 |
|
АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология |
Мешел (рахит)Бұл ауру Д витаминің жетіспеуіне байланысты кальций-фосфор алмасуының өзгеруімен сүйектердің құрылуымен сипатталатын ауру. Мешел тұрмыс жағдайының төмен екенін көрсетеді, көбіне дымқылды жер үйлерде өсетін балаларда сонымен қатар климаттық географиялық жағдайларға байланысты дамиды. Мешелге алып келетін фактор: таза ауа және күн сәулесінің жеткіліксіздігі, сәбидің жедел өсуі, полигипо және авитаминоз, шала және егіз туылу, бірыңғай тамақтандыру, диарея, ішек дисбактериозы, экологиялық жағымсыз әсерлер. Потогенез: витамин Д арқылы кальций мен фосфордың ішекке сорылуы күшйеді сосын сүйек тініне кальций мен фосфор қан арқылы түседі. Ол сүйектің қалпты өсуіне әсер тигізеді.Д витаминін аздығы клеткалардың өткізу қабілеті өзгертеді, кальций мен байланыстыратын белоктардың пайда болу төмендейді, шеміршектердің сүйекке айналуы бұзылады,мешел кезінде сүйектерде мениральдық тұздар өте аз остеопатия қанда гипокальцимия, гипофосфотемия ацидоз байқалады. Бұлшық еттерінің тонусы төмендейді нерв жүйесі қызметі бұзылады, азқазан ішек жолдардың қызметі бұзылады. Жіктелуі: · Бастарқы 2-4аптаға дейін · Өршу кезеңі-5-10айға дейін · Сауығу кезеңі10-16айға дейін · Қалдық көріністер кезеңі 2жастан кейін Ауырлығына қарай · Жеңіл · Орташа · Ауыр Ағымына қарай:
Клиникасы үш дәрежеге бөлінеді. 1 Бастапқы кезең вегетативті жүйке жүйесінде бұзылыстармен сүйек өзгерістермен сипатталады. Үлкен еңбегінің ауданы екі үш айлығында үлкейіп айналдырасы босаң болады, бас сүйектін жеге желке жағы жұмсарады бас сүйектің жұмсаруы желке сүйегінің жалпаюуына әкеледі тершендік,жастыққа басын үйкеп шайқай бергеннен желке шаштары түседі,мазасыз үрелі қорқу пайда болады, ұйықтап жатқанда селк етіп шошынады. Қанда фосфортаза көбеюде,зәрде аммиак көбейеді ло ащы иісті болады. 2 Өршу кезеңі сүйек жүйесінде айқын өзгерістермен аспатталады. Төбе мен маңдайдың дөңестігі 5-8 қабырғаларда «мешелдік таспих» пайда болады. Қабырғалары жұмсақ иілгіш, көкірек қуысының шет жақтары жалпайып, кеуденің төмен апаратурада ұлғаяды осылайша «гарисон сайы» пайда болады. Бас сүйек одан әрі жұмсарып ол мойын омыртқаларын қысады, маңдай және төбе сүйектерінің бұдырлары сыртқа өседі, сөйтіп басы төртбұрышті тәрізденеді. Төс сүйегі алға шығып,тауықтөс пайда болады. Омыртқалар доғаланып иіліп, мешелдік бүкірлік пайда болады алты сегіз айында асқанда түтікше сүйекте өзгерістер пайда болады мешел білезіктер, саусақ буындарыннан жалпаюна «інжу жіптер» білінеді. Бала аяғына қаз тұра бастаған кезде О немесе Х әріп тәріздес өзгерістер дамиды. Сүт тістері жай шығады, олардың эмалі кариске биім болады. Бұлшықеттердің тонусы төмендейді сіңірлері әлсізденеді. Құрсақ шандарының ішек нашарлауы іші үлкейеді «құрбақа іші». Сырқат балаларда ішкі ағзалар қызметінде бұзылады, тыныс алуы, жүрек жұмысы т.б 3. Сауығу кезеңі нерв жүйесінің зақымдануы белгілер жойылады, сүйегі қатаяды, тістері шығады тұруы, жүру қалпына келеді. Емі: 1. Витаминдер, минералды заттар әсіресе құрамында кальций бар тағамдар беру. 2. Таза ауада серуендеу 3. Улану жүргізу, массаж, жаттығулар жүргізеді 4. Вит Д беру, майла, сулы ертінді, спирттелген 5. Цитраттар Алдын алу:
А) арнайы емес,яғни анасына 28-30 апталығында Вит-Д беру күніне 400-600Ед 1,5-2ай, Жүктіліктің соңғы 3-4 айында поливитаминдер жасы 35тен асқан әйелдер арнайы алдын алу жүргізілмейді.
А)арнайы емес табиғи тамақтандыру, таза ауада серуендеу массаж, жаттығулар жасау Б) арнайы жетіліп туылған екінші айында бастап шала туылғандарға екі үш жұманың алды. көктем, қыс, күз сайларында жүргізіледі Аддын алу үшін қолданады100000-150000Ед Дс-1т-500Б 500Б-1т Дт-1т-600Б 100000-х Дс-1т-400Б х=100000/500=200т
Д гиперитаминоз -Д3 көп мөлшерде бақылаусыз қабылдағанда немесе Д3 ультрокүлгін сәулесін қабылдап +кальций препараттарын қолданады, яғни балада бүйрекке, жүрекке әсер етеді дистрофиялық өзгерістер пайда болады. Жіктелуі: Бірінші дәреже жеңіл түрі бастапқы кезенде баланың тәбеті төмендейді, термендік ашушандық ұйқы бұзылады,салмақ қосуы тоқтайды полидипсияөсуды көп ішеді. Екінші дәреже улану белгілері баяу, лоқсиды, салмағы тоқтайды немесе азаяды гиперкальцимия. Үшінші дәреже ауыр түрі улану белгі анық үнемі бала лоқси береді. Емі: Д3 мүлдем тоқтату, В,А,Е топтарын тағайындау глюкоза, кокорблоксилоза,плазма қолдануы глюкокортикойттар беру преднизалон ауыр түрінде.
