АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология

Классификациясы. ІІІ Асқынулардың бар-жоғына қарай:

І Себебіне қарай:

1. Бірінші ретті.

2. Симптоматикалық.

ІІ Тарауына қарай:

1. Түгел.

2. Жартылай (парциальды).

ІІІ Асқынулардың бар-жоғына қарай:

1. Асқынбаған.

2. Асқынған (қан кету, плеврит, медиастинальдық эмфизема).

3. Керілген (көкірек аралығының сау жаққа қарай ығысуы).

IV Клиникасына қарай:

1. Жабық.

2. Клапанды.

V Даму барысына қарай:

1. Жедел.

2. Созылмалы.

3. Қайталамалы.

4. Бүркемелі (латентті).

Түгел пневмоторакс – плевралық жабысқақтар жоқ кездегі пневмоторакс (өкпенің басылу дәрежесіне қарай), жартылай (парциальды) пневмоторакс – плевра қуысының бір бөлігінің облитерациясында болатын пневмоторакс.

Клиникасы. Науқас адамның шағымдары – ауру жақ кеуденің ауыруы, аралас ентікпе және құрғақ жөтел. Қараған кезде: жиі, тайыз тыныс, тері бетін салқын тер басқан, жайылмалы цианоз. Физикалық тексергенде плевра қуысына ауа жиналуы синдромы анықталады: ауру жақ кеуде торының көлемділеу болып көрінуі, кеуденің ауру жағының тыныс алуда қалыңқы болуы, қабырға аралықтарының жадағайланып кеңеюі, кеуде ауырғанда ішпен тыныстаудың көрініс беруі анықталады. Дауыс дірілі мен бронхофония әлсірейді немесе анықталмайды. Перкуссияда дабыл дыбысы анықталады, ашық пневмоторакста – «жарылған қыш құмыра» шуы анықталады. Аускультацияда – везикула тынысының жойылуы немесе әлсіреуі, ашық пневмоторакста – бронх (амфора) тынысы естіледі.

Қосымша тексерулер.

Рентгенологиялық тексергенде қабырға маңында өкпе суретінің болмауы, ақшылдықтың көрінуі, басылған өкпе мен плевра қуысындағы ауаның арасындағы висцералық плевраға сәйкес келетін шекараның айқын көрінуі, көкірекаралығы органдарының сау жаққа қарай ығысуы, ауру жақтағы диафрагма күмбезінің төмен қарай ығысуы көрінеді.

ЭКГ-да: жүректің электр өсінің оңға қарай ығысуы, ІІ-ІІІ тіркемелерде биік Р тісшесінің болуы, осы тіркемелерде Т тісшесінің амплитудасының төмендеуі болады.

Клапандық пневмоторакста плевралық пункция және монометрия плевра қуысы ішінде оң мәнді қысым анықтайды, ол біртіндеп өсе түседі.

Диагнозын қою және екшеу-іріктеу диагнозы. Диагноз критерийлері:

1) кеуде торының ауыруы және ентікпенің күшейе түсуі;

2) плевра қуысында ауа жиналу синдромы;

3) рентгенологиялық белгілер.

Пневмотораксты жедел пневмониядан, құрғақ плевриттен, стенокардиядан және миокард инфарктісінен ажырата білу керек.

Жедел пневмониядағы кеуденің ауыруы тыныс алу және жөтелмен байланысты болады, қақырық болады және өкпе тінінің тығыздалу синдромының белгілері болады.

Құрғақ плевритте: кеуденің ауыруы тыныс алумен және жөтелмен байланысты болады, плевра үйкелісінің шуы естіледі.

Стенокардия: өзіне тән сипаттамасы бар төс артының ауыруы, ентікпенің жоқтығы, нитраттардың ауырғандықты тиюы, өкпе белгілерінің болуы.

Миокард инфарктісі: ауруға тән төс артының ауыруы, ЭКГ-лық белгілер, дене қызуының көтерілуі, лейкоцитоз, ЭТЖ өсуі, өкпе зақымдануының физикалық белгілерінің болмауы.

Клиникалық диагнозды тұжырымдауда ескеру керек:

1) пневмоторакс себептерін;

2) орны мен тарау көлемін;

3) сипатын (жабық, клапандық);

4) даму барысын;

5) асқынуларын.

Диагнозды тұжырымдаудың мысалдары:

1. Бірінші ретті сол жақ спонтанды, жабық, парциальды жедел пневмотракс.

2. Өкпе эмфиземасы. Оң жақ екінші ретті, жабық, толық, жедел пневмоторакс. Тыныс жетіспеушілігі, ІІ дәрежесі.

3. Фиброзды – кавернозды өкпе туберкулезі. Оң жақ, екінші ретті, толық клапанды жедел пневмотракс. Жедел тыныс жетіспеушілігі, жедел жүрек әлсіздігі.

Емі. Спонтанды пневмоторакспен ауыратын науқас жалпы хирургиялық бөлімшеде немесе мамандандырылған пульмонологиялық бөлімшеде емделулері керек.

Науқастың төсекте басы жоғары орналасуы керек, кеудесі киімнен бос болуы керек. Наркотик емес немесе наркотиктік анальгетик егіледі. Керілген пневмоторакста плевралық пункция жасалып, ауа жіберіледі. Көлемі онша үлкен емес, тыныс жетіспеушілігінің және жүрек әлсіздігінің ауыр белгілері жоқ жабық пневмотракста консервативті ем жасау (тыныш күй, симптоматикалық және ауырғандықты тоқтататын дәрілер) жеткілікті.

Ересектердің респираторлық дистресс – синдромы (ЕРДС)

Ересектердің респираторлық дистресс синдромы (шоктық өкпе, ылғалды өкпе) - өкпе капиллярлары қабырғасының өткізгіштігі күшейіп, плазманың, қанның белоктық және клеткалық құрамдарының интерстициальды кеңістіктер мен альвеоларға енуінен туындайтын өкпе шемені. Респираторлық дистресс – синдромының басты белгісі – жедел тыныс жетіспеушілігі.

Этиологиясы және патогенезі. Себептері: жедел ауыр пневмониялар, улы газдармен дем алу, аллергия, күйік ауруы, ауқымды гемотрансфузия, уремия, панкреатит, тамыр іші себінді қан ұю синдромы, героинмен улану, ОНЖ зақымдануы. ЕРДС дамуына жағдай туғызатын факторлар: қосалқы жүрек аурулары, шамадан тыс инфузиялық ем және оттегімен емдеу, гипоальбуминемия.

Көрсетілген факторлардың және комплемент жүйесін белсендіретін, бос радикалдар мен биологиялық белсенді заттардың (кининдер, простагландиндер) бөлінуін тудыратын иммунологиялық механизмдердің әсерінен альвеолярлық – капиллярлық мембрана зақымданып, оның өткізгіштігі күшейеді. Сұйықтық әуелі интерстициальды тінде жиналады (І сатысы – интерстициальды ісіну мен газ алмасуының әр дәрежелі бұзылу сатысы), кейін альвеолаларға өтеді (ІІ сатысы - өкпенің альвеолярлық ісінуі мен тыныс жолдарының сұйықтық және көбікпен толу сатысы). Бұл тыныс жетіспеушілігінің тез күшеюін және өкпе ішілік артерио-венозды анастомоздарда шунттар пайда болуын тудырады. Қанның шунтталуы – РДС-да болатын ауыр гипоксемияның басты себебі.

