 |
|
АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология |
Ноотропты заттарНоотропты заттар мидың жоғарғы қызметіне әсер етеді: оймен жұмысты, оқытуды, есте сақтау қабілеті бұзылғанда қалыптастырады; мидың жағымсыз әсерлерге төзімділігін жоғарлатады. Ноотропты заттардың басқа психотропты заттардан айырмашылығы, айқын психостимулдеуші және тыныштандырғыш әсер көрсетпейді. Ми бағаналарының арасында ақпарат алмастыру қызметін ынталандырады, ми тініңде энергетикалық немесе пластикалық үрдістерді қамтамасыз етеді. Барлық ноотропты заттадың уыттылығы төмен және науқастар жақсы көтереді. Ноотропты заттардың тобына пирацетам, аминалон, пантогам, пиридитол және т.б. 4. Көрнекі материалдар: мультимедиялық дәрістің электрондық нұсқасы (студент кафедрадан алады)
5. Әдебиеттер: Негізгі: 1. Харкевич Д.А. Фармакология. Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.. Мемлекеттік тілдегі аудармасы. – Алматы, 2009.- 608 бет. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2008. – б. 750 3. Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. – Б. 7-31. 4. Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.- Б. 26 – 80. Қосымша: 1. Оксфордский справочник по клинической фармакологии и фармакотерапии. – М., 2000. 2. Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое. - М.: Новая волна, 2005. – 601 с. (т.1). 3. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. – 704 с. 4. Справочник врача общей практики. – М., 2002, т. 1-2. 5. Шалов К.С. Новое в законодательстве РК в сфере оборота наркотических средств, психотропных веществ и прекрусоров. Фармация Казахстана. 2002, № 8. 6. Виноградов В.М., Каткова Е.Б., Мухин Е.А.. Фармакология с рецептурой. Учебник для медицинских и фармацевтических училищ и колледжей. С.- П., 2002. – С.415-437 7. Маслов Л.Н. и др. Опиоидные рецепторы. Состояние проблемы и перспективы. Экспер. и клин. фармакология. 2002, № 2. 8. Азизова С.С. Фармакология. Учебник. – Ташкент, 2002.
№ 2 Дәріс 1. Тақырыбы: «Эндокринді жүйе қызметіне әсер ететін заттар. Гормондық препараттар, олардың синтетикалық алмастырғыштары мен антагонисттері» Мақсаты: Гормондық препараттардың, олардың синтетикалық алмастырғыштары мен антагонисттерінің фармакокинетикасы мен фармакодинамика жалпы заңдылықтары туралы білімін қалыптастыру. Дәрістің тезисі: Гормондар – ішкі секреция бездерінде түзілетін, қанға немесе лимфаға түсіп және барлық мүшелер мен жүйелердің қызметіне реттегіш әсер көрсететін физиологиялық, биологиялық белсенді қосылыстар. Жүйке жүйесімен бірге гормондар ағзаның нейрогуморалды реттелу қызметін атқарады, өмірлік маңызы бар. Гормондар мен гормон тәрізді биологиялық әсерге ие синтетикалық заттар гормондық препараттардың әсер ететін бастапқы заты болып табылады. Бездердің гипофункциясы кезінде гормондық препараттар орынбасушы ем ретінде қолданылады. Көптеген гормондық препараттар арнайы әсерімен қатар кең фармакологиялық әсер ету спектріне (глюкокортикоидтар – шокқа қарсы, аллергияға қарсы) ие және патогенетикалық ем ретінде практикалық медицинаның әртүрлі саласында қолданылады. Гормондық және антигормондық препараттар (жыныс гормондарының антагонисттері және т.б.) қатары гормонға тәуелді ісіктерді емдеуде қолданылады. Жанұяны жоспарлау мақсатында тиімділігі жоғары және қолданудың қолайлылығына байланысты гормондық контрацептивтер кеңінен пайдаланылады. 4. Көрнекі материалдары: мультимедиялық дәрістің электронды нұсқасы (студент кафедрадан алады)
5. Әдебиеттер: Негізгі: 1. Харкевич Д.А. Фармакология. Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.. Мемлекеттік тілдегі аудармасы. – Алматы, 2009.- 608 бет. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2008. –750 б. 3. Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД».2004-516. 4. Маркова И.В. Неженцев Н.В. Фармакология. С-П.: Сотис, 1994.- 451 б.
Қосымша: 1. Машковский М.Д. Лекарственные средства. – 15-е изд., перераб., испр. и доп. – М.: ООО «Издательство Новая Волна», 2005. – 1200 б 2. Лоуренс Д.Р., Бенитт П.Н. Клиническая фармакология. – М.: Медицина, 2002, т.1-2– 669 б. 3. Л.В.Деримедведь, И.М. Перцев, Е.В. Шуванова, И.А.Зупанец, В.Н. Хоменко «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» - Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.-782 б. 4. Оксфордский справочник по клинической фармакологии и фармакотерапии. – М.:Медицина, 2000. 5. Бороян Р.Г. Клиническая фармакология: психиатрия, неврология, эндокринология, ревматология. – М., Медицинское информационное агентство, 2000. – 422 б. 6. Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса. – ГЭОТАР.: Медицина, 1999. - 517 б. 7. Базисная и клиническая фармакология / Под ред. Катцунга. – С-П.: Невский Диалект 1998, т. 1-2. – 609 б. (т.1) 8. Белоусов Ю.Б., Моисеев В.С., Лепахин В.К. Клиническая фармакология и фармакотерапия.- М: Универсум Паблишинг, 1997. –529 б.
