыњ ќарапайым варианттары.
| Мастану кезінде жиі ќызѓаныш, ќатынас, соњына т‰су идеяларымен, айтќан ойларыныњ байланыссыздыѓы, кататониялыќ кµріністер, ауыр сµйлеу ќозуымен.
| | 3. Психоз дамуы алдындаѓы бас жазу синдромыныњ ерекшеліктері
| ‡рей, жабырќаулы аффект болуы м‰мкін, аса айќын емес соматоневрологиялыќ б±зылыстар.
| Абдыраушылыќпен ‰рейлі-сандыраќтыќ жаѓдай, ќатынас, соњына т‰су, ерекше мањыздылыќ, ќызѓаныш, уландыру идеялары. Сандыраќќа аффекттіњ адекватсыздыѓы. Аффекттіњ жєне сандыраќќа ж‰ріс-т±рысыныњ сєйкессіздігі.
| | 4. Алкоголизм ерекшеліктері
| Ситуациялыќ моменттерге, ‰немі немесе кезењдік алкогольге єуестікке байланысты алкогольді кез-келген уаќытта ќолданулармен ішкілікке салынулар мен псевдоішкілікке салынулардыњ пайда болуы.
| Ішкілікке салынулар мен псевдоішкілікке салынулардыњ депрессивті немесе гипоманиакальді, ‰рейлі-депрессивті жаѓдайлармен байланысты пайда болуы. Алкогольді шектен тыс ќолданудыњ ретсіз сипаты, ешќандай жаѓдайлармен т‰сіндірілмейтін спонтанды ремиссиялар.
| | 5. Психозѓа дейінгі т±лѓа ерекшеліктері
| Т±лѓаныњ алкогольді µзгерістері немесе мінез-ќ±лыќтыњ психопатиялыќ сипаты.
| Белсенділіктіњ тµмендеуі, т±йыќтыќ, ж‰ріс-т±рысыныњ адекватсыздыѓы, мєнерлілік.
| | 6. Сандыраќ ерекшеліктері
| Физикалыќ єсер ету сипатын алатын, єрќашан шынайы ќабылдау б±зылыстарымен жєне патологиялыќ т‰йсінумен бірге ж‰ретін соњына т‰су сандыраѓы тєн. Сандыраќ ќ±рылымы ќарапайым, т‰сінікті, оныњ мазм±ны к‰нделікті шындыќпен байланысты. ¦лылыќ идеялары сирек, мазм±ны фантастикалыќ емес.
| Галлюцинациялармен бірлескен єсер ету сандыраѓыныњ пайда болуы м‰мкін. Сандыраќ мазм±ны жиі шындыќтан алшаќ. Фантастикалыќ галлюцинозбен бірге ж‰ретін фантастикалыќ сандыраќ пайда болуы м‰мкін.
| | 7. Аффект ерекшеліктері
| Ќоќыныш, ќамыѓу, ‰мітсіздік, ќамыѓулыќ-‰рейлі аффект. Аффекттіњ аралас жаѓдай пайда болуымен бірге ж‰руі µте сирек (ќорќыныш, ±лылыќ идеялары).
| Абдыраушылыќпен, µзін-µзі кінєлєу идеяларымен депрессия болуы м‰мкін. Аффект сандыраќ мазм±нымен сєйкес болмауы м‰мкін.
| | 8. Ж‰ріс-т±рыс ерекшеліктері
| Кµмек с±рау, жалѓан соњына т‰сушілерден ќашу арќылы ќ±тылуѓа тырысу, суицидальді єрекеттер.
| Сандыраќ мазм±ны мен аффектке сєйкес емес єрекеттер болуы м‰мкін, айналадаѓыларѓа агрессия кµрсету, оѓаш ж‰ріс-т±рыс, суицидальді єрекеттер, «ањдылушы соњына т‰сушіге» айналу.
| | 9. Кандинский-Клерамбо синдромыныњ ерекшеліктері
| Єсер ету сандыраѓыныњ шынайы есту галлюцинацияларымен жєне денедегі єрт‰рлі сезімдермен бірге ж‰руі. Ашыќтыќ синдромыныњ галлюцинаторлы варианты.