Спазмафилия -бала тетаниясы. Бұл құрысуға бейімділік. Спазмафилия баланың алғашқы 6-18айында құрысу – түйілу жағдайына бейімделген этиопотогенезі мешелмен ұқсас ауруы.Көбінде артығырақ болғанда кездеседі. Этиологияс: В3 көп мөлшерде қабылдағанда ультрокүлгін сәулесі мол жазғытұры күн көзінде сәби ашық жалаңаш ұзақ уақыт қалғанда, қалқанша бездің жұмысы бұзылғанда кальцийдің ішекте сорылуы азайып немесе зәрмен артық шығып кетуіне болады Патогенезі: Спазмофилияның дамуында кальций фосфор алмасуының бұзылысы жатады. Қалыпты жағдайда (2,614-2,733) ммоль/л ал бұл мөлшерден төмен болса (4,464-1,864) спазмофилия дамиды. Клиникасы: Екі түрі бар а) Жасырын б)Айқын Жасырын түрі жиі кездеседі белгілері: А) Бетте феномен ховстек белгісі-сәбидің бет нервісінің шығатын жерлері саусақпен жеңіл соққанда қабақтың немесе ауыздың қас-қағымда дірілі пайда болады. Б) Труссо белгісі-иықтағы басты бұлшықеттің тұсыңдағы тамыр жүйке байламын саусақпен басқанда сәбидің қолы «акушер қолының» көрінісін береді. Айқын түрі;үшінші дәрежеде кездеседі. А)Ларингоспазма- дауысының жарғышақтану әсерінен жылаған кезде (көмейдің құрысу тұрысу) ауа жұтуы қиындайды талма күніне 1-2рет қайталануы мүмкін. Б) карпопедальдық құрысу табан мен қол еттерінің құрысуы ол ұзақ бірнеше сағатұа немесе күндерге созылуы мүмкін В)Эклапсия-жалпы коникалық тоникалық құрысу түрінде байқалады естен танады сирек кездеседі. Емі: құрысу қай түрі болсада сәбиді ертерек реанимацияға жеткізу керек. Жасанды дем алдыру, құрысу тұрысуға қарсы ем шаралар жүргізу (сульфат магнезия 25% 0,2мл на кг хлористикальдық, глюкококальций. Алдын алу: Мешелдің алдын алу және оны жеткілікті емдеу Болжамы: Негізгі жаман емес ақыл ой дамуына қадағалау қажет.
Эксудативті катаральді диатез-Конституциялық аномалия (ауытқулар) Эксудативті катаральді диатез түсінігін 1905 жылы Чернес ұсынған. Диатез грек сөзі бейімділік. ЭКД термені шырышты қабаттардың қайталамалы зақымдалу билімділігі болады. Аллергиялық реакция дамиды, қабыну процесстер созылыңқы түрде өтеді, су және тұз алмасу бұзылады. Алғашқы екі жылда балалардың 40-60%. ЭКД-ң немесе экзаменнің белгілері бақалады. Ол кешегі (20-25%) аллергиялық ауруларға ауысу мүмкін (анатомиялық дерматит, бронх демікпесі, полиноз) Этиологиясы: жанұяда ата-анасы әсіресе анасы бала кезінде ЭКД –к ауырса (ауытқулар болса)тұқымқуалаушылық (әсіресе, егер әкесінде, анасындада бронх демікпесі, экзема) крапивница қышыма сияқты аурулар болса.Негізгі аллергендерге деген жоғарғы сезімталдық тұқымқуалайды, дейтін негізгі дәлелденбеген бірақ соңғы деректер бойынша тек аллергияға деген әзірлік өте жоғары. Ол кейбір ақуыздардың (гемаглобулин) биохимиялық структурасында делінген. Тамаққа аллергия, әсірессе бір жасқа дейінгі балаларда 50-80% сиыр сүтінен В глобулиніне қарсы антиденелер пайда болады, жұмыртқа белогі майлы, тұзды тамақ. Жүктілік кездегі әр-түрлі аурулар (улану,тамақтану күн тәртібін бұзу.түсік болу қауәптілігі т.б) Аралас жасанды тамақтану. Клиникасы: ЭКД-ң екі түрі бар. 1.Пастозды (ісіңкі) 2.Эритикалық Пастозды түрінде балалар салмағы артық болады, тіндердің суды жинауы жоғарлайды (гидрофилност) сырттан қарағанда олар толық болбыр көп қозғалмайды.Тері шырышты қабаттары бозғылт жиі сулы экзема пайда болады. Эритикалық түрінде бала арық, мазасыз терісіндегі бөртпелер құрғақ қышиды алты айға дейін көбіне шоғырланған түрі кездеседі. Сондықтан бұл кезде емдеу шаралары көмек береді алты айда кейін жайылған түрі созылмалы ағыммен кездеседі. Бұл жағдайда емдік шаралар жақсы қортынды бермейді. ЭКД-ң әрбір кезінде кездесетін терісінің бозғылт құрғақ болуы. · Басына гнейс майлы себореялық қабыршақтар пайда болады.(себорея туғаннан кейін бір екі апта май бездері шамада артық- қызметіне байланысты пайда болады. (сәбидін тақиясы) · Бетінде (сүт қабық) жылыда қызарады беттер түлейді салқын кезде азаяды. · Географиялық тіл · Конюктивит · Асқорту жолдарының жұмысының бұзылуы (құсу, лоқсу, іші өту, анемия т.б) · Дэузанофилия ЭКД ағымы толқымалы қайталамалы жастың соныңда белгілер азаяды, бірте-бірте жоғалады. Бала бақша уртикарлы бөртпе почесуха (яғни қышығанда тырнағаннан кейін сол іздердің қалуы,мектеп жасындағы балаларда лимфа түйіндерінің үлкеюі, баспа,ларингит, бронх блефарит,асқазан ішектің түйілуі(спазм) уратурия жыныстық даму кезінде уртикалды бөртпе идиосенкразия (жақтырмау) Баспа Бронхит, бронх демікпесі,ЖРВИ-ға бейімділік. Асқазан,ішектің ваготониялық бұзылыстар Жүрек жұмысы бұзылыстары. ЭКД емі. 1.Тиімді тамақтандыру А) Егер омырау сүтімен тамақтанатын болса осы табиғи тамақтануын реттеу,яғни сезімталдықты жоғары тамақтарды шектеу,(жұмыртқа,таңқурай,шоколад,шәй,кофе қалампыр бұрышы, консерва, колбаса) Аралас және жасанды тамақтанатын балаларға сиыр сүтін беруді шектеу Сүт орнына айран,белокты берген жөн себебі сүт ашығанда лактоальбумин (сиыр сүтінің нағыз аллергендік береді белогі) бұзылады. В)Ботқалардын көкөніс қайнатпасынан дайындаған жөн Г)Аллергендер алиментарлық жолмен түсетін он күн бойы антигистаминдік дәрілер Д)Шөп қайнатпаларын қолдану(киік оты, қайын жапырағы, шайқурай, қалақай т.б) Е)Терінің жарақаттанған әсерін емдеу үшін уақытында бозданған жерді тазартып шомылдыру (суға емен қабығынның черномың қайнатпасын қосу) керек Ё)Тері қатты суланғанда жағдай түймедақ (ромашка) шәңгіш, калина қосқан суға шомылдыру тері дәрігерімен бірге кенесе отырып емді тағайындау. Алдын-алу: · Антинатальді кезеңде бастау ал балаларға емханалық бақылауда · Міндетте түрде (тамақ күнделігін жүргізу) · Табиғи тамақтандыру қосымша тамақты кешіреп енгізу · Сары қызыл түстес жеміс шырындарды бермеген жөн · Бір жастан кейін құрамында абигатты аллергендер(жұмыртқа,балық.шоколад,кофе цитрус, ананас,ащы тағамдар болмайтын диета тағайындалу керек · Үй аллергиялық бәсендететін жағдай ұйымдастыру қажет; · Үй ішін күніне екі рет тазалау · Хайуанаттар,аквариум,гүл болмаған жөн · Лейнолеум,еденді лакпен боя, кілем ұстауға, кітаптарды, ашық қолға бала бар кезде синтетикалық заттармен кір жуға болмайды. · Қауырсын түбіті бар төсек орын болмау керек · Алдын-ала егу жоспарын жекемелеу, егу алдында антигистаминдік дәрі қолдану. · Аблигатты дәрілік аллергенді (пеницилин,биопрепараттарды)қолданбау. · Созылмалы инфекция дисгнизия,анемия,рахит, гельментоз,дисбактериоз ошақтары ерте анықтап сауықтыру.