6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс) 1. Гормондық препараттарды тағайындау мақсаттары. 2. Кортикотропин, соматропин қолдану көрсеткіштері. 3. Инсулиннің әсер ету механизмдері. 4. Глюкокортикостероидтардың фармакологиялық әсерлері. 5. Эстрогендердің жанама әсерлері. № 3 Дәріс 1. Тақырыбы: «Витаминдік және коферменттік препараттар» 2. Мақсаты: студенттерді витаминдік мен коферменттік препараттардың жіктелуімен, әсер ету механизмдерімен және сипаттамасымен таныстыру. 3. Дәрістің тезисі: Витаминдер – ферменттік катализ, қалыпты зат алмасуының жүзеге асуын қамтамасыз ету, гемостазды ұстап тұру, ағзаның барлық өмірге маңызды қызметін биохимиялық қамсыздандыру үшін қажет төменмолекулалық органикалық қосылыс. Ажыратады: 1. Нағыз витаминдер, олар бөлінеді: а) суда еритін витаминдер (аскорбин қышқылы – С вит., В тобының витаминдері: тиамин – В1 вит., рибофлавин - В2 вит., В6 витамині, кобаламин - В12 вит., ниацин - РР вит., фолацин – фоль қышқылы, пантотен қышқылы, биотин); б) майда еритін витаминдер –А, Д, Е, К витаминдері 2. Витамин тәрізді заттар - холин, инозит, кислота липой қышқылы, орот қышқылы, карнитин, биофлавиноидтар, пангам қышқылы, U витамині, параминобензой қышқылы (ПАБҚ). Бұл заттардың жетіспеушілігі айқын бұзылыстарға алып келмейді, немесе олар өздерінің атқаратын қызметтері жағынан витаминдерге емес басқа алмастырылмайтын тағамдық заттарға ұқсас. Антивитаминдер, яғни витаминдерді байланыстыратын немесе бұзатын (аскорбатоксидаза, тиаминазалар, жұмыртқа белогі авидин), олардың белсенділігін төмендететін (ИНҚГ туындысы - изониазид) заттар. Авитаминоздар витаминдер тамақта болмағанда немесе ағзаның тағаммен түскен витаминді ассимиляциалау мүмкіндігі болмағанда туындайды және ауыр арнайы клиникалық көріністермен (цинга, рахит, бери-бери және т.б.) сипатталады. Гиповитаминоздар – ағзаның витаминге қажеттілігі толық қанағаттандырылмағанда туындайтын шамалы тапшылық жағдайы. Анық емес клиникалық көріністермен (мысалы, А витаминінің тапшылығындағы «тауық соқырлық») сипатталады. Осылармен қатар гиповитаминозға дейінгі жағдай - витамин жетіспеушілігінің жасырын түрі кездеседі, бұл кезде де айқын клиникалық көріністер болмайды, тек себебі белгісіз әртүрлі өзгерістер – жалпы әлсіздік, тез шаршағыштық, ұйқышылдық, еңбекке қабілетінің төмендеуі, иммунитеттің төмендеуі және т.б. Медицинада витаминдерден басқа коферменттер және олардың жақын ізашарлары қолданылады, олар витаминдерге қарағанда көп жағдайда тез және айқын әсер көрсетеді. 4. Көрнекі материалдары: мультимедиялық дәрістің электронды нұсқасы (студент кафедрадан алады) 5. Әдебиеттер: Негізгі: 1. Харкевич Д.А. Фармакология. Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.. Мемлекеттік тілдегі аудармасы. – Алматы, 2009.- 608 бет. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2008. – 750 б. 3. Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. –7-31 б. 4. Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.- 26 – 80 б. Қосымша: 1. Базисная и клиническая фармакология /под ред. Бертрама Г. Катцунга. – С.-П., 1998, т.1. 2. Оксфордский справочник по клинической фармакологии и фармакотерапии. – М., 2000. 3. Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое. - М.: Новая волна, 2005. – 1200 б. 4. Справочник врача общей практики. – М., 2002,т. 1-2. 5. Шарман А. Анемия. – Алматы, 2002.- 168 б. 6. Виноградов В.М., Каткова Е.Б., Мухин Е.А.. Фармакология с рецептурой. Учебник для медицинских и фармацевтических училищ и колледжей. С.- П., 2002. – 758-808 бб. 7. Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. 223-241 бб. 8. Петренко Ю.М. и др. Новые источники окиси азота, их возможная физиологическая роль и значение. Экспер. и клин. фамакология. 2001, № 2 9. Харкевич Д.А. Фармакология с общей рецептурой. Учебник для медицинских учили колледжей М., 2001.- 205- 219 бб. 10. Азизова С.С. Фармакология. Учебник. – Ташкент, 2002. 6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс) 1. Суда еритін витаминдер. 2. Майда еритін витаминдер. 3. Рахит кезінде тағайындалатын витаминдік препараттар. 4. Витаминдік препараттар - антиоксиданттар. 5. Витаминдердің коферменттік препараттары.