Клиникасы. ЕРДС-ң клиникалық белгілері зақымданғаннан кейін лезде пайда болады, бірақ көбіне 24-48 сағаттан кейін байқалады. Ең ерте белгілері – үдемелі ентігу, тахипноэ, жайылмалы цианоз. Тыныстауға көмекші бұлшық еттер қатысады. Өкпеде жайыла тараған ұсақ көпіршікті ылғалды сырылдар естіледі. Патологиялық процесс үдей түскенде өкпенің альвеолярлық ісінуі көрініс береді: инспираторлы тұншықпа, бұрқылдаған тыныс, цианоз, малшып терге бату, екі жақтан да әр калибрлі ылғалды сырылдардың естілуі, тыныс энцефалопатиясының белгілері болуы мүмкін. РаО₂ с.б. 60 мм төмен, РаСО₂ нормадан жоғары көтеріледі. Асфиксия қаупі пайда болады. Рентгенологиялық тексергенде екі жақта бұлт тәрізді дақты инфильтраттар көрінеді.

Диагнозын қою және екшеу-іріктеу диагнозы

Диагноз критерийлері:

1. Жедел тыныс жетіспеушілігінің және өкпе шеменінің клиникасы;

2. Альвеолярлық – капиллярлық мембрананың өткізгіштігінің күшеюінің себебі болатын аурулардың болуы;

3. Жүректің сол жақ қарыншасының зақымдану белгілерінің болмауы.

Респираторлық дистресс-синдромын кардиогендік шоктан, тыныс тұншықпасының ұстамасынан ажырата білу керек.

Кардиогендік шок. ЕРДС-да бұрын болған жүрек аурулары жөнінде анамнез болмайды, жүрек кеңімеген (оның ішінде рентгенологиялық тексергенде де), ЭКГ айқын өзгерістер (қарыншалар гипертрофиясы, миокард инфарктісінің немесе басқа түйінді және жайылмалы өзгерістердің белгілері, жүрек ырғағы мен өткізгіштігінің бұзылу белгілері) табылмайды. Өкпе – капиллярлық қысым, орталық веналық қысым көтерілмеген, мойын веналарының ісінуі болмайды. Кардиогендік өкпе шеменінен айырмашылығы артериялық қан қысымы көтерілмеген немесе түсіп кетпеген. Кардиогендік өкпе шеменінің басты және ең жиі себебі миокард инфарктісі. Сондықтан кардиогендік өкпе шеменінде миокард инфарктісінің белгілері болады.

Тыныс тұншықпасының ұстамасында немесе ұстама күйде тынысты сыртқа шығару кезінде жайылмалы, жоғары тембрлі құрғақ сырылдар естіледі, сонымен қатар өкпе эмфиземасының айқын белгілері анықталады. Әдетте анамнезде аурудың қазіргі белгілеріне ұқсас ұстама болғаны жөнінде мәлімет болады.

Клиникалық диагнозды тұжырымдау. Дистресс – синдромының диагнозы басты аурудан кейін, оның асқынуы ретінде қойылады.

Диагноз тұжырымдаудың мысалы: Сол жақ өкпенің төменгі бөлігінің абсцессі. Сепсис. Ересектердегі респираторлық дистресс – синдромы. Жедел тыныс жетіспеушілігі.

Емі. ЕРДС емінің басты принциптері: 1) негізгі патологиялық процесті тиісті еммен мезгілінде емдеу;

2) организмнің оксигенациясын жақсарту;

3) альвеолярлық – капиллярлық мембрананың өткізгіштігін азайту.

рО₂ с.б. 60-80 мм деңгейінде ұстап, гипоксияны түзеуге болады, бұл оттегімен 90% қанығуды және жүректен айдалатын қанның қалыпты деңгейінде тіндердің оттегіне қажеттілігін қамтамасыз етеді. Бастапқы сатыда, гиперкапниясыз гипоксемия бар жағдайда (рО₂ с.б. 60 мм), оттегін мұрын катетері немесе маска арқылы берген жеткілікті.

Тиімділік болмаған жағдайда немесе гиперкапниямен қатар гипоксемия бар кезде, трахея арқылы интубация жасап, өкпені жасанды желдендіреді; сұйықтықтың альвеоларға өтуіне қарсылық жасау үшін тыныс шығарудың аяғында оң мәнді қысым болғаны жөн.

Метаболизмдік (сүтқышқылды) ацидоз дамыған жағдайда, сақтықты сақтай отырып, натрий бикорбанаты ертіндісінің көмегімен сілтілікті көбейтуге тырысады.

Альвеолярлық – капиллярлық мембрананың өткізгіштігін азайту мақсатында глюкокорти-коидтардың жоғарғы дозасы және антигистаминдік препараттар қолданылады.

Өкпе капиллярларындағы қысымды төменгі деңгейде ұстау үшін (бірақ оның деңгейі жүректен айдайтын қанның көлемін, диурезді және қан қысымын бір деңгейде ұстап тұратындай болуы керек) сақтықпен шеттік вазодилататорлар мен несеп жүргізетін дәрілер қолданылады.

Өкпе артериясындағы гипертензия

Өкпе артериясындағы гипертензия (ӨАГ) - өкпе артериясы жүйесінде қан қысымының көтерілуі. Өкпе артериясындағы систолалық қан қысымының жоғарғы шегі с.б. 30 мм тең, диастолалық қан қысымының жоғарғы шегі – с.б. 15 мм тең (ДДҰ ұсынысы).

Даму мерзіміне қарай өкпе артериясындағы жедел және созылмалы гипертензияны ажыратады.

Этиологиясы және патогенезі.

Өкпе артериясындағы жедел гипертензияның себептері:

1. ӨАТЭ

2. Себебі әр түрлі жедел сол қарыншалық әлсіздік

3. Тұншықпа күй

4. Респираторлық дистресс – синдром

Өкпе артериясындағы созылмалы гипертензия себептері:

1) Өкпе қан ағысының көбеюі

а) қарыншааралық перденің кемістігі

б) жүрекшеаралық перденің кемістігі

в) жабылмаған артерия түтігі

2) Сол жақ жүрекшеде қан қысымының көтерілуі

а) қос жармалы қақпақ ақаулары

б) сол жақ жүрекшенің миксомасы немесе тромбысы

в) себебі әр түрлі созылмалы сол қарыншалық жүрек әлсіздігі

3) Өкпе артериясы жүйесіндегі кедергінің көбеюі

а) гипоксия текті (өкпенің созылмалы обструктивті аурулары, биіктік гипоксиясы, гиповентиляциялық синдром) көбеюі;

б) обструкция текті (қайталамалы ӨАТЭ, фармакологиялық дәрілер әсері, бірінші ретті өкпе артериясындағы гипертензия, дәнекер тінінің жайылмалы аурулары, жүйелі васкулиттер, веноокклюзиялық ауру) көбеюі.