| Псевдогаллюцинациялармен сандыраќтыњ бірлесуі. Идеаторлы, сенестопатиялыќ жєне кинестетикалыќ автоматизмдер. Ашыќтыќ синдромыныњ сандыраќтыќ жєне псевдогаллюцинаторлы варианттары.
| | 10. Вербальді галлюциноздыњ басќа синдромдармен бірлесуі
| Вербальды галлюциноз сананыњ делириозды к‰њгірттенуімен ауысуы м‰мкін. Галлюциноздыњ жетер шыњында делириозды б±зылыстар немесе фантастикалыќ делирий де пайда болуы м‰мкін.
| Вербальді галлюциноз депрессивті-параноидты, психикалыќ автоматизм синдромыныњ жеке кµріністерімен ‰рейлі-сандыраќтыќ жаѓдаймен, басќа да сандыраќтыќ жєне аффективті-сандыраќтыќ синдромдармен ауысуы м‰мкін.
| | 11. Нейролептиктердіњ симптоматикаѓа єсері
| Егер ќабылдау б±зылыстары нейролептиктермен емдеу кезінде жоѓалса, оларды тоќтатќаннан кейін ќайта пайда болмайды.
| Нейролептиктермен емдеу кезінде жоѓалѓан вербальді галлюцинациялар, оларды тоќтатќаннан кейін ќайта пайда болуы м‰мкін.
| | 12. Алкоголизмге кµзќарас
| Алкогольді шектен тыс ќабылдау ауырлыѓын тµмендетіп кµрсетуге тырысу. Психозды кез-келген жаѓдайлар мен соматикалыќ аурулармен т‰сіндіруге тырысу.
| Психоздыњ алкогольді шектен тыс ќолданумен байланыстылыѓын наќтылап кµрсетуге тырысу жиі.
| | 13. Басынан µткен психозѓа кµзќарас
| Критиканыњ жылдам пайда болуы. Психоз мазм±ны жµнінде наќтылап айтып беруге дайындыќ. Психоз кезінде кез-келген єрекетін т‰сіндіріп беру м‰мкіндігі.
| Критиканыњ баяу пайда болуы немесе оныњ болмауы. Басынан µткен психоз мазм±нын айтып беруге жиі зауќыныњ болмауы. Психоз кезіндегі єрекетін т‰сіндіріп беру м‰мкінсіздігі.
| | 14. Психоз аяќталѓаннан кейінгі т±лѓа ерекшеліктері
| Т±лѓаныњ алкогольді µзгерістері немесе мінездіњ психопатиялыќ сипаты.
| Т±йыќтыќ, пассивтілік, айналадаѓылармен формальді контакт, эмоциональді суыќтыќ.
| Алкогольді параноидтар жєне алкоголизммен бірлескен шизофрениямен науќастарда пайда болатын параноидтардыњ дифференциальді диагностикасы
(Шейнин Л.М., 1983)
| | Алкогольді параноид
| Алкоголизммен бірлескен шизофрения
| | 1.Психоз пайда болу жаѓдайы
| Алкогольді шектен тыс ќолдану уаќыты єдетте 3 жылдан аз емес. Абстинентті синдромныњ болуы. Маск‰немдіктіњ ±заќтыѓы 5-6 к‰ннен кем емес. Алкоголизм т‰зілу темпі єдеттегідей.
| Алкогольді шектен тыс ќолдану уаќыты немесе созылмалы алкогольді интоксикация ±заќтыѓы 3 жылдан кем болмауы м‰мкін. Бас жазу синдромы болмауы м‰мкін. Маск‰немдіктіњ ±заќтыѓы жиі 2-3 к‰н.
| | 2.Мастану ерекшеліктері
| Т±лѓалыќ ерекшеліктердіњ кµрініс беруімен мастанудыњ ќарапайым варианттары.