№ 4 Дәріс 1. Тақырыбы: «Қан жүйесіне әсер ететін заттар» 2. Мақсаты: студенттерді қан түзуге және гемостазға әсер ететін заттар сипаттамасымен және олардың әсер ету механизмдерімен, жіктелуімен таныстыру. 3. Дәрістің тезисі: Қан түзуге әсер ететін заттардың ішінде эритропоэзді ынталандыратын заттардың маңызы зор. Оларды әртүрлі генезді анемия кезінде тағайындайды. Лейкопоэзді ынталандырушы заттар оның химиялық заттармен тежелуінде, сонымен бірге сәулелік ауру кезінде қолданылады. Қан түзуді тежейтін заттарды эритремия мен лейкемия кезінде қолданады. Қан түзуге әсер ететін заттардың жіктелуі: Эритропоэзге әсер ететін заттар I. Эритропоэзді ынталандыратын заттар А. Гипохромды анемияда қолданылатын заттар: 1. Темір тапшылықты анемияда: а) темір препараттары: темір тотығының сульфаты, ферковен; б) кобальт препараттары: коамид 2. кейбір созылмалы аурулар кезіндегі анемияда: эпоэтин альфа Б. Гиперхромды анемияда қолданылатын заттар цианокобаламин, фоль қышқылы II. Эритропоэзді тежейтін заттар: имифос Лейкопоэзге әсер ететін заттар I. Лейкопоэзді ынталандыратын заттар: колония ынталандырушы факторлардың рекомбинантты препараттары - молграмостим, әртүрлі заттар - пентоксил П. Лейкопоэзді тежейтін заттар Цитостатиктер - циклофосфан, метотрексат Гемостазға әсер ететін заттар әртүрлі мақсаттарда жіктеледі: антиагреганттер және антикоагулянттар — тромб түзілуінің алдын алу үшін, фибринолитиктер — жаңа түзілген тромбтарды еріту үшін. Қан ұюын арттыратын заттар және антифибринолитиктер әртүрлі генезді қан кетулерді тоқтату үшін. Тромбоциттердің агрегациясына, қан ұюына және фибринолизге әсер ететін заттардың жіктелуі Тромбоздың алдын алу және емдеуге арналған заттар А. Тромбоциттердің агрегациясын төмендететін заттар (антиагреганттар) I. Тромбоксан жүйесінің белсенділігін тежейтін заттар (тромбоксан синтезінің төмендеуі): а) ЦОГ ингибиторлары: ацетилсалицил қышқылы және б) тромбоксансинтетаза ингибиторлары: дазоксибен II. Простациклин жүйесінің белсенділігін арттыратындар (простациклинді рецепторлардың ынталандырушылары) -эпопростенол III. Фибриногеннің тромбоциттік гликопротеинді рецепторлармен байланысуын тежейтіндер: а) гликопротеинді рецепторлардың антагонисттері: абциксимаб, б) тромбоциттердегі пуриндік рецепторларды тежейтін және оларға АДФ-тың ынталандырушы әсеріне кедергі жасайтын заттар: тиклопидин, IV. Әртүрлі заттар -дипиридамол Б. Қан ұюын төмендететін заттар (антикоагулянттар) Тікелей әсерлі антикоагулянттар: гепарин, фраксипарин, лепирудин Тікелей емес әсерлі антикоагулянттар: неодикумарин, варфарин В. Ф ибринолитикалық заттар (тромболитикалық заттар) I. Тромбта және қан сарысуында әсер ететін: стрептокиназа, урокиназа II. Негізінен тромбта әсер ететін: алтеплаза Қан кетудің тоқтауына мүмкіндік беретін заттар (гемостатиктер) I. Қан ұюйын арттыратын заттар: Жергілікті қолдану үшін: тромбин, Резорбтивті әсер ететін: К витамині, фибриноген П. Антифибринолитикалық заттар: аминокапрон қышқылы 4. Көрнекі материалдары: мультимедиялық дәрістің электронды нұсқасы (студент кафедрадан алады) 5. Әдебиеттер: Негізгі: 1. Харкевич Д.А. Фармакология: Оқулық – мемлекеттік тілдегі аудармасы, Алматы, 2009. 604 б. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2008. – 750 б. 3. Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. –7-31 бб. 4. Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.- 26 – 80 б. i. Қосымша: 1. Базисная и клиническая фармакология /под ред. Бертрама Г. Катцунга. – С.-П., 1998,т.1. 2. Оксфордский справочник по клинической фармакологии и фармакотерапии. – М., 2000. 3. Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое. - М.: Новая волна, 2005. – 1200 б. 4. Справочник врача общей практики. – М., 2002,т. 1-2. 5. Шарман А. Анемия. – Алматы, 2002.- 168 б. 6. Виноградов В.М., Каткова Е.Б., Мухин Е.А.. Фармакология с рецептурой. Учебник для медицинских и фармацевтических училищ и колледжей. С.- П., 2002. – 758-808 бб. 7. Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. - 223-241 бб. 8. Петренко Ю.М. и др. Новые источники окиси азота, их возможная физиологическая роль и значение. Экспер. и клин. фамакология. 2001, № 2 9. Харкевич Д.А. Фармакология с общей рецептурой. Учебник для медицинских учили колледжей М., 2001.- 205- 219 бб. 10. Азизова С.С. Фармакология. Учебник. – Ташкент, 2002.