Асқорту жүйесінің аурулары.Ауыздың ойылуы,уылуы,Гельментоздар.
Ауыз уылуы (молочница)-шырыш қабағының саңырау құлақ микроптармен зақымдалу негізінен емшектегі балалар арасында жиі кездеседі,әсіресе салмағы аз,әлсіз нәрестелерде.Себебі: күтімі нашар болуы,гигеналық режимді сақтамау,антибиотиктерді ретсіз жиі қабылдаған ауру балаларда кездеседі. Клиникалық көрінісі; Ауру баланың тілінде қызыл иегінде,ұртында ақ түсті жамылғылар пайда болып олар кеңірдікке өңешке жайылуы мүмкің балалар мұндай кезде тамақтан бас тартады жұтуы қиындайды. Емі;Зақымданған жерді 10%глицирин немесе 2-3% сода ертінділермен тазалап бір мезгілде нистатин беру қажет көмірсулы тамақтарды азайту,гигена режимін сақтау, иод преп-т беру. Ауыздың қабыну,ойылуы(стоматит)-Ауыз қуысының шырышты қабығының қабынуы.Себептері:ирусты инфек-мен ауру,дұрыс күтпеу,зақымдану(жарақат) Клиникалық көрінісі;Ауыздың қызыл иектің шырышты қабаттары қан кернеп ісініп ауызынан сілекей шұбырады.Бұл түрін катаральдық стоматит деп аталады. Шырыш қабығы қызарып ісініп,ір жерінде ақшыл сары күлдіріктер пайда болса афтозный стоматит деп аталады,афтолардң саны 6-7ден 25к дейін болуы.Мұндай күлдіріктер ұртынна таңдайына,қызыл иегіне,тліне шығады,қызуы37-39с дейін көтеріліп ембейді,қан кернеп ісінген шырыштар қабықта жаралар пайда болса жаралар язвенный стоматит деп атайды,бұл түрі көбінесе ересек каристерге бар балаларда кездеседі. Емі; Балаға бөлек ыдыс шығару Тамақ жылы сұйық,жұмсақ болуы керек. Тамақ ішкізер алдында ауруды азайту үшін шырышты қабығына анестезин,лидокайн ертінді жағу керек жұмыртқанның ағына 5мл 0,5% новакаин ертінді қосып жағуға болады,бал қосылған ертіндісімен тазалауға болады.Ауызды (1:5000 маргонцовка 2%сутегі асқын тотығы ертіндісімен жоюға тиісті кеиін 0,25%оксалин 5%митилурацил интерферон майларымен майлау. Гельментоздар Гельментоздардегеніміз-адам мен жануар денесінде паразиттік өмір сүретін құрттар.Осы құрттарға байланысты дамыйтын ауруды гельментоздар деп аталады. Себептері:Гигеналық тәртіпті сақтамау.Қол арқылы тырнақ астымен,жуылмаған жеміс жидектер арқылы,кір ойыншықтар арқылы,баланың аузынан құрттардың жұмыртқа түседі.Ішекпен асқазанда жұмыртқалар өсіп жетіледі..Одан баланың қанымен ішкен тағамдарымен тамақтың өздерінің затарын бөледі.Сөйтіп баланың зат алмасуынның қызметі бұзылады,аллергиялық тудырады,гельменттер көбейіп кетсе шек түйілуі ауруына әкелу мүмкін. Оскаридоз жұмыр құртта.ұзындығы 25-40см ащы ішете өмір сүреді..Жұмыртқалары дәретпен сыртқа шығады.Энтереиоз кішкене жұмыр құрт 2-10мл острица деп аталады.Остритцалар дамытады,тоқ ішекте өмір сүреді.Самкалар түнде анустың айналасына қатпарларға шығып жұмыртқа салады 5-6 сағ кейін бұл жұмыртқа өсіп жетіледі,бала құйрығыы қышыған кезде тырнақ астына жиналады,қол жумай тамақ ішкен кезде бала өзін-өзі қайта жұқтырады аутоинвазия дейді. Клиникасы:Баланың іші аурады,ұйқысы бұзылады,тәбетті жоғалады,құйрығы қышиды,түсі бұзғылт сарғыш болады.Салмақ қоспайды,көп шаршайды,жүрегі айнып,іші түйіліп аурады,кейде себепсіз іш өтуімүмкін немесе қатып өалады.Диогноз анықтау үшін үлкен дәретінен жылы күйінде үш жерден құрттарға зерттеуге сынама жүргізіледі,Сонымен қатар анустың қатпарларынан қырынды алады.(саскоб) Емі және күтімі: Тырнақтарын қысқа алып,іш киімін төсегін ауыстырып жуып үтіктеу керек. Ауру баланың ішінде барлық мүшелерін тексеру керек болса емдеу керек.Құрттарға қарсы дәрілер қабылдау керек:дикарис, пирантел,вермокс,ниферазин Оттегімен емдеу. Алдын-алу Жеке бас гигенасын сақтау,шыбындарды жою,жеміс жидектерді жуып жеу.Жылына екі рет,балабақша дүкен,асхана бала ауруханасында жұмыс істейтін жұмыскерлерді гельменттерг тексеру керек. Асқазаның функциялық бұзылыстары- секреторлық қозғалыс (эвакуация) бұзылыстармен ерекшеленеді,гистологиялық зерттегенде морфологиялық өзгерістер байқалмайды мұндай жағдай 8-14жас араларда кездеседі. Себебі:тамақтын құрғағы,уақытында тамақтанбау,тамақты тез,асығыс ыссы немесе салқын түрде қабылдау,тамаұұа аллергия түрлі эмоцианальдық жүктемелер,құрт инвазиясы. Клиникасы:Алуан түрлі диспепсиялық көріністер мен сипатталады;асқазаның қыжылдауы ауамен керкіруі,лоқсу,құсу,іш ауруы.осының гиперстениялық түрінде асқазан сөлінің мөлшері ашқарынға көп,яғни тұз қышқылы көп болады.Осыған байланысты гастроспазм байқалады,Осының АФБңгипожәне астениялық түрінде асқазан сөлінің және оның құрамының гипомоторлық байқалады. Жіктелуі:Гипостениялық,Геперстениялық,Нормостениялық. Клиникалық белгілер:Ауыр.Деспепсия,Аралас. Ағымы бойынша:Жедел,жасырын,редсидивті. Емі:Ауруханада жүргізіледі. Диета сақталуы керек. ОЖЖ асқазанның функциясын қалыпқа келтіру үшін седативті тыныштандыратын дәрілер,спазмалитиктер,анальгетиктер ауырғандықты басу үшін антацитті дәрілер тағайындаларды (экстровалерианый,но-шпа,папавирин,алмагель,викалин,(гиперстенилар түрінде) Гипостениялық түрінде –прозерин,тұз қышқыл секрециясын көбейтетін дәрілер жусан тұнбасы,мыңжапырақ,ферменттер,пепсиндер,ацедопепсиндер Физио ем электрофарез шынықтыру,емдік ванна Асқорту жолының шырышты қабығының трофикасы қорғап оның жазыллуына әсер ететін дәрілер гастрофан,гепарин. Майлар,шиповник,облипиха шай қасықпен 3-4тет бір ай бойы.