Өкпе артериясындағы қан қысымының көтерілу механизмдері функциональдық және анатомиялық болып бөлінеді. Функциональдық механизмнің басты себебі гипоксия. Орталықтық, бронх – пульмональдық немесе торакодиафрагмалық себептердің нәтижесінде пайда болған альвеолярлық гипоксия рефлекторлы түрде өкпе артериясының ұсақ тарамдарының, прекапиллярлық түйілуін (спазм) тудырып (Эйлер – Лильестранд рефлексі), кіші қан айналым шеңберінде қанның қозғалысына кедергіні күшейтеді, өкпе артериясын-дағы қан қысымын көтереді.

Гипоксемия қолқа – ұйқы артериясы зонасының хеморецепторларын тітіркендіріп минуттік қан көлемін көбейтеді, мұның өзі артериялық қан қысымының көтерілу факторы болып табылады. Өкпе тінінің гипоксиясында өкпе артерияларының спазмын тудырып, өкпе артериясындағы қан қысымының көтерілуіне жағдай жасайтын биологиялық активті заттар (гистамин, серотонин, сүт қышқылы т.б.) көп бөлінеді. Метаболизмдік ацидоз да тамыр спазмын тудырады. Күшті тамыр тарылтатын қасиеті бар эндотелинді және тромбоциттердің агрегациясы мен тамырлар спазмын күшейтетін тромбоксанды өкпе тамырлары эндотелийінің көп бөлуі өкпе артериясындағы қан қысымының көтерілуіне жағдай жасайды. Ангиотензин айналдырушы ферменттің белсендігі өсіп, кейін өкпе артериясы тарамдарының спазмын тудыратын ангиотензин көп өндіріледі, ол да өкпе артериясындағы қан қысымының көтерілуіне себеп болады деген пікір бар.

Өкпенің обструкциялы ауруларында кеуде ішілік қысымның көтерілуі және жөтел кезінде бронх ішіндегі қысымының көтерілуі альвеолардың капиллярларын қысып тастап, өкпе артериясындағы қан қысымының көтерілуінің себебі болады.

Өкпе артериясындағы қан қысымының көтерілуі қан тамырын кеңітуші эндотелий факторының (азот оксиді) және простациклиннің жеткіліксіз өндірілуіне себеп болады деген болжам бар. Бұл факторлар тамырларды кеңейтеді және тромбоциттер агрегациясын азайтады, олардың жетіспеушілігінде тамыр тарылтатын заттардың белсендігі артады.

Гипоксияда пайда болатын эритроцитоз қанның тұтқырлығын арттырып, өкпе артериясындағы қан қысымын көтереді. Ең соңында, өкпе артериясындағы гипертензияның өзі бронхопульмональдық анастомоз тудыратын, артериовеноздық анастомоздарды ашу арқылы өкпе артериясындағы қан қысымының көтеріле түсуіне себеп болады.

Өкпе артериясы гипертензиясының анатомиялық механизміне өкпе артериясы арнасының азаюы (редукция) жатады. Өкпе артериясының анатомиялық редукциясы альвеола қабырғасының атрофиясының (семуінің) нәтижесінде, олардың жыртылуы және олардың ішінде тромб пайда болуының және артериолдар мен капиллярлардың кейбірінің ішінің бітелуінің (облитерация) нәтижесінде туындайды.

Өкпе артериясы гипертензиясының нәтижесінде жүректің оң жақ бөліктері гипертрофия мен дилатацияға ұшырайды, оның өзі әуелі оң қарыншалық кейін толық жүрек әлсіздігін тудырады.

Клиникасы. Себептердің алуан түрлігіне қарамастан науқастар бірдей шағым айтады: ентігу, әуелі күш түскен кезде, кейін – тыныш күйде байқалады, әлсіздік, тез шаршау, талып қалу көбінесе бірінші ретті өкпе артериясының гипертензиясында ми гипоксиясына байланысты пайда болады; жүрек тұсының тұрақты ауыруы, оң жақ қарыншаның гипертрофиясына байланысты салыстырмалы коронарлық жетіспеушілігінен пайда болады; қан қақыру өкпе артериясындағы қан қысымы анағұрлым көтерілгенде бой көрсетеді; дауыстың қарлығуы кездеседі, сол жақ оралма нервті кеңіген өкпе артериясының басып тастауынан пайда болады; бауыр тұсының ауыруы, табан мен сирақтың ісінуі – декомпенсациялы өкпе-текті жүректің белгілері.

Қараған кезде – жайылмалы цианоз, өкпе артериясының гипертензиясы ұзаққа созылса, саусақтардың дистальды бунақтары «дабыл таяқшасының» түріне, ал тырнақтар «сағат әйнегіне» ұқсас болып өзгереді. Басқа физикалық тексерулерде оң жақ қарынша мен оң жақ жүрекшенің гипертрофия белгілері және өкпе артериясы гипертензиясының белгілері табылады.

Оң жақ қарынша гипертрофиясының белгілері:

- жүрек солқылының (пульсациясының) болуы;

- эпигастральдық пульсация;

- жүректің оң жақ шекарасының кеңуі (сирек байқалады);

- жүректің абсолюттік тыныс дыбыс ауданының кеңуі және жүректің сол жақ шекарасының бұғана ортасы сызығынан сыртқа ығысуы (ұлғайған оң жақ қарыншаның ығыстыруы себепті пайда болады);

- демді ішке алған кезде күшейе түсетін және семсерше өскінінің аймағында естілетін систолалық шу (Риверо – Корвалло симптомы) – оң жақ қарынша ұлғайғанда пайда болатын үш жармалы қақпақтың шартты кемістігінің белгісі;

- жүрек тондарының эпигастрий аймағында жақсы естілуі.

Оң жақ қарынша гипертрофиясының ЭКГ – белгілері (Соколов-Лайон, 1947):

1. Rv₁ ³ 7 мм;

2. Sv₁ £1,0;

3. Sv_5-6 ³ 7 мм;

4. Rv₁ + Sv_5-6 > 10,5 мм;

5. Rv_5-6 < 5 мм;

6. R/Sv_5-6 < 5 мм;

7. (R/Sv₅) / (R/Sv₁) £ 0,4;

8. R_avr ³ 5 мм;

9. R/S_v1 > 5 мм;

10. Жүректің электр өсінің оңға ауытқуы, < a > + 110⁰;

11. Оң жақ қарыншаның белсенделу уақыты V_1-2 – 0,04-0,07 с.;

12. Tv_1-2 R ³ 5 мм болған жағдайда Т тісшесінің аласаруы немесе теріс мәнді күйге көшуі;

13. ST avL тіркемесінде төменге ығысуы және avF-де Т-ң теріс мәнге көшуі.

Оң жақ қарынша гипертрофиясының рентгенологиялық белгілері: өкпе артериясы бағанының шығыңқы болуы, оң жақ қарынша шетінің кеңуі, оның кеуде торының алдыңғы – қаптал контурына жақындауы және оның төс арты кеңістікті тарылтуы.

Оң жақ қарынша гипертрофиясының эхокардиографиялық белгілері:

- қарынша қабырғасы қалыңдығының өсуі (нормада 2-3 мм, орташа есеппен 2,4 мм);

- оң жақ қарынша қуысының кеңуі (дене бетіне есептегендегі қуыстың мөлшері) (оң қарынша индексінің орташа мөлшері 0,9 см/м²).