| Алкоголизмніњ т‰зілу жылдамдыѓы жоѓары болуы м‰мкін. Мастану жаѓдайында соњына т‰су, уландыру, ќызѓаныш, ќатынас идеялары, сµйлеулік ќозу, айтќан ойларыныњ байланыссыздыѓы.
| | 3.Психоз дамуы алдындаѓы бас жазу синдромыныњ ерекшеліктері
| Бас жазу кезінде айќын емес соматоневрологиялыќ б±зылыстар фонындаѓы психоздыњ пайда болуы.
| Сомато-неврологиялыќ б±зылыстар µте жењіл болуы м‰мкін. Кµњіл-к‰йі тµмендеген, кейде ‰рейлі-ќамыќќан немесе ќамыќќан-ызалы.
| | 4.Алкоголизм ерекшеліктері
| Ішкілікке салынулар мен псевдоішкілікке салынулардыњ ситуациялыќ моменттермен, алкогольді кездейсоќ ќолданулармен, алкогольге ‰немі немесе кезењдік єуестікпен байланыстылыѓы.
| Ішкілікке салынулар мен псевдоішкілікке салынулар кµњіл-к‰йдіњ эндогенді б±зылыстарымен байланысты пайда болады.
| | 5.Психозѓа дейінгі т±лѓа ерекшеліктері
| Алкоголизмге тєн т±лѓа µзгерістері, немесе мінездіњ психопатиялыќ сипаты.
| Т±йыќтыќ, кµп сµйлемеушілік, к‰дікшілдік, тањдамалы ќарым-ќатынасќа т‰су.
| | 6.Сандыраќ ерекшеліктері
| Бейнелік соњына т‰су сандыраѓы, жиі физикалыќ єсер ету сипатын алады. Сандыраќ ќ±рылымы ќарапайым, т‰сінікті, соњына т‰су мотивтері µте ќарапайым
| Сандыраќтыќ идеялардыњ полиморфизмі. Ерекше мањызды идеялардыњ, символиканыњ, жалѓан танудыњ пайда болуы м‰мкін. Жиі соњына т‰су жєне уландыру идеяларыныњ бірге ж‰руі. Соњына т‰су мотивтері жиі болмайды немесе µте к‰рделенген.
| | 7.Аффект ерекшеліктері
| Айќын ќорќыныш, ‰рей.
| Ќорќыныш айќын емес. Жиі µзініњ µзгергендік сезімімен абдырау, деперсонализация жєне дереализация кµріністері пайда болады
| | 8.Ж‰ріс-т±рыс ерекшеліктері
| Кµмек с±рау, жалѓан соњына т‰сушілерден ќашу арќылы ќ±тылуѓа тырысу. Мазасыздыќпен к‰ту.
| Жиі ж‰ріс-т±рысы сандыраќ мазм±ны мен аффектке сєйкес емес. Іс-єрекеттері ќарама-ќайшы жєне ретсіз.
| | 9.Басќа синдромдармен ќосарлануы
| Психоз єдетте моносиндром т‰рінде µтеді. Сирек жаѓдайларда синдромныњ ауысуы м‰мкін: галлюциноз немесе делирийдіњ дамуы.
| Жиі абдырау, айналадаѓылардыњ єрекеттері мен айтќандарын т‰сінудіњ ќиындауы, психикалыќ автоматизм синдромыныњ кµріністері, жалѓан танулар, «двойниктер» симптомыныњ пайда болуымен депрессивті-параноидты симптоматиканыњ ќосылуы байќалады.
| | 10.Нейролептиктердіњ симптоматикаѓа єсері
| Жоѓалѓан симптоматика нейролептиктерді тоќтатќаннан кейін ќайта пайда болмайды.
| Нейролептиктерді тоќтатќаннан кейін жиі ќайтадан сандыраќ, ќорќыныш, ‰рей, абдырау пайда болады.
| | 11.Алкоголизмге кµзќарас
| Алкогольді анозогнозия белгілері болады. Психозды кез-келген жаѓдайлар мен соматикалыќ аурулармен т‰сіндіруге тырысу.