Асқазан және онекі ішек елі жарасы.8-12жас арасында кездеседі.80-90% онекі елі ішек оцық жарасы түрінде. Себебі:Созылмалы гастрит,гостродуадинит,тұқым қуалаушылық фактор. Клиникасы:Ауырсыну синдромы,ұстамалы түрде кесу,жырту тәрізді арқа,бел эпигастри аймағына тарайды.Жалпы өзгерістер:амалсыз мәжбүрлі қалып,жылауық, ұрысқақ,өте мазасыз.Астиновегатативті синдром тершендік брадикардия,гипотания.Диспепсиялық синдром: лоқсу,құсу,кекіру,эндоскопиялық өзгерістер. Диагноз қою үшін: рентген тексеріс,ФГДС,тұз қышқылының құрамын тексеру. Асқынулар; қан кету,пенитроция,перфорация. Емі:төсек режимі3-4апта,диета. Дәрлік емес:витаминдер,антацитті дәрілер.Жараның жазылуы әсер ететін дәрілер:денол,вертик майлар,физио ем санатория кур ем.Операция, №30 үлгі бойынша диспансерлік бақылау.
Дискенизиалар Дискнезия дегеніміз өт шығару жүйесінің әр-түрлі бөлектерінің қозғалыс жұмысының бұзылуы. Екі түрі бар: · Гипертониялық-гтперкенетикалық өт жолдарының және өт сфингтерінің тонусы жоғары. · Гипотониялық гепокинитикалық тонус төмен. Себебі:Біріншілік тамақтанудың бұзылуы: майлы тамақтың құнарсыз,уақыт сақтамай жегн ас,қозғалыстың аздығы балаың кіндік тұсының зақымдалуы лябиоз,гельментоз,гастрит,дисбактериоз,семіздік екіншілік. Клиникалық белгісі:көбінеск жүйке жүйесі жағынан өзгерістер байқалады,тез шаршайды,мазасыз,тершен, жылайды,жүрегі соғады,эпигастри аймағы аурады Гиперкенитикалық түрінде ауыр жедел ұстамалы,бірақ көпке созылмайды.Көбінде эмоцианалды,физикалық ауыртпалыққа немесе майлы асқа байланысты. Гипокенитикалық түрінде:ақ қабағын асты тұрақты сыздап ауырады,лоқсу,кекіру,тәбетінің төмендеуі тұрақты. Диагноз қою үшін; УЗИ көмектеседі Емі: Гипокинетикалық түрінде:Диета №5,Өсімдік клетчаткаларына бай тағамдар,нейропты кофейн,фипс,алоэ,жень- шинь спазмалетик керегі жоқ.Емдік дене тәрбиесі кең қолданады,тонусты күшейту үшін.Дуаденальді зондтау кең түрде қолданады.Физио ем тонус көтеру үшін гольванизация балшық басу. Гиперкинитикалық түрінде:Диета.№5,майсыз тағам,нейропты дәрілерден:новокаин,транквилизаторлар,спазмалитиктерден но-шпа,папавирин,атропин.Емдік дене тәрбиесі қажеті жоқ.Газы аз не жоқ суды аз ішеді.Физио ем жүргізу үшін элекрофариз,спазмалитик дәрілер.
Тыныс ағзаның анатомиялық физиологиялық ерекшелігі.Жедел респературалық вирустық инфекция. Балаларда мұрын кішірек төмен мұрын жолы болмайды төрт жасқа таман пайда болады.Кілегей қабаты нәзік қан тамырларына бай.Сондықтан оның сәл қызаруы мұрын жолының бітелуімен баланың ентігуіне әкеліп соқтырады.Қосымша қустар (гоймора,маңдай(жеті жас толғанда дами бастайды.15жаста толық жетіліп толық,жас-мұрын каналы қысқа болады.Жұтқыншақ тікелей орналасқан жінішке бадамша безі әлсіз дамыған.Сондықтан бір жасқа дейін балада баспа (ангина)кездеседі.Көмейжас нәрестелерде воронка тәрізді өсе келе цилиндр тәріздес болады.Көмейдін кілегей қабаты нәзік,қан және лимфа тамырларына бай.серпіледі ткан әлсіз жетілген сондықтан көмей қабығы жиі кездеседі. Кенәрдек балаларда оймыш шеміршектертар,жұмсақ болып келеді.Бронх осындай. Өкпе дүниеге келген нәрестенің елу грамм дәнекер тканға бай,серпімді ткандері аз.Әсіресе альвелалар манында тамырлары лимфатамырлары кең болады.Сондықтан баланың өкпесінен қалыпты іркілуі,ателектаз эмфезема өкпе қабатынында тез дамиды.Бала өмірге келгенде ацинус(өкпенің тыныс бірлігі) әлсіз дамыған бір жыл боиы ацинус көбейеді. Он жақ өкпе үш бөлік,он сигменттен тұрады.Бала дүниеге келген соң алғаш 2-7бойы тыныс алу ырғақтылығы бұзылуы (аретмия) байқалады.Сондықтан әр-түрлі тітіркенгіш әсерінен тыныс ырғағы өте жеңіл бұзылады тек ұйқы кезінде ғана дұрыс дем алады. Тыныс алу типтерімен түрлері Жаңа туған болса (диафрагма),емшек жасындағы бала кезінде ішпен тыныс алады.3-4жаста көбейедікеуде арқылы дем алады. 7-14жаста ер бала ішпен қыз кеудемен дем алады. ЖРВИ жедел респературлы вирус инфекциясы,әсіресе парагрип ренавирус,грип аденовирус,қызылшаның вирусы.Белгілер:ауыр жедел басталады,қызу 37-38көтеріледібала тынымсыз,мұрынына церозды су ағады,дем алысынн ісіресе омырау сорғанда,жөтел пайда болады.Ұйқысы,тамақ ішуі бұзылады, көп жылайды,көмейдін шырышты қабаты қызарып ісінеді,көмей астынан тарылу дамыйдыбұл жағдай круг деп аталады. Негізгі белгілер;иттін үргеніңдей сияқты жөтел,ауаны ішке алуы қиындайды,,ентігу пайда болады.Тыныс алу жағдайда өні бозарып,ауыз айналасы көгеріп,суық тер бөлініп,демі ішке алуы қиындайды Емі:Таза ауа,жыламау,картоп буымен дем алу,немесе ингаляция жасау,аяғын жылы суға ванна жасау дене қызуы37көтерілсе қыша қағазын қоюға болады.Дәрілер сальбутамол,ауыр жағдайда қажет болса антибиотик(бисептол,ампецилин)мұрын қуысы ісігін басу үшін козивин,колларгол,нафтизин.Жалған круп дамуыЖРВИ,жұқпалы ауру)(қызылша,қызамық,желшешек және аллергияға биім болады(құлпынай,цитрусты тәтті)