Өкпе артериясындағы гипертензия белгілері:

- төс аймағында вена торшасының пайда болуы;

- сол жақ ІІ қабырға аралығында тамыр тұйықтығы зонасының ұлғаюы;

- сол жақ ІІ қабырға аралығында ІІ тонның акценті және оның жарықшақтануы;

- өкпе артериясының кеңуі мен өкпе артериясы қақпақтарының шартты кемістігіне байланысты өкпе артериясының үстінде диастолалық шудың естілуі (Грехем – Стилл симптомы).

Өкпе артериясы гипертензиясының ЭхоКГ-лық белгілері:

- өкпе артериясы көрінсе, «а» толқынының кішіреюі; оның амплитудасы оң жақ қарынша - өкпе артериясы аймағындағы диастолалық қан қысымының градиентіне (айырмашылығына) тәуелді (қалыпты күйде 2-7 мм тең); «а» толқыны амплитуда-сының 2 мм немесе одан төмен болуы - өкпе артериясы гипертензиясының сенімді белгісі;

- диастолалық басылудың конфигурациясының өзгеруі және жылдамдығының азаюы;

- өкпе артериясы қақпақтарының ашылу жылдамдығының көбеюі және оны тез көру мүмкіндігі;

- систола кезінде жартылай айшық тәрізді өкпе артериясы қақпағының W – тәрізді қозғалысы;

- өкпе артериясының оң жақ тармағының диаметрінің үлкеюі (17,9 мм жоғары).

Өкпе артериясының гипертензиясының диагнозын қою үшін жоғарыда көрсетілген әдістермен қатар жүретің оң жақ бөліктерін катетермен, оң жақ жүрекшедегі, оң жақ қарыншадағы, өкпе артериясының бағанындағы қан қысымын өлшеу әдісі де қолданылады. Сол жақ жүрекше ішіндегі қысымды бейнелейтін капиллярлық қысымды да немесе өкпе артериясының тығындалу қысымын анықтау да жөн. Ол жүрек ақауларында және сол қарыншалық жүрек әлсіздігінде көтеріледі.

Өкпе артериясы гипертензиясының диагнозын қою үшін рентгенологиялық тексерулер, өкпенің компьютерлік томографиясы, өкпенің вентиляциялы – перфузиялық радионуклидті сцинтиграфиясы, ангиопульмонография әдістері қолданылады. Бұл әдістер өкпе паренхимасы мен өкпенің тамырлар жүйесінің патологиялық өзгерістерін табуға мүмкіндік береді. Өкпенің жайылмалы ауруларының, өкпенің веноокклюзиялық ауруының, өкпенің капиллярлық гранулематозының және басқаларының диагнозын қою үшін өкпе биопсиясын қолданады.

Бірінші ретті өкпе артериясының гипертензиясы

Бірінші ретті өкпе артериясының гипертензиясы (БӨАГ). Бірінші ретті өкпе артериясының гипертензиясы (син.: идиопатиялық өкпе артериясының гипертониясы, «түсіну қиын» өкпе артериясының гипертензиясы – ДДҰ анықтамасы бойынша) - өкпе артериясындағы қысымның себебі белгісіз тұрақты көтерілуі.

Этиологиясы және патогенезі белгісіз. Аурудың патогенезі туралы екі болжам бар:

1. Аурудың тегі тұқым қуалаушылықпен байланысты және оның негізін тамыр тонусы реттелуінің бұзылысы құрайды.

2. Аурудың негізін туа немесе жүре пайда болатын тамыр тарылтатын белсенді заттар өндірісінің бұзылысы құрайды. Бұл пікір бойынша серотонин, эндотелин, ангиотензин ІІ өндірісінің бұзылуы тромбоциттердің агрегациясын тудырады және микроциркуляциялық арнада микротромбтар қалыптастырады. Өкпе тамырларының құрылымы өзгереді (ремодельдену).

БӨАГ төрт морфологиялық түрін ажыратады:

- плексогендік өкпе артериопатиясы – бұлшық ет типті артериялар мен өкпе артериолдарының зақымдануы;

- қайталамалы өкпе артериясының тромбоэмболиясы;

- өкпенің венооклюзиялық ауруы – ұсақ өкпе веналары мен венулаларының интимасының пролиферациясы мен фиброзы, прекапиллярлық тамырлардың окклюзиясы;

- өкпенің капиллярлық гемангиоматозы – қатерсіз, метастаз бермейтін тамыр түзілістері.

Клиникасы. Көбіне әйелдер ауырады (қатынас 2:1 – 4:1). Науқастардың ең жиі шағымдары: ентігу, шаршау, кеуденің ауыруы, сирек – жүрек соғу, талып қалу. Қарағанда – ентігу, айқын жайылмалы цианоз, жөтел мен қақырық тастаудың жоқтығы, саусақтар ұшының «дабыл таяқшасына», тырнақтардың сағат әйнегіне ұқсас болуы.

Кіші қан айналым шеңберінде жиі гипертониялық криз байқалады:

- өте күшті тұншығу (көбіне түнде және кешке қарай);

- қан аралас қақырық тастап, күшті жөтелу;

- ортопноэ;

- өте айқын жалпы цианоз;

- қозу болуы мүмкін;

- пульс жиі, әлсіз;

- ІІ қабырға аралығында өкпе артериясының айқын солқылы;

- сол жақ ІІ қабырға аралығында тамыр үсті тұйық дыбыс шекарасының кеңуі;

- оң жақ қарыншаның эпигастрий маңындағы пульсациясы;

- ІІ тонның өкпе артериясы үстіндегі акценті;

- мойын веналарының ісінуі және пульсациясы;

- «urina spastica» (тығыздығы төмен несепті көп бөлу) және криздан кейін еріксіз болатын дефекация түріндегі вегетативтік реакция;

- Плеш рефлюксінің (гепато-югулярлық рефлюкс) пайда болуы.

Физикалық тексергенде анықталатын барлық белгіні оң жақ қарынша гипертрофиясының белгілері және өкпе артериясы гипертензиясының белгілері деп екі топқа бөлуге болады (жоғарыдағы материалдарды қараңыз).

БӨАГ-ң ақырғы диагнозын жүрек пен өкпе артериясы катетеризациясының және ангиопульмонографияның нәтижесіне қарап және екінші ретті өкпе артериясы гипертензиясының барлық мүмкін себептерін («мылқау» митральды стеноз, жүректің туа болған ақаулары, өкпе артериясының қайталамалы тромбоэмболиясы, өкпенің паренхиматозды аурулары, васкулиттер) жоққа шығарғаннан кейін қояды. Катетеризация мен ангиопульмонография жүректің туа болған ақауларын табуға, өкпе – капиллярлық қысымның қалыпты деңгейі кезінде жалпы өкпе артериясы кдергісінің шамадан тыс жоғарғы мөлшерін анықтауға көмектеседі.

Пайдалы әдістердің бірі - өкпенің перфузиялық сцинтиграфиясы; ол өкпе артериясының үлкен тамырларының тромбоэмболиясын жоққа шығаруға көмектеседі.