6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс): 1. Гипохромды анемияда қолданылатын заттар. 2. Гиперхромды аенмияда қолданылатын заттар. 3. Лейкопоэзді ынталандыратын заттар. 4. Антиагреганттар. 5. Антикоагулянттар. 6. Фибринолитикалық заттар. 7. Жүйелі әсер ететін коагулянттар.
№ 5 Дәріс 1. Тақырыбы: «Иммунды жүйеге әсер ететін заттар. Қабынуға қарсы, аллергияға қарсы заттар» 2. Мақсаты: студенттерде иммунды жүйеге әсер ететін, қабынуға қарсы және аллергияға қарсы заттардың фармакокинетикасы мен фармакодинамикасының жалпы заңдылықтары туралы білімін қалыптастыру, оларды қолданудың негізгі көрсеткіштері мен жанама әсерлерін игеруі.
3. Дәрістің тезисі: Соңғы кезде иммунды жүйені реттейтін заттарды қолдану практикалық медицинада кең қолданыс табуда. Ағзаның жалпы қарсы тұру қабілетін әртүрлі фармакологиялық топтың препараттары арттыра алады. Жұқпалы аурулармен күресте ағзаның иммунды жүйесі ағзаның өзімен өндірілетін эндогенді заттарды тұрақтандырады, сонымен бірге интерфероногендерді. Қалқанша безінің жасушалық және гуморалды иммунитеттің қызмет етуінде маңызды рөл атқаратын арнайы заттарды өндіретіндігі анықталды. Синтетикалық иммуностимуляторлар ересектер мен балаларда жедел және созылмалы іріңді үрдістер мен қабыну ауруларының, күйік ауруының, трофикалық жараның кешенді емінде, сәулелі немесе химиятерапиядан кейін, онкологиялық ауруларда, иммунды тапшылықпен жүретін патологиялық үрдістерде қолданылады. Медициналық практикада сонымен бірге иммунодепресанттар да маңызды. Оларды аллергиялық ауруларды, ауыстырылып орнатылған мүшелер мен тіндердің кері итеруінің алдын алу үшін, кейбір аутоиммунды ауруларда қолданады. Қабыну үрдісінің полиэтиологиялық және оның патогенезіне қатысатын механизмдердің әртүрлілігіне байланысты қабыну ауруларын емдеуде әртүрлі топтың препараттары қолданылады. Қазіргі қабынуға қарсы заттардың негізгі әсері қабынуға қатысатын әртүрлі биологиялық белсенді заттардың түзілуін тежеуге бағытталған. Қазіргі кезде негізінен екі топтың практикалық маңызы зор: - фосфолипазы А2 ингибиторлары, простаноидтардың, лейкотриендердің және ТАФ түзілуін бақылайтындар (глюкокортикоидтар). - циклооксигеназа ингибиторлары, простаноидтардың биосинтезін реттейтіндер (стероидты емес қабынуға қарсы заттар). Практикалық медицинада аллергияға қарсы заттар кең қолданылады. Бұл аллергиялық аурулардың санының артуымен, әртүрлі дәрілік заттарды қолданудағы аллергиялық генезді асқынулардың алдын алу қажеттілігімен түсіндіріледі. Антигистаминді заттар науқастарды операцияға дейінгі дайындық кезінде, коллагеноздар, өкпе ісінуі, миокард инфаркті мен басқа да аурулардың кешенді емінде міндетті түрде қолданылады.