Бронхит бронх қабыну. Ол балаларда ЖРВИмен қатар жүруі мүмкін көбінесе бұған әкелетін жағдайлар темекі түтіні,вирустар. Белгілер:қызу,бас ауру, ренит, жөтел,дауысының қарылуы, жөтел әуелі құрғақ кейін ылғалды болуы мүмкін. Обструктивті бронхит-бұл диогноз қойуына белгілерге көніл аударады:ысқырық тектес дем шығару (дем алу шығару кезінде құрғақ сырылдар пайда болады.Дем алуға бұлшықеттер қатысады. Ағымы:көбінесе бронхит үш апта көп созылса пневмания т,б ауруы іздейді.
Пнемания- өкпе тыныс жолдарының қабынуы.Жас балаларда өлуіне себебінде бірінші орында тұр. Себебеі: вирустар, микроптар,микоплазмалар, стрептокок, пневмакок микроорганизімнің саңырауқұлақ, стафилакок. Белгілер:Түшкіру, құрғақ жөтел,дене қызуынын күшеиеді,ентігу,пайда болады. Тыңдағанда қатан дем алу жіне әр жерде ұсақ көпіршікті сырылдар естіледі. Өкпеде естілетін дыбыс:1.пурэльді дыбыс жақсы естіледі.ішкі,сыртқы дем алу оның қиындайды. 2.Қатқыл дм шығару қзарады және жақсы естіледі.Бронхта демді ішке алғанда,сыртқа шығарғанда ұзақтығы бірдей.Везикулярный көбінде үлкендерде «Ф» әрпті еске түсіреді.Қатты емес,ішке дем алу бойы жақсы естіледі бірақ дем шығарар ладында тез әлсізденеді. 3.Бронхты дем алу демді шығарған кезде шу демді ішке алған кездегіде ұзағырақ жіне айқындау «Ха» деген естіледі. Балаларда көбінде кездеседі жеті жасқа демі пурильді және қатқыл дыбыс естіледі. Пневманияның асқынуы
Емі: жағдайына байланысты ауруханада немесе уйде ауа режимі,оттегі бай ылғалды ауа уақытымен немесе жиі тамақтан зондпен тамақтанады,антибиотиктермен ем (цефазалин,ампицилин т.б) Сонымен қатар витамин,санырауқұлаққа қарсы дәрілер.Аллергияға қарсы: диозомин,хлоистикальци,супрастин,демидрол,гепарин,преднизалон. Дезинтоксикалдық емі:Физиологиялық ертінді,плазма т.б Ауыр түрінде үш күн преднизалон,ДВС синдромы белгісі дамуында алдын алу үшін гепарин. Симптаматикалық ем,Физио ем.Өкпе ісігінде диуретикттер қлданады есеп жүргізу үшін.
Қан айналым ағзаларының анатомиялық,физиологиялық ерекшеліктері.Іштен біткен жүрек ақауы.(ІБЖА) Жаңа туған нәрестенін жүрек салмағы 16,5 -25кгөкпесі 50г,яғни дене салмағының 0.68-0.89% құрайды,ал ересектерде 0.48-0.52%болады.Балалардың жүрегінің салмағы дене салмағымен өсуімен қатар жүреді.16жасында туылғанға қарағанда 11есе өседі (240) гр кеиін өсуі баяулайды.Жаңа туған баланың және 1.5-2жаста5ы балаларда жүрегі домалақтау болады жіне көлденен жатады. Жүрек тамыр қызметінің функцианальды көрсеткіштері:пульс-жүрек жиырылу арқылы артерия жүйесіұанды аударуынан және систоломен диастоло кезіндегі қысымның өзгеруімен болатын артерияның қабырғасының ырғақтығы қозғалысы. Пульс жаңа туған балада 140-160,6айда 130-135,1жаста- 120,5жаста-100, 8жаста- 90, 10жаста-85, 12жаста-80. АҚ қысым а)систола б)диастола Жаңа туған нәрестеде АҚ 60-75мм.сбб. бір жасқа толғанда систола 80мм тен6б3р жастан асқан балада 80+2n. Диастола систоланаң 2/3бөлігін алады. ІБЖА- іштен пайда болған жүрек қан тамырларындағы анатомиялық бұзылыстар.Жүректін оң және сол бөлімдерінін арасында немес магистральді қан тамырының арасындаға байланыстың бұзылуымен және клапындық апараттардың аномалиясымен сипатталады. Себебі:хромасомды бұзылыстар,гендік мутация,ата анасының маскүнемдігі,қызымық вирус,радиация дәрі дәрмектер т.б ІБЖА балалар арасында көп таралған және олар іштен ту біткен барлық ақаулардың арасында отыз пайызы жуық орын алады.Туған әрбір мың баланың бір-сегізі іштен біткен жүрек ақауын туады. Жіктелуі:Іштен біткен жүрек ақауы түрлері 200ден асады.Бәрінің бірдей жіктелу жоқ,көбіне үлкен және кіші қан айналасы шенберіндегі гемодинамикалық бұзылыстарға байланысты жіктеледі. 1. Цианозды 2. магистральді қан тамырының транспазитсиясы 3. фалло ауруы (триад,тетрада,пентадон) 4. жүрекше аралық перденің аномалиясы 5. қарынша аралыұ дефект. Цианоссыз Ашық артериалды өзек (баталов)АБӨ Өкпе артериясының жеке стенозы үш қолқа каорекция Дикстрокарекция т.б Клиникасы:Адаптация фазасында қан айналымы көп бұзылмалы клиникалық белгілер аз,гемодинамикалық бұзылыс басталса миокард гиперфункциясы байқалады,ентігу емгенде жылау,еңбектегенде,ойнағанда)жүрегі соғады, склероз, шаршайды,жиі пневманиямен аурады.Ол өкпедегі гипертензияға байланысты баланың жағдайы ақаудың көлеміне,түріне байланысты 50-90% бір жасқа деиін қайтыс болады.Ал бір жастан кеиін ақаулары бар балалардың хал жағдайы едуар жақсарады, баланың организімде қан газ айналымына бейімделеді.Бұл салыстырмалы компенсация фазасы кейбір белгілер азайып балның дамуына жақсарады.Егер осы кезде тиісті ем жасалмаса біраз уақыттан соң ақаудың үш см терменальді фазасы келеді.Бұл фазада компенсаторлық мүмкіншілігі атырылып жүрек, бауыр,өкпелерде дистрофиялық өзгерістер дамыйды. 15ЖА аныұтау үшін қолданады:ФКГ,ЭХО кардио,катетеризация тамырларға Емі:операция кардиохирургиялық орталықта. Рематизм дәнекер тінің оның ішінде жүрек қан тамырлары және буындарда зақымдайтын инфекциялық аллергиялық аур. Ерекшелігі қайталанып отыру (рецидив) үдейе түсуі.Дер кезінде емделмесе жүрек қақпашаларын зақымдайды,миокардит,дистрофиялық склероздық процесстер дамыйды.Жүректін жұмысы бұзылып қан айналуының бұзылысына әкеледі. Себебі: В гемолетикалық стрептакокк.Ол көбінесе созылмалы ошақтарда болады баспа,гайморит,тонзилит,кариес т.б Стрептококктын бойында 20асқанантиген бар.Ревматизм алып келетін стрептакок фибринолизин Ревматизм және оның қанталауы көбінде стрептакокк.антигендеріне жауап ретінде шығатын токсикалық имунды жүйелі васкулитпен кардит деп саналады.Жүрек қан тамыры,буындардын дәнекер тінің қабыну фазалары өтеді (рематизм эксудатция,пролитерация) Жіктеу:Фазасына байланысты А) Өршіген (активная)-1.2.3 Б)Өшкен (неактивная) Жүрек зақымдануына байланысты А)ревмакардит біріншілік қақпашалардың ақауы Б)ревмакардит қайталанған Өшкен фаза