| Психоздыњ алкогольді шектен тыс ќолданумен байланыстылыѓын наќтылап кµрсетуге тырысу жиі.
| | 12.Басынан µткен психозѓа кµзќарас
| Критиканыњ жылдам пайда болуы. Психоз мазм±ны жµнінде наќтылап айтып беруге дайындыќ. Психоз кезінде кез-келген єрекетін т‰сіндіріп беру м‰мкіндігі.
| Критиканыњ баяу пайда болуы немесе оныњ болмауы. Кейбір жаѓдайларда – пайда болмайды. Басынан µткен психоз мазм±нын айтып беруге жиі зауќыныњ болмауы. Психоз кезіндегі єрекетін т‰сіндіріп беру м‰мкінсіздігі.
| | 13.Психоз аяќталѓаннан кейінгі т±лѓа ерекшеліктері
| Т±лѓаныњ алкогольді µзгерістері немесе мінездіњ психопатиялыќ сипаты.
| Т±йыќтыќ, ќарым-ќатынасќа т‰скісі келмеу, пассивтілік, айналадаѓылармен формальді ќарым-ќатынас, эмоциональді суыќтыќ, адекватсыздыќ, пікірлеуге бейімділік, мєнерлілік.
| Алкоголизммен бірлескен шизофрениямен науќастарда пайда болѓан атипті алкогольді фантастикалыќ делирий жєне онейроидтыњ дифференциальді диагностикасы
(Шейнин Л.М., 1983)
| | Фантастикалыќ делирий
| Алкоголизммен бірлескен шизофрения
| | 1.Психоз пайда болу жаѓдайы
| Алкогольді шектен тыс ќолдану уаќыты єдетте 3 жылдан аз емес, бас жазу синдромыныњ ±заќтыѓы 5-6 к‰ннен кем емес. Психоз алдындаѓы ішкілікке салыну ±заќтыѓы 5-6 к‰ннен аз емес. Алкоголизм т‰зілу темпі єдеттегідей немесе аздап жылдамдаѓан.
| Алкогольді шектен тыс ќолдану уаќыты мањызды емес, єрт‰рлі болуы м‰мкін. Жиі ішкілікке салынулар психоз басталмастан бірнеше апта б±рын аяќталады. Алкоголизм т‰зілу темпі жиі жылдамдаѓан.
| | 2.Мастану ерекшеліктері
| Т±лѓалыќ ерекшеліктердіњ µткірленуімен мастанудыњ ќарапайым варианттары.
| Кейбір жаѓдайларда мастану аффективті б±зылыстардыњ пайда болуына септігін тигізеді. Айќын ‰рейлену, жиі ќорќынышты т‰стер. Мастану жаѓдайы асќынбаѓан алкоголизм жаѓдайларынан ешнєрсемен ерекшеленбейді.
| | 3.Продромальді кезењ ерекшеліктері
| Продромальді кезењге алкогольді абстинентті синдром фонында ‰рей, к‰дікшілдік, ќатынас идеялары немесе жалѓыздыќ сезімімен жабырќаулыќтыњ пайда болуы тєн.
| Абдырау немесе жабырќаулыќ, кµп ойѓа т‰су, артыќ т±йыќтыќ пайда болады.
| | 4.Алкоголизм ерекшеліктері
| Ішкілікке салынулар мен псевдоішкілікке салынулардыњ ситуациялыќ моменттермен, алкогольді кездейсоќ ќолданулармен, алкогольге ‰немі єуестікпен байланыстылыѓы.
| Ішкілікке салынулар мен кµњіл-к‰йдіњ тербелістерімен псевдоішкілікке салынулар арасындаѓы байланыс. Мастану сипаты ретсіз. Алкоголизм сатыларыныњ ж‰йелі ауысуы болмайды.
| | 5.Психозѓа дейінгі т±лѓа ерекшеліктері
| Арнайы т±лѓаныњ алкогольді µзгерістері.
| Типті т±лѓаныњ алкогольді µзгерістері болмайды. Єњгімелесуге ‰йірлік, синтондылыќ, жеткілікті ењбекке ќабілеттілік тєн.