4. Көрнекі материалдар: мультимедиялық дәрістің электронды нұсқасы (студент кафедрадан алады). 5. Әдебиеттер: Негізгі: 1. Харкевич Д.А. Фармакология: Оқулық – мемлекеттік тілдегі аудармасы, Алматы, 2009. 604 б. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2008. –750 б. 3. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание восьмое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2005. – 735 б. 4. 3. Фармакология /под ред. Р.Н. Аляутдина 2-е изд., исправл. М.: ГЭОТАР-Мед,- 2004. 591 б. 5. Маркова И.В., Михайлов И.Б., Неженцев М.В. Фармакология. – Санкт-Петербург: Фолиант – Медицина, С. 2001. 83-85 б. Қосымша: 1. Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое - М.: Медицина, 2007.– 1200 б. 2. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров /Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и даполненное: учебное пособие – М.: ИФ «Физико-математическая литература», 2006. – 704 б. 3. Клиническая фармакология./Под ред. В.Г. Кукеса. –ГЭОТАР.: Медицина, 2004.– 517 б. 4. Ушкалова Е.А. Нестероидные противовоспалительное лекарственные средства. – новый взгляд на эффективность и безопасность // фарматека 2004. №7. 26-33 б. 5. Насонов Е.Л. Применение нестероидных противовоспалительных препаратов: терапевтические возможности // русский медицинский журнал. 2003. №2. 206-212 б. 6. Деримедведь Л.В., Перцев И.М., Шуванова Е.В., Зупанец И.А., Хоменко В.Н. «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» - Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.- 782 б. 7. Лоуренс Д.Р., Бенитт П.Н. – Клиническая фармакология. - М.: Медицина, 2002, т.1- 2.- 669. б. 8. Оксфордский справочник по клинической фармакологии и фармакотерапии. – М.:Медицина, 2000-740 б. 9. Бороян Р.Г Клиническая фармакология: психиатрия, неврология, эндокринология, ревматология. – М., Медицинское информационное агентство, 2000. – 422. б. 10. Базисная и клиническая фармакология. /Под ред. Бертрам Г. Катцунг. – М.: С-П.: Невский диалект, 1998.-т. 1 – 669. б 11. Кафедрада оқылатын дәрістер.
6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс): 1. Иммунодепрессанттарды тағайындау көрсеткіштері қандай? 2. Баяу типті аллергиялық реакция кезінде қндай препараттар қолданылады? 3. Антигистаминдік препараттарды тағайындау көрсеткіштері қандай? 4. Қандай гистаминге қарсы препараттар екінші және үшінші ұрпаққа жатады.
Кредит № 4 № 1 Дәріс Тақырыбы: «Қимыл-қозғалыс аппаратының қызметіне әсер ететін заттар» Мақсаты: Тиімді препараттарды таңдау мақсатында қимыл-қозғалыс аппаратының қызметіне әсер ететін заттардың жалпы заңдылықтарын қалыптастыру.
3. Дәріс тезистері: Қимыл-қозғалыс аппаратының аурулары өте жиі таралған аурулардың бірі болып саналады. Қимыл-қозғалыс аппаратының көптеген аурулары созылмалы түрде өтеді және көп жағдайда жұмыс істеу қабілетінің жоюлуына алып келеді, соған байланысты оларды емдеу қазіргі медицинаның актуальды сұрақтарының бірі болып саналады. Қимыл-қозғалыс аппаратының барлық ауруларын шартты түрде жеке және екіншілік деп бөледі. Сонымен қатар жеке аурулар екі негізгі топтарға бөлінеді: артриттер және артроздар. Олардың негізгі айырмашылығы аурудың пайда болу себебіне байланысты. Артриттер қабыну үрдістерімен шақырылады, ал артроздар буындардағы дегенеративті өзгерістерге байланысты дамиды. Қимыл-қозғалыс аппаратының жиі таралатын ауруларына екінші топқа жататын остеохондроз ауруы болып саналады. Әйелдерде жиі остеоартроз және остеопороз дамиды. Қазіргі кезде сүйек тінің емдеу үшін бисфосфонаттар қолданылады: этидронат, клодронат, памидронат, алендронат, ибандронат (біріншілік менопаузадан кейін, сонымен қатар ер кісілерде) және екіншілік (глюкокортикоид-индуцирленген) остеопорозда, Педжет ауруында, қатерлі гиперкальциемияда), ризедронат, золендронат. Клиникада кеңінен алендронат және ибандронат қолданылады, олар сүйек тінінің резорбциясын минерализациясын бұзбай тоқтатады. • БС азоттың алмасуынсыз (этидронат, клодронат, тилудронат); Бисфосфонаттардың әсер механизмі сүйектің және шеміршектің минерализациясының төмендеуіне негізделеді, сонымен қатар остеокластармен шақырылатын сүйек тінінің резорбциясы ингибирленеді Кейбір жағдайларда алендронат ас қорыту жағынан жағымсыз бұзылыстар шақырады, өнештің жаралы ауруын шақыруы мүмкін. Сонымен қатар остеопорозды емдеу үшін қалқанша безінің гормондары кальцитриол немесе кальцитонин қолданылады. Кальцитонин – гипокальциемиялық әсері бар полипептидті гормон, қалқанша безінің С-клеткаларынан бөлінеді. Гипокальциемиялық, ауру сезімді басатын және сүйек резорбциясын ингибирлеуші әсері бар. Кальцитонин кальций алмасуына және сүйек тініңде алмасу үрдістерін реттейтін негізгі фактор болып саналады. Әсері бойынша паратгормонының антагонисті болып саналады. Кальцитонин спецификалық рецепторлар арқылы (сүйек, бүйрек) цАМФ-қа әсер етеді, соның нәтижесінде сүйек резорбциясы тежеледі (остеокласт және остеолит нәтижесінде), сүйек минерализациясын ынталандырады (остеобласттардың нәтижесінде), соған байланысты қан сарысуында кальций және фосфор мөлшерлері төмендейді және гидроксипролиннің зәр арқылы экскрециясы төмендейді.