Егер басқа мүше зақымданса: 1. Полиартритсерозиттер (плеврит, перотанит) 2. ХХория эндофилит церебр васкулит 3. аскулит нефрит,иродосиклит т.б
Ағымы бойыншашқандай: Жедел Жеделдеу Созылыңқы Солғын Қайталанатын
Клиникасы: Көбінесе мектеп жасындағы балалар аурады рематикалық бірінші байқалатын мыналар:әлсіздік, дене қызуы,улану белгілері,полиартрит немесе атралгия ерекшелігі көбіне орта орта және ірі буындар қабынады семитриалды зақымданады,рематизмге қарсы дәрілер қолданады,ауру белгілері тез басылады,буын қабынуы қандай ауыр болсада ешқандай өзгеріс қалмайды. Полиартрит белгілері:ісіну буын ыстығының көтерілуі.қимылының бұзылуы. Ауырған балаларда 80-85% полиартрит өткен соң жүректің қабыну белгілер шығады.Кардит көбінесе миокард жағдайында нашарлап өні бозарады,жүректін соғуы жиелеп ауруы сезімі ентігу басталады.Жүрек көлемі үлкейіп тахикардия,брадикардия,экстросистола тондары әлсіреп систоникалық шу пайда болды. Тиісті ем қолданбаса зақымданып жүрек ақауы пайда болады.Ең жиі зақымданатын митральді қақпақша негізгі белгісі: қатты естілетін үрілген саранды систолық шу.Миокардит зақымданғанның ЭКГ.ЭХО арқылы анықтаса қақпашалардың зақымдануын ФКГ мен анықтайды.Балаларда соңғы уақытта жиі кездесетін ревматизмнің түрі-хория.Кіші хория нерв жүйесінің қыртыс астындағы түйіндер ілия тіні зақымданады.Көбінесе ауратын 5-10-14жастағы балалар жиі ер балалар кіші хория жедел басталады. Дегенмен белгілерінің көбі созылмалы түрде дамиды.Ауырған балалардың жүйке жүйесі бұзылады.Геперкенездер пайда болады. Гелихория түрінде яғни оң және сол жақ қолмен аяқтын еріксіз шамдан артық қыймылдары пайда болады.Қолына зат ұстай алмайды,аяғын сүйрете басады,бет ауызы жыбырлапсөзінің анықтығы,жазылу бұзылады қимылының дәлдігі кетеді бұлшықеттері әлсіз (гепатония)гипорефлексия,имоциялық белгісіздік,селқоздық, ұмытшақтықшаршағыштық шығады.Хория 2-3айға созылады.Дер кезінде берілген ем аурудың барлық белгілері толық жояды.Көбінесе кіші хория ауратын балада кардит кездеспейді.Балаларда ревматизімдік инцефалит, минингит, сирек кездеседі.Балалар арасында ревматизімнің қанталамалары (рецедивтері) жиі кездеседі.сондықтан әрбір келесі рецидивтер жүрек клапандарына әр түрлі ақаулар түсіреді. Өте жиі кездесетін ақаулар: Митральді қақпашалардың жетіспеуі Митральді тарылу Қолқа қақпақшалардың жетіспеуі Қолқа стенозы Диагноз: ревматизм диагноз қою үшін Нестеро жасаған критерлерді қолдану жөн.Олар негізгі үлкен және қосымша (кіші) критерлерге бөледі
Қосымшалар: А) клиникалық Дене қызуы,әлсздік шаршағыштық,терінің бозаруы,терлегіштік,атралгия Б)Лабараториялық Лейкоцитоз,диспротеинемия,ЭТЖ жоғарлайд С реактивті белок шығуы ЭХГ;ФГК Осы критерлирдің негізделердің екеуі қосымшалы 2-3уі бар болса ревматизм ДИагноз анық деп есептеуге болады. Емдеу:Өршіген кезде ауруханада емдеу комплексті жүргізіледі: А) төсекті ем гимнастикасы қимыл қозғалыс режимдердің тағайындау Б) дәрімен емдеу В)созылмалы инфекциялық ошақты емдеу Медикаменті ем үш бағытта жүргізіледі тиіс А)стрептакок қарсы Б)қабынуқа қарсы В) имунды патологиялық басуға
1.Стрептоккокке қарсы пеницилин 20-25мың өлшем мен тағайындалады10-14күн араға күн салмай бицилин 1-5 25-40 мың өлшем пеницилин реакция болс а онда эротромицин ампицилин,бицилин қабылдауға болмайды. 2. Қабынуға қарсы аспирин 0,2-0,25 әр жасына 3-4рет бөлініп беріледі 4-6 апта бойы кеиін мөлшерде ж артысын тағы 4-6 аптаға созады Индомитацин,атрофин,волторен, бододен, бұл дәрілер стеройтты емес деп аталады. Ревматизмнің 2.3 дәр стероиттар қолданады преднизалон,1.2 на/кг тәулігіне 3-4ретбөліп береді уақытты 4-5апта Рематизімнің баяу отетін түрінде стероиттар және стероидтық емес дәрілердің көлемі аз болуы мүмкін.Осындай жағдайда хиномен дәрілерін қолданады.резохин,хлорохин,делотин,10-на/кг. 3.Имунды патологияны басуға супрастин димедрол табигил т.б Орта есеппен алғанда бірінші ауырған баланы 45 күн емдейміз ал екінші рет ауырған баланы 60күн емдейміз
Алдын-алу: Бірінші және екінші реттегі профилактикаға бөлінеді бірінші рет (алғашқы) алдын алуға ревматизммен ауыру қаупі топқа жататын балаларда аламыз.Уақыттылы шынықтыру тиімді тамақтану күн тәртібін ұстау созылмалы ошақтарын емдеу,баспа,гайморит, т.б) Екінші реттік алдын алу ревматизімнің аурудың қайталамауына бағытталған күзді бициллин 1,5 аспирин, Вс, рутин тағайындалады.