| | 6.Сандыраќ ерекшеліктері
| Галлюцинаторлы, фантастикалыќ, бейнелік сандыраќ дамиды. Кейде мєнсіз ±лылыќ сандыраѓы болады. Жиі µзіндік психикалыќ єсер ету сандыраѓы. Сатылар ауысуында ќатањ ж‰йелілік болмайды. Делирий басталѓанда ќос сандыраќтыќ баѓдарлаудыњ сатысы, одан кейін – фантастикалыќ галлюцинаторлы сандыраќ болады.
| Сатылардыњ ж‰йелі ауысуы болады:
а) аффективті-сандыраќтыќ дереализацияныњ жєне деперсонализацияныњ;
б) фантастикалыќ дереализацияныњ жєне деперсонализацияныњ;
в) иллюзорлы-фантастикалыќ дереализацияныњ жєне деперсонализацияныњ;
г) шынайы онейроидтыњ (µте сирек кездеседі). Фантастикалыќ сандыраќ псевдогаллюцинациялармен ќосарланады.
| | 7.Аффект ерекшеліктері
| Психоз басталуында жиі тањќалу жєне ќызѓушылыќ аффекті болады. Артынан абдыраушылыќ басым бола т‰седі.
| Аффективті б±зылыстардыњ жан-жаќтылыѓы, ауыспалылыѓы калейдоскоптылыѓы.
| | 8.Ж‰ріс-т±рыс ерекшеліктері
| Галлюцинаторлы шеттетілу фонындаѓы жиі ќозѓалыссыздыќ.
| Кататониялыќ б±зылыстар (субступор, балауыздыќ гибкостью, негативизммен ступор).
| | 9.Кандинский-Клерамбо синдромыныњ ерекшеліктері
| Идеаторлы, сенсорлы жєне ќозѓалыстыќ автоматизмдер салыстырмалы т‰рде ќарапайым ќ±рылыммен психоздыњ шыњында ѓана пайда болады.
| Психикалыќ автоматизм синдромыныњ кµрінісі айтарлыќтай санќилы жєне к‰рделі.
| | 10.Психоз ±заќтыѓы
| Бірнеше к‰н.
| Бірнеше апта, айларѓа созылуы м‰мкін.
| | 11.Нейролептиктердіњ симптоматикаѓа єсері
| Нейролептиктерді тоќтатќаннан кейін жоѓалѓан симптоматика ќайта пайда болмайды.
| Нейролептиктерді уаќытынан б±рын тоќтатќанда ќайта пайда болуы м‰мкін.
| | 12.Алкоголизмге кµзќарас
| Алкогольді шектен тыс ќабылдау ауырлыѓын тµмендетіп айтуѓа бейімділік. Психозды кез-келген жаѓдайлармен жєне соматикалыќ аурулармен т‰сіндіруге бейімділік.
| Алкогольді шектен тыс ќолдануѓа жиі критикалыќ кµзќарас болады, психоздыњ ішкілікке салынумен байланысын єрќашан т‰сіне бермейді.
| | 13.Басынан µткен психозѓа кµзќарас
| Біртіндеп (кейде кенеттен) толыќ критика пайда болады
| Кµп жаѓдайда айтарлыќтай психозѓа толыќ критика пайда болады (толыќ емес амнезия м‰мкіндігі болса да).
| | 14.Психоз аяќталѓаннан кейінгі т±лѓа ерекшеліктері
| Т±лѓаныњ алкогольді µзгерістері немесе мінездіњ психопатиялыќ сипаты.
| Айќындылыѓы тµмен эмоциональді нивелировка сипаты, астенизацияѓа бейімділік, аффективті сфераныњ аздап лабильділігі.