Өкпе артериясы гипертензиясының емі. Бірінші ретті өкпе артериясының гипертензиясында: кіші қан айналымы шеңберіндегі қысымды азайту үшін кальций антагонистері, кейін шеттік вазодилататорлар, азот оксидінің аэрозолі, антикоагулянттар (варфарин) қолданылады. Кальций антагонистерінен нифедипин (коринфар) – 240 мг/тәул. дейін дозада қолданылады. Ангиотензин айналдырушы фермент ингибиторлары (каптоприл), басқа вазодилататорлар (апрессин, нитраттар) және простациклин беріледі. Декомпенсациялы өкпе – текті жүректе диуретиктер, оттегі қолданылады.

Екінші ретті өкпе артериясының гипертензиясында этиотропты ем қолданылады. Өкпе артериясындағы жоғары қысымды түсіру үшін бірінші ретті өкпе артериясы гипертензиясында қолданылатын дәрілер қолданылады.

Тыныс мүшелерінің аурулары бойынша тестілер сұрақтары

Бір дұрыс жауабын беріңіз

1. Үдемелі ентігу, қақырық жоқ жөтел, тынысты ішке алған кезде естілетін крепитацияға ұқсас сырылдар, өкпе рентгенограммасында - өкпенің төменгі бөліктерінің аймағында фиброздық өзгерістер. Қандай ауруда кездеседі:

а) жедел пневмония

б) фиброздаушы альвеолит

в) деструкциялы пневмониттер

г) құрғақ плеврит

д) өкпе рагі

2. Ірі бронхтардың кілегей қабығы басым зақымданатын жедел бронхиттің (трахеобронхиттің) болжамы:

а) жағымды

б) көптеген жағдайда жағымды, пневмониямен асқынуы мүмкін

в) көптеген жағдайда жағымды, ұзаққа созылу қаупі бар

г) көптеген жағдайда жағымды, созылмалы бронхитқа көшуі мүмкін

д) көптеген жағдайда жағымды, бронхоэктазия ауруына ауысуы мүмкін

3. Жедел бронхитпен ауыратын адамда бронхопневмонияны жоққа шығару үшін рентгенологиялық тексеру көрсетпесі:

а) аурудың клиникалық даму ауырлығының күшеюі

б) физикалық тексергенде перкуссиялық дыбыстың қысқаруы мен өкпенің шеткі аймағының үстінде ылғалды сырылдардың естілуі

в) шеткі қанда лейкоциттер санының көбеюі мен ЭТЖ өсуі

г) емдеу фонында қызбаның 3 күннің үстінде сақталуы

д) келтірілгеннің бәрі

4. Ұсақ бронхтардың кілегей қабығы басым зақымданған жедел бронхитта төменде келтірілген белгілердің біреуінен басқасының бәрі болады:

а) орташа дәрежелі интоксикация белгілері

б) төс артының ауыруы, кеудені қырнау сезімі

в) ентігу

г) алдында құрғақ, кейін ылғалды жөтел болу

д) қатқыл тыныс пен құрғақ сырылдар

5. Созылмалы бронхитті бронхоэктазия ауруынан ажыратуда ең маңызды екшеу тәсілі:

а) қақырықта эластикалық талшықтардың болуы

б) бронхоскопия

в) томография

г) бронхография

д) өкпе сцинтиграфиясы

6. Бронхоэктазия ауруының асқынулары:

а) бүйректер амилоидозы

б) өкпеден қан кету, қан қақыру

в) перифокальды пневмония

г) өкпе абсцессі

д) келтірілгеннің бәрі

7. Бронхоэктазия ауруының өршу сатысында аускультацияда естіледі:

а) пневмосклероздық сырылдар

б) құрғақ ысылдаған сырылдар

в) крепитация, плевра үйкелісінің шуы

г) орташа – немесе ірі көпіршікті сырылдар

д) келтірілгеннің бәрі

8. 28 жастағы әйелде қайталамалы түйінді эритема, сирақ-асық буындарының артриті, қызба, кеуде торының рентгенограммасында – бронхопульмональды лимфа түйіндері-нің екі жақты өскені көрінеді. Қандай болжам диагноз:

а) бронхогендік рак

б) плевра мезотелиомасы

в) муковисцидоз

г) өкпе саркоидозы

д) өкпе силикозы

9. Саркоидтық гранулеманың морфологиялық негізі:

а) эпителиоидты клеткалар мен Пирогов-Лангханстың алып клеткалары

б) Березовский-Штернберг клеткалары

в) гистиоциттер

г) макрофагтар

д) эозинофильдер

10. Саркоидоздың жайылмалы түрінде процеске қатысады:

а) шеткі лимфа түйіндері, өкпелер, тері, сүйектер

б) бауыр, бүйректер, талақ, жүрек

в) сілекей бездері, көздер

г) орталық және шеткі нерв жүйесі

д) кез-келген орган әр түрлі қосарласып

11. Өкпенің іріңді ауруларында антибиотиктерді енгізудің ең тиімді тәсілі:

а) ингаляциялық

б) интратрахеялық

в) интраларингеальдық

г) эндобронхиальды

д) парентеральды

12. Деструкциялы пневмониялар тудыратын микроорганизмдерді көрсетіңіз:

а) аэробты микроорганизмдер

б) анаэробты микроорганизмдер

в) аралас аэробты – анаэробты микрофлора

г) саңырауқұлақтар

д) көрсетілген микроорганизмдердің бәрі

13. Созылмалы іріңді аурулардың ең жиі асқынуы:

а) амилоидоз

б) гломерулосклероз

в) ретинопатия

г) энцефалопатия

д) келтірілгеннің бәрі

14. Өкпе абсцесінің басты рентгенологиялық белгісін көрсетіңіз:

а) ішінде горизонтальді деңгейлі сұйықтық бар қуыс

б) шеттері айқын дөңгелек қарайғандықтар

в) ішінде ауа бар қабырғасы жұқа қуыс

г) ауқымды қарайғандық фонында көптеген қуыстар

д) суреті біркелкі емес, шеттері айқын емес дөңгелек қарайғандар

15. ӨАТЭ диагнозын қандай тексеру дәл дәлелдей алады:

а) қан газдарының анализі

б) кеуде торының рентгенографиясы

в) ЭКГ

г) өкпенің перфузиялық сцинтиграфиясы

д) өкпе ангиографиясы

16. ӨАТЭ дамуының қауіпті факторлары:

а) аяқ веналарының флеботромбозы

б) кіші жамбас веналарының тромбозы

в) операциядан кейін ұзақ уақыт иммобилизация болатын хирургиялық іс-әрекеттер

г) жүректің аурулары

д) келтірілгеннің бәрі

17. Туберкулезді плевритте плевра сұйықтығын зерттегенде табылады:

а) барлық клеткалардың 80-90% нейтрофильдер құрайды

б) холестерин кристалдары табылады

в) антинуклеарлық антиденелер титрінің көбеюі

г) клеткалардың 90-95% лимфоциттер құрайды

д) клеткалардың 40-50% эозинофильдер құрайды

18. Диагностикалық плевра пункциясын жасау көрсетпелері:

а) тұрақты сұйықтық болу

б) плевра эмпиемасы туралы күдік

в) рак жөнінде күдік

г) сұйықтықтың себептері белгісіз

д) барлық жағдай

19. Плевра сұйықтығына біреуінен басқасының бәрі тән:

а) зақымдану зонасы үстінде тұйықтық

б) көкірекаралығының зақымдану ошағына қарай ығысуы

в) тыныс пен бронхофонияның әлсіреуі

г) сұйықтық сол жақта болғанда Траубе кеңістігінің әлсіреуі немесе жойылуы

д) дыбыс дірілінің әлсіреуі

20. Құрғақ плевритте:

а) ауырғандық сау жаққа еңкейгенде күшейе түседі

б) ауырғандық ауру жаққа еңкейгенде күшейе түседі

в) ауырғандық ауру жақ бүйіріне жатқанда күшейе түседі

г) ауырғандық барлық көрсетілген жағдайда күшейе түседі

д) ауырғандық күшеймейді

21. Тыныс жетіспеушілігі дегеніміз:

а) қанның қалыпты газ құрамы қамтамасыз етілмейтін, немесе оған сыртқы тыныс аппаратының қызметін күшейту арқылы қол жеткізілетін және оның нәтижесінде организмнің функциональдық мүмкіншіліктері төмендейтін күй

б) шеткі тіндерге қажет оттегінің мөлшері жеткізілмейтін күй

в) тыныс көлемдерінің (ӨТС және т.б.) анағұрлым азаюы болатын күйлер

г) өкпенің функциональдық қабілетінің төмендеуі (обструктивті немесе рестриктивті өзгерістер) ентікпе тудыратын күй

д) жедел және созылмалы альвеолярлық гипоксия қоса болатын күй

22. Рестрикциялы тыныс жетіспеушілігіне ең тән көрсеткіш:

а) ӨТС азаюы

б) ТӨТС азаюы

в) диффузиялық қабілеттің (СО₂ бойынша) азаюы

г) ТМК азаюы

23. Келтірілген факторлардың қайсысы тыныс жетіспеушілігінің себебі бола алады?

а) орталық немесе шеткі тыныс жолдарының обструкциясы

б) тынысты реттеудің орталық механизмдерінің бұзылуы

в) тыныс бұлшық еттерінің қалыпты қызметінің бұзылуы

г) альвеола-капилляр мембранасы қасиетінің өзгеруі (мембрананың қалыңдауы)

д) келтірілгеннің бәрі

24. Ауруханадан тыс пневмонияның негізгі қоздырғышы:

а) пневмококк (streptococcus pneumaniae)

б) стафилококк (s.aureus)

в) гемофилиялық таяқша (Haemofhilus influenzae)

г) көкшіл-ірің таяқшасы (Pseudomonas aeruginosa)

д) лиогенелла (L.pheumoniae)

25. Қандай микроб тудырған пневмония өкпе іріңдігін тудырады:

а) сальмонелла

б) стафилококктер

в) аденовирустар

г) шигелла

д) грипп вирусы

26. Тыныс тұншықпасында кездеседі:

а) b-адренергиялық жүйенің үстеме сезімталдығы

б) a-адренергиялық жүйенің блокадасы

в) холинергиялық жүйе активтігінің төмендеуі

г) a- және b-адренергиялық жүйе тепе-теңдігінің бұзылуы

д) b₂-адренергиялық жүйе активтігінің көтерілуі

27. Тыныс тұншықпасының мәні жөнінде қазіргі пікірге сай келетін мәлімет:

а) тыныс тұншықпасы – төменгі тыныс жолдарын зақымдайтын созылмалы қабыну ауруы

б) тыныс тұншықпасының симптомдарын ең алдымен сыртқы стимулдарға жауап ретінде пайда болатын бронхтардың бірінші ретті гиперреактивтігі тудырады

в) тыныс тұншықпасына тән белгі – фиброз бен бронх қабырғасының өзгерісіне байланысты туындайтын үдемелі қайтымды емес бронх обструкциясы

г) тыныс тұншықпасының даму себебі – іштен туа болатын және тыныс жолдарының тұтқыр секретпен толуына әкеліп соқтыратын a₁-антитрипсиннің жетіспеушілігі

д) келтірілген мәліметтердің ішінде дұрысы жоқ

28. Екінші ретті деструкциялы жайылмалы өкпе эмфиземасы қандай аурудың асқынуы:

а) тыныс тұншықпасы

б) созылмалы катаральді бронхит

в) созылмалы обструктивті бронхит

г) ошақты пневмония

д) созылмалы фиброздаушы альвеолит

29. Бірінші ретті өкпе эмфиземасының дамуының негізгі патогенездік факторы:

а) тыныс жолдарының жедел аурулары

б) бронх-өкпе аппаратының созылмалы аурулары

в) тыныс аппаратына функциональдық күш түсу

г) өкпе тінінің серпінділігінің жасқа байланысты кері дамуы (инволюциясы)

д) a₁-антитрипсин жетіспеушілігі

30. Өкпенің инволютивті эмфиземасының басты патогенетикалық факторы:

а) a₁-антитрипсиннің жетіспеушілігі

б) тыныс аппаратының жедел аурулары

в) бронх-өкпе аппаратының созылмалы аурулары

г) тыныс аппаратына функциональдық күш түсу

д) өкпенің эластикалық тінінің деградациясы

31. Ауыр пневмосклероз және өкпе эмфиземасы бар науқаста көбейген:

а) өкпенің тіршілік сиымдылығы

б) тыныс көлемі

в) өкпенің максимальді желдетілуі

г) қалдық ауа

д) альвеола ауасындағы оттегі

32. Созылмалы бронхиттегі бронхообструкциялы синдромға біреуінен басқасының бәрі жатады:

а) қырнап жөтелу

б) құрғақ ысылдақ сырылдар

в) қақырықтың қиналып бөлінуі

г) ентігу

д) қақырықта Куршман шиыршығының болуы

33. Созылмалы бронхит диагнозы төмендегідей белгілері болғанда қойылады:

а) науқас жылдың 3 айы ішінде қақырық бөледі

б) науқас соңғы 2 жылдың ішінде жыл сайын 3 ай қатар жөтеліп, қақырық бөледі

в) соңғы 3 жылдың ішінде жылына 2 рет жедел бронхит болады

г) жөтел мен қақырық бөлу жылына 4 ай ішінде байқалады

д) пневмониядан кейін 8 апта бойы жөтел мен қақырық бөлу байқалады

34. Ем мақсатында бронхоскопиялық лаваж жасау ең тиімді:

а) қанда JgE жоғары деңгейі болатын тыныс тұншықпасы

б) созылмалы іріңді бронхит

в) a₁-антитрипсин ингибиторы жетіспеуінен болатын үдемелі өкпе эмфиземасы

г) экзогендік фиброздаушы альвеолит

д) бронх-өкпе аспергилезі

35. Өкпенің толық үстінде ысқырықты құрғақ сырыл қандай патологиялық процесте естіледі?