Миокардиттер Жиі кездеседі.Себебі: вирустар стафилакокк,стрептокок,аллергия, тұқымқуалаушылық. Жіктелуі:Этиологиялық фактор байланысты: вирустық,бактриалдық, санырауқұлақтар (грипковый) аллергиялық. Ағымы: 1. Жедел үш айға дейің 2. жеделдеу 18айға дейін 3. Созылмалы 18айдан кейін Ауырлығына қарай: жеңіл Орташа Ауыр Жүрек жетіспеуінің түріне байланысты:
Клиникасы: Балаларда жедел респер-лық инфекциядан кеиін экстрокардиалдық белгілер пайда болады: тәбеті төмен,сылбырақ. Ұйқысы тынымсыз,лоқсу,ентігу,бетінің бозаруымен көкшілденуі,жүректін жиі соғуы кіші дәреттін азаюы. Жүрек жағынан: көлемнің үлкеюі,бірінші тонның дыбысының әлсіреуі, кеиде систолық шудың естілуі,тахибради аретмиялар,экстросистололар.ЭКГ де блакадалардың болуы байқалады.Үлкен балаларда миокардит созылмалы ағымда болуы.Белгілері:Салмақ қосудың бәсендеуі,жүрек төбесінің түр түсі нін әлсіреуі кеудк сүйегінің томпаюы,жүрек көлемінің сол жаққа қарай кеңею систола шуы кейде цианоз аздап бауыр өсуі мүмкін тиісті ем қолданбаса екі қарыншалық жұмысы бұзылып ентігу пайда болады. Диагноз қою үшінЭКГ,Рентген,ЭХОКГ Емі;Ауруханада,Антибиотик, глюкокортикоиттар преднизалон, аспирин, нимет,индомитацин,волтофен,ормофен, соз түрінде қажет болса дилагель дигаксин, стофантин Миокардиттық зат алмасуының жақсарту үшін қолданады. Рибоксин, ретаванил,каликаратон,витаминдер,АТФ, болса кардиоревматолог қарауында болуы. Вгеатативті қан тамырларының дистаниялар Балаларда жыныстық даму кезінде симпатикалық және парасимпатикалық нервтер жұмыс көп әсер етеді әсіресе ер балаларда бұл кезінде симпатикалық нервиердін жұмысы басым болады.Ал қыз балаларда парасимпатикалық нервиерінің жұмысы басым болады.Осыған байланысты ВҚД-ң екі түрін ажыратады ВҚД гипертониялық ВҚД гипертониялық Негізгі ВҚД жалғыз қан қысымы ғана бұзылмайды басқада ағзаларда өзгерістер болады (асқазанда өтте ішекте жүректе бұл көбіне осы кезенде эндокринді факторлардың әсеріне байланысты ВҚД гипертониялық түрі: басы аурады бастың бір жері маңдай шеке,желке жалғыз ол кенеттен басталады бас айналады жиі аурады. Гипертония тұрақты болмайды бір тәулік ішінде бірнеше құбылуы болуы мүмкін Гепертензия көбіне әртірлі эмоцияларға не оқудың қиындығына байланысты болу мүмкін.Бұл балалар шаршағыш ашуланғыш мазасыз.Жүрек тұсы шаншиды,қиындыұты көтере алмайды негізгі қан қысымын өлшеу жеті жастан міндетті түрде. Емі;Күн тәртібі жөнге салу,9-10 соғ ұйқы,түсті демалыс,телевизор 1-1.5артық қарамау,тәтті майлы тағамдар азайту өсімдік майларын қолдану Валирина.шалфей,сидуксин, анапризин,обзидан, т.б демікпе,қан диабеті, брадикардиясы бар балаларда беруге болады. Болжамы: Бала кезінде арт гипер дұрыс емделмесе гипертания ауруына йналады инфаркт инсульттардың негізгі себебі. Алдын алу: Тиімді тамақтандыру семіздікпен күрес,ас түзын шектеу,тыныштықты сақтау,диспансерлік бақылау. ВҚД гипотониялық түрі мектеп жасындағыбалаларда жиі кездеседі Себебі: тұқым-лық бейімділік анасы жатынан анасының осы балаға қан қысымы ұзақ болуы 90\50 өзіне тән психомоторлы қозу ерешеліктері депрессия дене қимылының аздығы күн тәртібі бұзылуы компьютеризация.Клиникасы: Бас ауру шаршағандық әлсіздік ұйқысы қанбау, ұмытшақтық,бас айналу. Орнынан тұрғанда көзінің қарауытуы,жүрек тұсының шаншып ауруы, ішінің ауруы, тәбетті төмендеу. Сүйектін ауруы,қол аяғын мұздап ауруы,мұрыннан қан кету,талып қалу, ауарайы өзгергенде осы шағымдар көбеиеді Емі күн тәртібін реттеу күндіз ұйықтау таза ауада екі сағ серуендеу,жастығы жоғары болу,тамақтанғанда астұзын көбейту, су процедурасы,шоколад,кофе,шынығу, массаж. Дәрілерден:Адыраспан, жень-шень, электрокок, ангиотензия, кордиамин, витаминдер. Болжамы:Инсульт ишимия.атресклероз,колапс Алдын алу: Күн тәртібін сақтау, инф-лық ошақтарын емдеу,комп-де аз отыру. Қан айналым органдарының аурулары.