|
НАРКОМАНИЯЛАР МЕН ТОКСИКОМАНИЯЛАРДЫЊ КЛИНИКАСЫ
Психоактивті заттардыњ жіктелуі
(Бабаян Э.А., 1988)
| Топ
| Топша
| | I. Халыќаралыќ баќылаудаѓы психоактивті заттар
| | Наркотикалыќ заттар
| а) дєрілік заттар;
б) дєрілік заттарѓа жатпайтын заттар;
в) адамдар ќолдануына тиым салынѓан заттар
| | Психотропты заттар мен препараттар
| а) дєрілік заттар;
б) дєрілік заттарѓа жатпайтын заттар;
в) адамдар ќолдануына тиым салынѓан заттар
| | II. Халыќаралыќ баќылауда жоқ психотропты заттар мен препараттар
| | Наркотикалыќ жєне психотроптыларѓа жатпайтын заттар мен препараттар
| а) дєрілік заттар;
б) дєрілік заттарѓа жатпайтын заттар;
|
Психоакитивті заттардыњ т‰рлері (ХАЖ-10):
1. Алкоголь (F.10);
2. Апиын препараттары (опиоидтар) F.11 – медициналыќ (морфин, кодеин, омнопон, промедол, метадон жєне т.б.), зањсыз синтезделген (героин), сонымен ќатар шикі-опий немесе мак сабанынан ќолдан жасалѓан заттар;
3. Кендір препараттары (конопля) (каннабиноидтар) F.12 – гашиш, анаша, марихуана жєне т.б.;
4. Шыѓу тегі єрт‰рлі седативті жєне ±йќы шаќыратын заттар (F.13) – барбитураттар, бензодиазепиндер, натрий оксибутираты жєне т.б.;
5. Кокаин – (F.14);
6. Психостимуляторлар (F.15) – амфетамин (фенамин); сиднокарб; эфедриннен немесе оныњ туындыларынан ќолдан жасалѓан препараттар – «эфедрон», «первитин» («винт»), «би кешінің» ынталандырушылары – «экстази», фэнтази жєне т.б.; кофеин;
7. Галлюциногендер F.16 - (фенциклидин, кетамин, ЛСД, псилоцибин, мескалин жєне т.б.);
8. Темекі - (F.17);
9. Т±рмыстыќ жєне µндірістік химия заттары ќ±рамында кездесетін, буы єдетте деммен алынатын ±шќыш органикалыќ заттар F.18 - (бензин, бензол, толуол жєне т.б.);
10. Наркотиктер мен басќа ПАЗ-ы бірге ќолдану – (F.19).
Н аркотик деп келесі критерияларѓа сєйкес келетін затты т‰сінеміз:
1. Б±л зат орталыќ ж‰йке ж‰йесіне арнайы єсер кµрсетеді (седативті, ынталандырушы, галлюциногенді жєне т.б.), б±л оныњ медицинада ќолданылмауыныњ себебі болып табылады (медициналыќ критерий);
2. Затты медициналыќ емес ќолданудыњ ‰лкен масштабтары бар, жєне оныњ салдары єлеуметтік мањызѓа ие болады (єлеуметтік критерий);
3. Зањ бойынша наркотикалыќ деп табылѓан жєне ЌР ДМ наркотикалыќ заттар тізіміне енгізілген (зањды критерий).
ДД¦ ±сынысына сєйкес наркоман деп, жаѓдайы келесі критериялардыњ бірнешеуіне сәйкес жауап беретін адамды айтамыз:
a. Наркотикалыќ заттарды ќайталамалы ќабылдауѓа байланысты наркоманда оныњ µзі ‰шін жєне ќоршаѓан ортаѓа ќауіпті кезењдік жєне ‰немі интоксикация жаѓдайы пайда болады. Наркоман тек µзініњ физикалыќ, психикалыќ жаѓдайы мен єлеуметтік жаѓдайына зиян келтіріп ќоймай, µзініњ ж‰ріс-т±рысымен ќоршаѓан ортаѓа, туыстарына, ќоѓамѓа материалды жєне моральді зиянын тигізеді.
b. Толеранттылыќ µсуіне байланысты ќажет наркотикалыќ әсерге ќол жеткізу маќсатында наркоман ‰немі заттардыњ дозасын жоѓарылатады.
c. Наркотикке к‰шті єуестікпен кµрініс беретін енгізілген препаратќа айќын психикалыќ жєне физикалыќ тєуелділік баќыланады.
d. Наркотикке к‰шті єуестік наркоманды кез-келген тєсілмен оны ќолѓа т‰сіруге мєжб‰рлейді.