4. Көрнекі материалдары: мультимедиялық дәрістің электронды нұсқасы (студент кафедрадан алады) 5. Әдебиет Негізгі: 1. Харкевич Д.А. Фармакология. Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.. Мемлекеттік тілдегі аудармасы. – Алматы, 2009.- 608 бет. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2008. – б. 750 3. Фармакология / под ред. Р.Н. Аляутдина 2-е изд., исправл. М.: Гэотар – Мед, 2004. Б. 167-178 4. Маркова И.В., Михайлов И.Б., Неженцева М.В. Фармакология. – Санкт-Петербург: Фолиант – Медицина, 2001. Б.127-132
Қосымша: 1. Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое - М.: Медицина, 2007.– 1200 б. 2. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров /Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.: ИФ «Физико-математическая литература», 2006. – 704 б. 3. Клиническая фармакология и фармакотерапия. Под редакцией акад. РАМВ Кукес В.Г. и проф. Стародубцев А.К.- М.: Издательский дом ГЭОТАР – МЕД., 2004. – 631б. 4. Деримедведь Л.В., Перцев И.М., Шуванова Е.В., Зупанец И.А., Хоменко В.Н. «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» - Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.- 782 б. 5. Лоуренс Д.Р., Бенитт П.Н. – Клиническая фармакология. - М.: Медицина, 2002, т.1-2.- 669. б. 6. Оксфордский справочник по клинической фармакологии и фармакотерапии. – М.:Медицина, 2000. 7. Бороян Р.Г Клиническая фармакология: психиатрия, неврология, эндокринология, ревматология. – М., Медицинское информационное агентство, 2000. – 422. б. 8. Базисная и клиническая фармакология. /Под ред. Бертрам Г. Катцунг. – М.: С-П.: Невский диалект, 1998.-т. 1 – 669.б.
6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс): 1. Остеопорозда қандай препараттар қолданылады? 2. Бисфосфонаттардың әсер механизмі? 3. Кальцитониннің әсер механизмі?
№ 2 Дәріс 1. Тақырыбы: «Тыныс алу мүшелеріне әсер ететін заттар» 2. Мақсаты: Тыныс алу мүшелеріне әсер ететін заттардың жіктелуімен, әсер ету механизмімен және препараттардың сипаттамасымен таныстыру. 3. Дәріс тезистері: Тыныс алу мүшелеріне әсер ететін заттар ішінде, практикалық тұрғыдан бронхолитикалық заттар көп қызығушылық туғызуда.Бронхолитичкалық заттардың негізгі топтары: β-2 – адренорецепторларды ынталандыратын заттар, М-холиноблокаторлар, миотропты әсерлі спазмолитиктер. Сонымен қатар, қабынуға қарсы және бронхолитикалық белсенділігі бар заттар тобын бөледі–стероидті қабынуға қарсы, аллергияға қарсы, лейкотриен жүйесіне әсер ететін заттар болып. Жөтелге қарсы заттарды орталықтан және перифериялық әсер ететін деп бөледі. Тікелей әсер ететін қақырық түсірушу заттарға: муколитикалық және бронхиальды бездердің секрециясын ынталандратын заттап жатады, ал рефлекторлы әсер ететін заттарға шөптер жатады. Өкпе ісінуінде қолданылатын негізгі топ препараттары: опиоидты анальгетиктер, зәр айдаушы заттар, кіші қан айналымында қысымды төмендететің заттар (ганглиоблокаторлар, миотропты заттар), көбік басушылар, глюкокортикоидтар. Сонымен қатар, оксигенотерапия. 4. Көрнекі материалдар: мультимедиялық дәрістің электрондық нұсқасы (студент кафедрада алады)
5.Әдебиеттер: Негізгі: 1. Харкевич Д.А. Фармакология. Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.. Мемлекеттік тілдегі аудармасы. – Алматы, 2009.- 608 бет. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2008. – б. 750 3. Фармакология / под ред. Р.Н. Аляутдина 2-е изд., исправл. М.: Гэотар – Мед, 2004. Б. 167-178 4. Маркова И.В., Михайлов И.Б., Неженцева М.В. Фармакология. – Санкт-Петербург: Фолиант – Медицина, 2001. Б.127-132
Қосымша: 1. Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 б. 2. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. 3.Клиническая фармакология и фармакотерапия. Под редакцией акад. РАМВ В.Г.Кукес и проф. А.К. Стародубцева.- М.: Издательский дом ГЭОТАР - МЕД., 2004. – 631 б. 4.Л.В.Деримедведь, И.М. Перцев, Е.В. Шуванова, И.А.Зупанец, В.Н. Хоменко «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» -Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.- 782 б. 5.Справочник врача общей практики. Издание Москва ЭКСМО – Пресс, 2002. т. 1-2.
6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс): 1. Бронхоспазмды басу үшін қолданылатын заттар 2. Қақырық түсіруші заттардың жіктелуі. 3. Жөтелге қарсы заттардың қолдануға көрсеткіштері. 4. Өкпе ісінуінде қолданылатын заттар.