Жаңа туған нәрестенің жүрегінің салмағы 16,5-25 г, яғни салмаүғының 0,6-0,8% құрайды, ал ересектерде ≈0,5%, нәрестенің жүрегеінің салмағы 1 жаста 2 есе, 2-3 жаста 3 есеге өседі, 16 жасында 240 г жетеді. 2 жастаға балада жүрегі жоғары және көлденең орналасқан, екі жастан кейін баланаңы жүруіне, өкпесі мен көкірек сарайының өсуіне және диафрагмасының (кеуде көкеті) төмен түсуіне байланысты жүрек «қисық»- көлденең орналасу кейпін алады. Артериялар мен веналар енді (тең), 1:1 капиллярлары жақсы дамыған. Осының бәрі қан айналымын жеңілдетеді. Пульс- артерия қабырғасының ырғақты қозғалысы. Ол балаларда тез өзгергіш, бұған баланың қозғалысы, жылауы, айқайлауы, емуі, т.б. әсер етеді. Тамыр соғысының жиілігі (1 минуттағы): жаңа туған балада – 140-160 рет 6 айда – 130-135 рет 1 жаста – 120 рет 5 жаста – 100 рет 8 жаста – 90 рет 10 жаста – 85 рет 12 жаста – 80 рет Пульс - бала тыныш (ұйқы) кезінде анықталады, ол кезде пульс 20 одан да көпке азаяды. Қан қысымы балада үлкендерге қарағанда төмен, нәрестеде 70-74 мм. сын.бағ. (50-58 см), 1 жаста 80-85 мм. сын.бағ. Ал 1 жастан кейін Молчанов фориуласы бойынша анықтайды: 80+2·n (n- бала жасы). Диастолық қысым систоликалық қысымның 1/2 немесе 2/3 бөлігін құрайды. Салыстырмалы шекара. Кесте
Іштен пайда болған жүрек ақаулары. ІБЖА «Іштегі дамуда пайда болған жүрек-қан тамырларындағы анатомиялық бұзылыстары». - жүректің оң және сол бөлімдерінің арасында - магистральдық ірі қан тамырлар ортасында - клапандық аппараттарда Себептері: - хромосомалық бұзылыстар - гендік мутация - сыртқы ортаның әсерлері: маскүнемдік, дұрыс тамақтанбау, радиация, рентген, дәрі-дәрмектер. - инфекциялар: - қызамық - тұмау -мысқыл әсіресе бірінші 3-ай, себебі вирус имбрионалдық тканде жақсы дамуы деп есептелінеді - анасының жасы - тұқым қуалаушылық ІБЖА – балалар арасында көп таралған, іштен туа біткен барлық ақаулардың арасында 30%-ке жуық орын алады, түрі 200-ден аса. Туған әр баланың 3-8-і ІБЖА-мен туылған. Қазақстанда 15 жасқа дейінгі балалар арасында ІБЖА саны 10 мың төңірігенде. ІБЖА: I. Цианозсыз: - қан солдан оңға түседі - (ЖАПД; ҚАПД; ААТ) - Қолқа коарктациясы - өкпе артериясының жеке стенозы - декстрокардия т.б. II. Цианозбен: - магистралдық қан тамырларының транспозициясы - Фалло ауруы: а) Тетрадо: - өкпе артериясының стенозы - жоғары орналасқан ҚАПД - қолқа оңға ығысқан транспозиция - оң қарынша гипертрофиясы б) Пентадо: - өкпе артериясының стенозы - жоғары орналасқан ҚАПД - қолқа оңға ығысқан транспозиция - оң қарынша гипертрофиясы - ЖАПД в) Триадо: - өкпе артериясының стенозы - қолқа оңға ығысқан транспозиция - оң қарынша гипертрофиясы Клиникалық белгілері: әр түрлі, ақаудың ерекшелігіне, компенсация дәрежесіне, асқынуларына байланысты (цианоз, ентігу, шу жатады, жүресінен отырады, жүрек шекарасы кеңейеді, діріл систолалық). ІБЖА-ның үш фазасы бар: 1 фаза – алғашқы адаптация. Гемодинамикалық бұзылыс көп болмаса, клиникалық белгілері аз. Ал гемодинамикалық бұзылыс басталса миокард гиперфункциясы байқалады: ентігу (емгенде, жылағанда, еңбектегенде, ойнағанда), жүрек соғу, тез шаршайды, жиі пневмония өкпедегі гипертензияға байланысты болады (ақаудың түрі, көлемі?). Бір жастан асқан соң, ақауы бар балалардың хал жағдайы едәуір жақсарып, қан, газ алмасу бұзылыстарына организмі бейімделіп алады. Бұл 2 фаза – салыстырмалы компенсация. Бұл кезде кейбір белгілері азайып, баланың дамуы жақсара бастайды. Егер осы кезде тиісті ем жасалмаса біраз уақыттан соң ақаудың 3 – терминалды фазасы келеді. Бұл фазада компенсаторлық мүмкіншіліктер сарқылады, жүрек, өкпе, т.б. ағзаларда дистрофиялық-дегенеративті өзгерістер әбден өрбиді. ІБЖА диагнозын анықтаудың бес сатысы бар: 1. Балада ІБЖА бар екенін дәлелдеу 2. Негізгі гемодинамикалық бұзылыстарды анықтау 3. Ақаудық анатомиялық орналасқан жерін табу 4. Ақаудың фазасын анықтау 5. Дамыған асқынуларды анықтау Диагнозын анықтау үшін білу керек: 1. Клиникалық белгілерін: - ентігу - шаршау - цианоз - жүрек шекарасы жоғары - систолалық-диастолалық шулар - кеуде сүйегінің деформациясы - саусақ, башпай ұштарының домбығуы - тырнақтары көк, «сағат әйнегі» тәріздес - коарктацияда: қолда Қ/Қ жоғары; аяқта 2. Рентген 3. ЭХОКГ 4. Катетерлеу 5. Ангиография Асқынулары: 1. Жүрек жұмысының жетіспеушілігі 2. Пневмония-өкпе гипертензиясы 3. бактериоцидті эндокардит 4. Аритмия 5. Тромбоэмболия 6. 1 жасқа дейін өлім Емі: кардиохирургия орталығында операция.Диспансер-ревматологта, күтім, тамақтандыру, салқын тигізбеу, таза ауа.Егер компенсация бұзылмаса рұқсат.операциядан бұрын кардиолог бақылауына алу.
Дата добавления: 2015-02-06 | Просмотры: 6041 | Нарушение авторских прав |