ДД¦ шешіміне сєйкес дєрілік тєуелділік деп «белгілі бір затты ќолдануѓа байланысты басылатын жаѓымсыз симптомдардан ќ±тылу ‰шін белгілі бір затты ‰немі ќабылдауды ќажет ететін ж‰ріс-т±рыстыќ реакциялармен сипатталатын психикалыќ, кейде физикалыќ та к‰й».
Психоактивті заттарды ќолдану мотивациясыныњ негізгі т‰рлері
(Ц.П.Короленко жєне Т.А.Донских бойынша, 1990):
- атарактикалыќ – ПАЗ-ы эмоциональді дискомфорт кµріністерін жењілдету немесе аластату маќсатында ќолдану (тµмен кµњіл-к‰йді);
- гедонистикалыќ – ПАЗ-ы эйфория шаќыру маќсатында ќолдану (лєззат алу);
- активациялыќ («ж‰ріс-т±рыстыќ») – ПАЗ-ы белсендендіруші маќсатта ќолдану (пассивтілік, немќ±райдылыќ, апатия жаѓдайынан шыѓу);
- субмиссивті – ПАЗ-ы «коллективтен» тыс жеке ќалмау маќсатында ќолдану («компания ‰шін»);
- псевдокультуральді – ПАЗ-ы, д‰ниетанымдыќ, мєдени маќсаттар мен эстетикалыќ ќызыѓушылыќтар нєтижесінде пайдалану.
Наркотикалыќ заттарды ќолдануына байланысты т±рѓындар топтарын ажырату (Бабаян Э.А., 1988)
1. Наркотикалыќ заттарды ќолданбайтындар (т±рѓындардыњ негізгі бµлігі).
2. Медициналыќ кµрсеткіштер бойынша наркотикалыќ заттарды ќолданатындар.
3. Наркотикалыќ заттарды шектен тыс ќолданатындар:
а) экспериментаторлар – ќандай да бір наркотикалыќ заттардыњ єсерін єрт‰рлі мотивтерге байланысты байќап кµруді м‰мкін деп санайтындар;
б) эпизодты ќолданушылар – µздеріне таныс єсерді алу ‰шін наркотикалыќ заттарды эпизодты ќолданатындар;
в) ‰немі ќолданатындар – осылардыњ арасынан біртіндеп наркомания жєне токсикоманиямен науќастардыњ белгілі бір мµлшері т‰зіледі.
Наркотикалыќ мастану (интоксикация)
Наркотикалыќ мастану немесе наркотикалыќ мастану синдромы – наркотиктіњ кез-келегне т‰ріне тєн белгілі бір психикалыќ, соматикалыќ жєне неврологиялыќ симптомдармен кµрінетін наркотикалыќ заттарды ќабылдаѓаннан кейін пайда болатын жаѓдай. Осы симптомдардыњ жиынтыѓы эйфориямен кµрінеді, ол психоактивті заттарѓа тєуелділік т‰зілу механизмініњ біріншілік буыны болып табылады (Пятницкая И.Н., 1994).
Наркотикалыќ мастану кезіндегі психикалыќ, соматоневрологиялыќ б±зылыстардыњ негізгі сипаттамасы
(Пятницкая И.Н., 1994)
| Б±зылыс
| Ќысќаша сипаттамасы
| | 1.Эмоциональді б±зылыстар
| Кµњіл-к‰йдіњ жоѓарылауы, психикалыќ жєне физикалыќ жайлылыќ, рахат, тыныштыќ, интеллектуальді жоѓарылау сезімі жєне т.б.