а) өкпенің ауалылығы көбейгенде

б) өкпе ішіндегі қуыста сұйықтық болғанда

в) бронх өткізгіштігі бұзылғанда

г) өкпе тінінің тығыздалуы

д) өкпе тінінің ішінде қуыс болу

36. Созылмалы бронхитті антибиотиктермен емдеу керек:

а) күз-қыс мезгілінде

б) ұзақ уақыт

в) қолданбау керек

г) іріңді қақырық бөлінгенде

д) қан қақырғанда

37. Созылмалы өкпе-текті жүрек туралы төменгі пікірлердің біреуінен басқасының бәрі дұрыс:

а) қан айналу жетіспеушілігі оңқарыншалық типті дамиды

б) өкпе артериясының сабауы мен ірі тарамдары кеңіген

в) қолқа өзгермеген

г) кіші қан айналымындағы гипертензияның посткапиллярлық сипаты болады

д) ІІ, ІІІ, avF тіркемелерінде Р тісшелері үлкейген

38. Өкпе-текті жүрек туралы дұрыс емесі:

а) өкпедегі өзгерістерге байланысты оң жақ қарыншаның кеңеюі

б) оның дамуы үшін өкпе артериясы гипертензиясының болуы міндетті емес

в) аурудың ақыры өкпедегі ауруларға тәуелді, жүрек және циркуляция өзгерістерінің маңызы онша емес

г) жүрек гликозидтерінің тиімділігі аз

39. Өкпенің созылмалы обструкциялық ауруларында өкпе артериясындағы гипертензияның ең маңызды механизмі:

а) өкпе тамырларының облитерациясы

б) альвеола мембранасының зақымдануы

в) солқарыншалық жүрек әлсіздігі

г) гипоксия

д) ацидоз

40. Өкпе артериясы гипертензиясының маңызды ЭКГ-ң белгісі:

а) жүректің электр өсінің солға ығысуы

б) жүректің электр өсінің оңға ығысуы

в) АВ-блокада

г) ІІ, ІІІ, avF тіркемелерінде биік тік ұшты Р тісшелерінің болуы

д) V_1-2 тіркемесінде биік R тісшесі

41. Табиғаты инфекциялық емес өкпенің жиі кездесетін гранулематозды ауруы:

а) силикоз

б) саркоидоз

в) гистиоцитоз

42. Өкпе диссеминациясының себебін анықтау үшін қолданылатын негізгі әдіс:

а) өкпенің нысанасыз пункциялық биопсиясы

б) торакоскопия арқылы орындалатын биопсия

в) өкпенің ашық биопсиясы

г) бронхоскопия арқылы орындалатын трахеобронхиальдық биопсия

д) келтірілген әдістердің бәрі

43. Өкпенің диссеминациялы процестерін емдейді:

а) глюкокортикостероидтармен

б) цитостатиктермен

в) купренилмен

г) гемодиализбен

д) келтірілген емнің бәрі қолданылады

44. Өкпенің мембраногендік шемені бой көрсететін ересектердің респираторлық дистресс синдромының себептері:

а) жарақат шогі

б) суға кеткенде су жұту, кейін нәтижелі орындалған реанимация

в) ауыр іріңді ауруларда болатын инфекциялы – қабыну эндотоксикозы

г) ауқымды қан кету

д) келтірілгеннің бәрі

45. Келтірілген ем шараларының қайсысы ересектердегі респираторлық дистресс – синдромды емдеуде қолданылады:

а) эмпириялық антибиотиктермен емдеу

б) сыртқа тыныстаудың соңында оң мәнді қысым болатын өкпені жасанды желдендіру және оттегімен емдеу

в) негізгі ауруды емдеу

г) негізгі аурудың асқынуларының алдын алу

д) келтірілгеннің бәрі

46. Ересектердің респираторлық дистресс-синдромы туралы қандай пікір дұрыс емес:

а) жедел тыныс жетіспеушілігінің себебі – агрессивті химиялық және физикалық факторлардың (тітіркендіруші және улы газдар мен булар, дәрілер т.б.) әсерінен, микроциркуляцияның терең бұзылысының әсерінен альвеола-капилляр мембранасының зақымдануы

б) негізгі клиникалық белгілері: ентігу, цианоз, шашыранды ылғалды сырылдар

в) қанның газ құрамының гипоксемия және гиперкапния түрінде бұзылуы

г) болжам әдетте жағымды

47. Ересектердің респираторлық дистресс-синдромында емдеуде біреуінен басқа төмендегі әдістер мен дәрілер қолданылады:

а) жүрек гликозидтері

б) өкпені жасанды желдендіру

в) кортикостероидтардың жоғарғы дозасы

г) өкпенің микроциркуляциясын жақсартатын дәрілер

48. Өкпенің жедел қабынуының созылмалы күйге ауысуын қамтамасыз ететін фактор:

а) алдында болған респираторлық аппараттың вирустық қабынуы

б) микрофлора қасиетінің өзгеруі

в) бронхтың обструкциясы

г) жоғары тыныс жолдары мен қосалқы қуыстардағы созылмалы қабыну процесі

д) кеш басталған және дұрыс жүргізілмеген пневмонияның емі

49. Созылмалы пневмонияның дамуына жағдай туғызатын факторлар:

а) жиі салқын тиюі

б) бронх-өкпе жүйесінің созылмалы аурулары

в) ауаның шаңдануы мен газдануы

г) шылым шегу

д) келтірілгеннің бәрі

50. Созылмалы пневмонияны емдеуде біреуінен басқасының бәрі қолданылады:

а) десенсибилизация емі

б) бронхтың дренаж функциясын жақсарту

в) организмнің реактивтілігін көтеру

г) антибактериялық ем

д) дезинтоксикациялық ем

51. Созылмалы пневмонияның диагнозын қою критерийлері:

а) процестің ошақты сипаты

б) рентгенологиялық белгілер: ошақты пневмосклероз, деформациялаушы бронхит

в) процестің бір жерде қайталауы

г) келтірілгеннің бәрі

д) келтірілгеннің бірі де емес

52. Айқын өкпе ауруы жоқ адамда спонтанды пневмоторакстың дамуы байланысты:

а) өкпе туберкулезімен

б) плевра мезотелиомасымен

в) буллалы эмфиземамен

г) өкпенің ұсақ абсцесімен

53. Көкірекаралығының ығысуы бар пневмоторакс тудырған кеуде торының ауыр-ғанын тию үшін шұғыл қолданылатын ем:

а) нейролептоаналгезия

б) азоттың шала тотығымен наркоз беру

в) плевраны тесіп (пункция), ауа жіберу

г) оттегімен емдеу

д) торакотомия және өкпе резекциясы

54. Біреуінен басқасының бәрі спонтандық пневмотракстың диагноз қою критерийлеріне жатады:

а) шағымдар: кеуденің ауыруы, күшейіп бара жатқан ентігу

б) өкпе тінінің инфильтрация синдромы

в) плевра қуысында ауа жиналу синдромы

г) рентгенологиялық белгілер – қабырғаға жақын ағарғандықтар, басылған өкпе мен плевра қуысындағы ауа арасындағы айқын шекара

55. Спонтандық пневмотораксты қандай аурулардан ажырата білу керек:

а) миокард инфарктісі

б) құрғақ плеврит

в) жедел пневмония

г) тұрақты емес стенокардия

д) келтірілгендердің бәрінен

56. Өкпе артериясындағы гипертензияның басы деп өкпе артериясындағы систолалық қысымның қандай деңгейден жоғары көтерілгенін айтады?