№ 3 Дәріс 1. Тақырыбы: «Ас қорыту мүшелеріне әсер ететін заттар» 2. Мақсаты: Ас қорыту мүшелеріне әсер ететін заттардың жіктелуімен, әсер ету механизмімен және препараттардың сипаттамасымен таныстыру. 3. Дәріс тезистері: Ас қорыту мүшелеріне әсер ететін заттар көптеген фармакологиялық топтармен көрсетіледі. Солардың ішінде, асқазан – ішек жолдарының секрециясы және моторикасы бұзылғанда және ұйқы безінің экскреторлы белсенділігіне әсер ететін заттар маңызды орын алады. Асқазан бездерінің секрециясы төмендегенде қолданылатын заттар: 1. асқазан бездерінің секрециясын жоғарлататын заттар (диагностикалық); 2. орын басушы заттар. Асқазан бездерінің секрециясы жоғарлағанда қолданылатын заттар заттар: 1. асқазан бездерінің секрециясын төмендететін заттар (протон насосының ингибиторлары, Н2 гистамин рецепторларының блокаторлары, М-холиноблокаторлар); 2. антацидті заттар, 3. гастропротекторлар. Асқазан моторикасына әсер ететін заттар: 1. асқазаннан ішекке эвакуацияы ынталандыратын заттар (прокинетикалық заттар) және асқазан моторикасын босаңсытатын заттар (М-холиноблокаторлар, миотропты әсерлі спазмолитикер). Құсу шақыратын (орталықтан және шеткері әсер көрсететін) және құсуды басатын (М-холиноблокаторлар, гистамин рецепторларының, дофамин, серотонин рецепторларының блокаторлары). Өт айдағыш заттар және гепатопротекторлар кеңінен қолданылады. Ішек моторикасына әсер ететін негізгі заттар: ынталандырушы (антихолинэстеразді, М-холиномиметиктер, миотропты заттар, іш жүргізетін заттар) және босаңсытушы заттар (мю-опиоидты рецепторлардың агонистері, М-холиноблокаторлар, миотропты спазмолитиктер) 4. Көрнекі материалдар: мультимедиялық дәрістің электрондық нұсқасы (студент кафедрада алады)
5.Әдебиеттер: Негізгі: 1. Харкевич Д.А. Фармакология. Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.. Мемлекеттік тілдегі аудармасы. – Алматы, 2009.- 608 бет. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2008. –б. 750 3. Фармакология / под ред. Р.Н. Аляутдина 2-е изд., исправл. М.: Гэотар – Мед, 2004. Б. 167-178 4. Маркова И.В., Михайлов И.Б., Неженцева М.В. Фармакология. – Санкт-Петербург: Фолиант – Медицина, 2001. Б.127-132
Қосымша: 1. Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 б. 2. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. 3. Клиническая фармакология и фармакотерапия. Под редакцией акад. РАМВ В.Г.Кукес и проф. А.К. Стародубцева.- М.: Издательский дом ГЭОТАР - МЕД., 2004. – 631 б. 4. Л.В.Деримедведь, И.М. Перцев, Е.В. Шуванова, И.А.Зупанец, В.Н. Хоменко «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» -Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.- 782 б. 5. Справочник врача общей практики. Издание Москва ЭКСМО – Пресс, 2002. т. 1-2.
6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс): 1. Асқазан бездерінің секрециясы жоғарлағанда қолданылатын заттар. 2. Ішек моторикасына әсер ететін заттар. № 4 Дәріс 1. Тақырыбы: «Жүрек - қан тамыр жүйесіне әсер ететін заттар. Жүректің ишемиялық ауруларында қолданылатын заттар. Аритмияға қарсы заттар». 2. Мақсаты: Жүрек қан - тамыр жүйесіне, жүректің ишемиялық ауруларында қолданылатын және аритмияға қарсы заттардың жіктелуімен, әсер ету механизмімен және препараттардың сипаттамасымен таныстыру.
3. Дәрістер тезисы: Жүректің ишемиялық ауруы жүрек – қан тамыр жүйесінің жиі кездесетін ауруларының бірі болып саналады. Ишемия ауруы миокардтың оттегіге қажеттілігі мен оның жеткізілуі арасындағы дисбаланстың нәтижесінде пайда болады. Осыған байланысты, антиангинальды заттар миокардтың оттегіге қажеттілігін төмендетіп және/ немесе миокардқа оттегінің жеткізілуін жоғарлату нәтижесіне дисбалансты қалыптастыратын препараттарға бөлінеді. Антиангинальды заттардың негізгі топтары – органикалық нитраттар, L-типті баяу кальций каналдарының блокаторлары, β- адреноблокаторлар. Сонымен қатар, миокардтың гипоксияға төзімділігін жақсартатын, кардиопротекторлы заттар тобын бөледі (триметазидин). Органикалық нитраттарды қолдануда стенокардия ұстамасын басу үшін қолданылатын заттарды (нитроглицерин, изосорбид динитраты – спрей түрінде) және алдын алу үшін – органикалық нитраттардың пролонгирленген препараттарын қолданылады. Жүректің ритмінің бұзылуы автоматизмнің немесе (және) жүректің бұлшықет клеткасының және өткізгіштік жүйесінің бұзылысына нгізделеді. ЖІКТЕЛУІ (әсер механизмі және электрофизиологиялық ерекшелігіне байланысты) I класс: Натрий каналдарының блокаторлары IА: хинидин новокаинамид дизопирамид IВ: лидокаин мексилетин токаинид дифенин IС: флекаинид энкаинид этмозин пропафенон II класс: b-адренорецепторлардың блокадасы – симпатикалық белсенділіктің тежелуі; qт интервалының азаюы пропранолол ацебутол надолол және т.б. III класс: реполяризацияның ұзаруы – пд және QТ интервалының ұзақтығының ұзаруы амиодарон бретилия тозилаты соталол IV класс: кальций каналдарының блокаторлары верапамил дилтиазем
4. Көрнекі материалдар: мультимедиялық дәрістің электрондық нұсқасы (студент кафедрада алады) 5.Әдебиеттер: Негізгі: 1. Харкевич Д.А. Фармакология. Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.. Мемлекеттік тілдегі аудармасы. – Алматы, 2009.- 608 бет. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое –М.: Медицина ГЭОТАР, 2008. – б. 750 3. Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. – Б. 7-31. 4. Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.- Б. 26 – 80.