| | 2. Ќабылдау б±зылыстары
| Ќабылдау б±зылыстары 4 т‰рде кµрініс береді:
а. ќабылдаудыњ µткірленуі (стимуляторлар);
б. ќабылдаудыњ тањдамалылыѓы (опиаттар);
в. ќабылдаудыњ тµмендеуі (седативті препараттар);
г. психосенсорлы б±зылыстар, дереализация, галлюцинациялар т‰рінде ќабылдаудыњ сапалыќ б±зылысы (опиаттар, психодизлептиктер).
| | 3. Ойлау б±зылыстары
| Ойды жинаќтау жєне сапасыныњ б±зылуы, ассоциациялардыњ жылдамдауы немесе баяулауы, персеверациялар, ментизм, кататимділік, интеллектуальді жєне эмоциональді араќатынас пропорциясыныњ ыѓысуы, сандыраќтыќ идеялардыњ жєне фантастикалыќ кµз алдына келтірулердіњ пайда болуы жєне.т.б.
| | 4. Сана б±зылысы
| Єрт‰рлі типтегі жєне терењдіктегі сана б±зылысы тєн, тарылудан єрт‰рлі дєрежедегі ќарауытуѓа дейін.
| | 5.Соматоневроло-гиялыќ б±зылыстар
| Ќарашыќтардыњ тарылуы немесе кењеюі, гипертермия немесе гипотермия, гиперемия немесе тері жабындыларыныњ бозаруы, тер-, сілекей- жєне май бµлінуі, тахикардия жєне АЌ жоѓарылауы, тыныстыњ жиілеуі, тєбеттіњ тµмендеуі, сексуальді белсенділіктіњ жоѓарылауы, ішек моторикасыныњ б±зылысы, б±лшыќ еттік тонустыњ жєне ќозѓалыс координациясыныњ б±зылысы.
|
Апиын (морфиндік) тобындаѓы наркотиктерге келесі препараттар жатады:
- шикі - опий, ±йќы шаќыратын мактыњ кепкен с‰тті шырыны (толыќтай кепкен зат есептегенде 10-11 % морфин жєне 1 % кодеиннен т±рады);
- омнопон (пантопон) – опий алколоидтарыныњ гидрохлоридініњ ќосындысы, оныњ 50 % морфин ќ±райды;
- опийдіњ таза алколоидтары (морфин, кодеин, фенантрен тобыныњ басќа да алкалоидтары);
- мак сабаны (жетілген, кептірілген, дєндерден тазартылѓан, т±ќымдардыњ ќалдыќтарымен сынѓан ќауыздар; ќ±рѓаќ т‰рінде, ќайнатпа т‰рінде немесе арнайы химиялыќ µњдеуден кейін ќолданылады);
- синтетикалыќ – промедол (тримеперидин), метадон, лидол;
- жартылай синтетикалыќ – героин (диацетилморфин); оларды морфин молекуласыныњ т‰рін µзгерту арќылы химиялыќ жолмен алады.
Наркоманиялар кезіндегі эйфория т‰рлері
(Пятницкая И.Н., 1994)
| Т‰рі
| Негізгі клиникалыќ сипаттамасы
| |
Позитивті эйфория
| Наркомания дамуыныњ бастапќы сатыларында пайда болатын жєне жайлылыќ, рахат сезімімен ж‰ретін кµњіл-к‰йдіњ жоѓарылауымен сипатталатын жаѓдай.
| | Негативті эйфория
| Наркотиктерді ќабылдаудыњ ±заќ уаќыттыќ стажы бар наркоманда баќыланады. Оњ эмоциялар пайда болмайды. Наркотиктер тек субъективті ауыр сезімдер мен дискомфорт кµріністерін ќайтарады.
|
Наркотикалыќ мастану сараптамасы оныњ клиникалыќ кµріністеріне негізделіп µткізіледі жєне ќанныњ, зєрдіњ, сілекейдіњ ќ±рамындаѓы наркотиктіњ бар-жоѓы химиялыќ анализбен дєлелденуі керек.
Зєрде аныќтауѓа болатын тєуелділік тудыратын ПАЗ (H.Kaplan, B.Sadock, бойынша 1998)
Дата добавления: 2015-02-05 | Просмотры: 1218 | Нарушение авторских прав
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
|