а) с.б. 20 мм жоғары

б) с.б. 30 мм жоғары

в) с.б. 40 мм жоғары

г) с.б. 50 мм жоғары

д) с.б. 10 мм жоғары

57. Өкпе артериясындағы гипертензияны анықтаудың ең құнды тәсілі:

а) орталық вена қысымын анықтау

б) ЭКГ

в) өкпе артериясын катетерлеу

г) поликардиография

д) оң жақ қарыншадағы қысымды анықтау

58. Бірінші ретті өкпе артериясы гипертензиясында болатын гипертензияны түсіру үшін жиі қандай препарат қолданылады:

а) кальций антагонистері

б) диуретиктер

в) оттегімен емдеу

г) жүрек гликозидтері

д) b-блокаторлар

59. Созылмалы өкпе-текті жүректің ең жиі себебі:

а) созылмалы обструкциялы бронхит

б) өкпе туберкулезі

в) интерстициальды өкпе фиброзы (Хамман – Рич синдромы)

г) өкпе артериясының тромбоэмболиясы

д) кифосколиоз

60. Бронхоэктазия ауруының диагнозын қоюда шешуші рөль атқарады:

а) клиникалы – рентгенологиялық әдістер

б) бронхоскопия

в) бронхография

г) компьютерлік томография

61. Пневмосклерозды өкпеде ылғалды сырылдар естіледі:

а) болмайды

б) бірен-саран, дауыссыз сырылдар

в) бір ошақта дауысты сырылдар

г) ірі көпіршікті сырылдар

д) калибрі әр түрлі сырылдар көп естіледі

62. Бронхоэктазия ауруында бронхограммада табылады:

а) бронхтардың жайылмалы деформациясы

б) ұсақ бронхтар мен бронхиолдардың жайылмалы өзгерістері (кеңуі, деформациясы)

в) 3-5 қатар бронхтарының қапшық, цилиндр тәрізді немесе аралас типті регионарлы (кейде екі жақты) кеңуі

г) орташа немесе ірі бронхтардың кеңуі

63. Саркоидоздың алғашқы белгісі болатын Лефгрен синдромының құрамына кіреді:

а) ентігу, жөтел, қызба

б) қызба, түйінді эритема, полиартралгия

в) ентігу, жөтел, шеткі лимфа түйіндерінің өсуі

г) қызба, ентігу, кеуде іші лимфа түйіндерінің өсуі

д) ентігу, жөтел, әр топқа жататын лимфа түйіндерінің өсуі

64. Эмфиземада өкпе зақымдануының рентгенологиялық белгілері:

а) өкпе алаңдарының ақшылдығының күшеюі

б) өкпе алаңдарының қалыпты ақшылдығы

в) өкпе алаңдарының ақшылдығының төмендеуі

г) ошақты көлеңкелердің болуы

д) өкпе түбірі суретінің күшеюі

65. Жедел пневмонияны антибиотиктермен емдеуді тоқтату керек:

а) емнің басынан 1 апта өткен соң

б) дене қызуы қалыпты күйге оралғаннан кейін 3 күн өткен соң

в) өкпедегі сырылдар жойылғаннан кейін

г) аурудың клиникалық белгілері жойылғаннан кейін

д) рентгенологиялық белгілері жойылғаннан кейін

66. Созылмалы обструкциялы бронхиті және созылмалы өкпе-текті жүрек белгілері бар науқаста жүрекшелер тахикардиясының пароксизмі (ұстамасы) пайда болды, ұстаманы тоқтатудың таңдамалы дәрісі:

а) панангин

б) верапамил

в) дигоксин

г) лидокаин

д) пропранолол

67. Сыртқа тыныстаудың жылдамдығы, ӨТС төмендеп, шектелу бұзылыстары бар күй қалай деп аталады?

а) обструкциялы синдром

б) гиалиндік мембраналар синдромы

в) обструкциялы – респираторлық синдром

г) рестрикциялы синдром

д) Хамман – Рич синдромы

68. Созылмалы обструкциялы бронхитті емдеудің мақсаты:

а) толық сауықтыру және пациентті реабилитациядан өткізу

б) бронхиттің үдеу жылдамдығын азайту

в) қақырықпен бактерия бөлінуді жою

г) эмфиземаның кері дамуы

д) пациентті бронхиттің хирургиялық еміне әзірлеу

69. Вирустық инфекциядан кейін жиі қандай пневмония дамиды:

а) стрептококктік

б) пневмококктік

в) саңырауқұлақтық

г) стафилококктік

д) клебсиелалық

70. Чейн – Стокс типті тыныс кездеседі:

а) тыныс орталығы тежелгенде

б) мидың ісінгенінде

в) жүрек әлсіздігінің ІІІ сатысында

г) тыныс жетіспеушілігінде

д) бәрі дұрыс

71. Созылмалы бронхиттің ауыр даму симптомдарын көрсетіңіз:

а) рентгенологиялық тексеру мәліметтері бойынша бронх бұтасы тарамдарының жақын-дасуы және деформациясы бар

б) рентгенологиялық тексеру мәліметтері бойынша айқын эмфизема мен пневмосклероз бар

в) өкпе артериясы үстінде ІІ тон акценті, оң мәнді Плеш симптомы, ЭКГ-ң S-типі

г) қақырық жоқ тұрақты жөтел

д) ТСТ₁/ӨТС < 40%

72. Кондиционермен жабдықталған үлкен қонақ үй қызметкері әйелде жедел дене қызуы 40° көтеріліп, қалтырап тоңу, қақырықты жөтел, қан қақыру, дем алғанда кеудесінің ауыратыны, бұлшық еттерінің ауыратыны, жүрек айну, іш өту пайда болған. Рентгенограммада екі өкпеде инфильтрациялы өзгерістер табылған. Бірнеше күн бұрын қызметтес жолдасы пневмония диагнозымен ауруханаға түскен. Аурудың мүмкін себебі:

а) клебсиелла

б) легионелла

в) пневмококк

г) Пфейффер таяқшасы

д) алтынсары стафилококк

73. Бұл ауруда тағайындалатын таңдамалы антибиотик:

а) пенициллин

б) гентамицин

в) сульфаметоксазол/триметоприм

г) эритромицин

д) цефазолин

74. 61 жастағы науқас адам болмашы күш түскенде ентігу, құрғақ жөтел болатынына шағым айтады. 40 жыл бойы күнге 1 қорап темекі шегеді. Қарағанда – дене бітімі астеникалық, кілегей қабықтар көгерген, дене массасын жоғалтқан, перкуссиялық өкпе дыбысының қорап реңі бар, аускультацияда – тыныс өте әлсіреген, құрғақ ысылдаған сырылдар естіледі. Болжам диагнозыңыз:

а) ұсақ бронхтар басым зақымданған созылмалы бронхит

б) тыныс тұншықпасы

в) идиопатиялық фиброздаушы альвеолит

г) ірі бронхтар басым зақымданған созылмалы бронхит

д) саркоидоз

75. Тыныс жетіспеушілігі үдемелі және жетекші болып келетін нозологиялық түрді көрсетіңіз:

а) тыныс тұншықпасы

Дата добавления: 2015-11-26 | Просмотры: 1221 | Нарушение авторских прав