Қосымша: 1. Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 б. 2. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. 3. Клиническая фармакология и фармакотерапия. Под редакцией акад. РАМВ В.Г.Кукес и проф. А.К. Стародубцева.- М.: Издательский дом ГЭОТАР- МЕД., 2004. – 631 б. 4. Метелица В.И. Справочник по клинической фармакологии сердечно-сосудистых лекарственных средств.- 2-ое изд., перераб. и доп.-М.: Издательство БИНОМ – СПб.: Невский Диалект, 2002.- 926 б., ил. 5. Л.В.Деримедведь, И.М. Перцев, Е.В. Шуванова, И.А.Зупанец, В.Н. Хоменко «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» -Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.- 782 б. 6. Виноградов В.М., Каткова Е.Б., Мухин Е.А.. Фармакология с рецептурой. Учебник для медицинских и фармацевтических училищ и колледжей. С.- П., 2002. –Б.524-576 7. Справочник врача общей практики. Издание Москва ЭКСМО – Пресс, 2002. т. 1-2. 6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс): 1. Антиангинальды заттардың негізгі топтары. 2. Стенокардияның ұстамасын басу және алдын алу үшін қолданылатын препараттар. 3. Миокардтың оттегіге қажеттілігін төмендететін және миокардқа оттегінің жеткізілуін жоғарлатаын заттар. 4. Миокардтың оттегіге қажеттілігін төмендететін заттар. 5. Тахиаритмияда қолданылатын заттар. 6. Брадиаритмияда қолданылатын заттар.
№ 5 Дәріс 1. Тақырыбы: «Атеросклерозға қарсы заттар» 2. Мақсаты: Атеросклерозға қарсы заттардың жіктелуімен, әсер ету механизмімен және препараттардың сипаттамасымен таныстыру. 3. Дәрістер тезисы: Атеросклероз - одна из важнейших проблем современной медицины и его проявления играют важную роль в возникновении и последующем течении ИБС, которая, в свою очередь, занимает первое место в общей структуре заболеваний сердечно-сосудистой системы. Липопротеиндердің келесі класстарын бөледі: 1) Хиломикрондар. 2) Пре-бета липопротеиндер (ЛП тығыздығы өте төмен –ТӨТЛП). 3) Бета-липопротеиндер (ЛП тығыздығы төмен - ТТЛП). 4) Альфа-липопротеиндер (ЛП тығыздығы жоғары - ТЖЛП). 5) Альбумин-этерифицирленген май қышқылдары (Липопротеин а). Атерогенділігіне байланысты липопротеиндерді 3 топқа бөледі: 1. Атерогеннді липопротеиндер – хиломикрон қалдықтары, ЛППП, ТТЛП және липопротеин (а); 2. Атерогеннді липопротеиндер – хиломикрондар және и ТӨТЛП; 3. Антиатерогеннді липопротеиндер – ТЖЛП. Атеросклерозға қарсы заттардың жіктелуі I. Гиполипидемиялық заттар 1.Қанда негізінен холестериндерді (ЛПНП) төмендететін заттар А. Холестерин синтезінің ингибиторлары (3-гидрокси-3-метилглутарил коэнзим а-редуктаза ингибиторлары; статиндер) ловастатин (мевакор, мевинакор), правастатин (липостат), симвастин (зокор), флувастатин (лескол), аторвастатин (липримар), розувастатин (крестор) Б. Ішектен холестериннің сіңуін ингибирлейтін затар– эзетимиб В. Ағзадан өт қышқылының және холестериннің бөлінуің күшейтетін заттар (" секвестранттар " өт қышқылдары) холестирамин (квестран), колестипол, хьюаровая смола (гуарем), бета-ситостерин Г. Әртүрлі гиполипидемиялық препараттар - пробукол 2. Қанда негізінен триглицеридтерді (ТӨТЛП) төмендететін заттар), фиброй қышқылдарының туындылары (фибраттар): Дата добавления: 2015-11-02 | Просмотры: 2722 | Нарушение авторских прав |