АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология

Нейрогендік гипертензиялар. 6 страница

Алдыңғы кеуде қабырғасы синдромы инфарктан кейін, климактериялық кардиопатияда, омыртқа жотасының кеуде бөлігінің остеохондрозында, үлкен кеуде бұлшық етінің керілуі мен жарақатында бой көрсетеді. Синдромның патогенезі вегетативті нерв жүйесінің сәйкесті сегменттерінің тітіркенуінен болатын үлкен кеуде бұлшық етінің дистрофиялық өзгерістері болып табылады. Синдром төс маңында және үлкен кеуде бұлшық етінің проекциясында ауырғандық пайда болуымен сипатталады. Стенокардиядан айырмашылығы төс артының ауыруы ешқашан болмайды, ауырғандық жүрумен, сатымен жоғары көтерілумен байланысты болмайды, тұрақты болып келеді, нитроглицерин ауырғандықты тоқтата алмайды. Үлкен кеуде бұлшық етін сипап тексергенде және триггерлік нүктелерді (үлкен кеуде бұлшық етінің төске бекіген жерлерінде – III-IV-V қабырғалардың бекіген парастернальдық деңгейі) сипап тексергенде ауырғандық анықталады.

Алдыңғы сатылы бұлшық ет синдромы (Наффицигер синдромы) алдыңғы сатылы бұлшық еттің шамадан тыс гипертрофиясында байқалады және қосымша мойын қабырғасы синдромымен (Фальконер – Веддель синдромы) бірігіп, мойын-иық синдромының құрамына кіреді. Синдром иық өрімінің ол өтетін кеңістік тарылғанында басылып қалуынан пайда болады. Қолдың ұзына бойы ауыруы мен парестезия байқалады. Бұл белгілерге қоса жүрек тұсы ауыруы мүмкін. Күйдіріп, керіп ауыру болады. Көбіне ауру жақ қолдың ұюы, әлсіздігі, ісінуі және цианоз байқалады. Бұғана үстінде солқылдаған ісік болуы мүмкін, оның үстінен систолалық шу естіледі.

Зақымданған жақта Горнер синдромы (қарашықтың тарылуы, птоз, энофтальм) және/немесе Адсон симптомы (басты ауру жаққа бұрып, терең дем алып, иекті көтергенде кәрі жілік артериясы пульсінің әлсіреуі) анықталады.

Омыртқа жотасының рентгенограммасында омыртқа аралық дискілердің остеохондрозы, VII мойын омыртқасының көлденең өсіндісінің үлкейгені көрінеді.

Омыртқа жотасының остеохондрозы. Жүрек тұсының ауыруы төменгі мойын (С_IV-C_VII) және жоғарғы кеуде (Д_І-Д_V) омыртқалары зақымданғанда байқалады. Жүрек тұсының ауыруы немесе төс артының ауыруы дене ұзақ уақыт қолайсыз қалыпта болғанда, басты тез бұрғанда немесе шалқайтқанда, дененің қалпын өзгерткен кезде, сол қолдың тез қимылында пайда болады. Ауырғандық көбіне жұмсақ төсекте жатқан күйде пайда болады. Нитроглицериннің әсері айқын емес, ауырғандықты анальгетиктермен тоқтатуға болады. Керілу симптомдары, триггерлік зоналар анықталады. Қолдарды горизонтальды созып, басты барынша қарсы жаққа бұрғанда, екі қолды жоғары және артқа әкеткенде, басты тік жоғарыдан төмен басқанда ауырғандық пайда болса, керілу симптомдары оң мәнді деп атайды. Триггерлік зоналар деп зақымданған омыртқалардың қылқанды өсінділерін айтады – оларды басу ауырғандық тудырады. Остеохондроз диагнозын рентгенологиялық белгілермен дәлелдейді: дискілер биіктігінің аласаруы, олардың әктенуі, омыртқа денесі биіктігінің аласаруы, остеофиттер, сколиоз, Шморль жарығы анықталады. Остеохондрозбен ауыратын адамның ЭКГ қалыпты күйде болуы мүмкін. Кейде кеуде тіркемелерінде екі фазалы Т тісшесі болады, калий сынамасы кезінде ол жойылып кетеді. Күш түсіру сынамалары әдетте теріс мәнді болады.

Титце синдромын (костохондрит) бұрын болған вирустық инфекцияға дамыған аллергиялық реакция деп есептейді. Кеуде күшті ауырып, ауырғандық қол мен иыққа тарайды. Ауырғандық қолды қимылдатқанда, жөтелгенде, түшкіргенде, терең дем алғанда күшейе түседі. Ауырғандық алдында қысқа мерзімді қызба болады. II-IV қабырғалардың төспен қосылған жерлері күшті ауырады. Қабырға шеміршектері қалыңдаған болады. Кейде төс-бұғана буыны зақымданып, төстің жоғарғы жағы ауырады. Титц синдромында стенокардиядағыдай ЭКГ-да ишемиялық белгілер болмайды, ауырғандық жүрген кезде, сатымен жоғары көтерілген кезде күшеймейді.

Рентгенологиялық тексергенде жиі қабырға шеміршектерінің әктенгені, қабырғаның сүйектік бөлігінде остеопороз бары анықталады.

Қабырға аралық невралгия көбіне вирусты инфекциядан кейін дамиды. Үш нүктені басқанда ауырғандық анықталады: омыртқа жотасының қасындағы қабырға аралығы, ортаңғы қолтық асты сызығы бойындағы қабырға аралығы, алдағы төс жанындағы қабырға аралығы нүктелері.

Қабырғалардың сынығы мен ісіктерін пальпация тәсілімен анықтауға, рентгенологиялық әдіспен дәлдеуге болады.

Орама теміреткі – бір-екі симпатиялық ганглийлер және олармен байланысты шеткі нервтердің вирустық зақымдануы. Омыртқа жотасынан алдағы дененің аралық сызығына дейінгі қабырға аралығы нерв бойының ұзақ, күшті, күйдіріп ауыруы болады. Ауырғандық денені ауру жаққа игенде, қабырға аралығын әсіресе паравертебральды, аксилярлы аймақтар мен төс жанын сипап тексергенде күшейе түседі. Қабырға аралығының үстінде көпіршіктер пайда болғанда ғана диагноз дәлденеді.

«Жылжымалы қабырға шеміршектері» синдромы (Цириакс синдромы) омыртқа жотасы мен кеуде торының жарақатынан кейін пайда болады. Ауырғандық қабырғааралық нервтерді VIII-X патологиялық жылжымалы қабырға шеміршектері тітіркендіргеннен немесе қысып тастағаннан пайда болады. Цириакс синдромында болатын кардиалгияға ұзақ сыздап ауыру тән, бірақ денені тез бұрғанда, еңкейгенде, жөтел кезінде, ауырлық көтергенде ауырғандық өте күшейіп, шаншып ауыру белгісін береді. Басты диагностикалық белгі - VIII-X қабырғалардың жылжымалығын табу және осы қабырғаларды басқанда қабырғалардың ығысып, ауырғандықты күшейтетіні.

Функциональды эзофагоспазм тамақ қабылдаған кезде төс артының ауыруы және оған қоса дисфагия пайда болуымен сипатталады. Тамақ жұтудағы қиналыс сұйықтықты қабылдаған кезде байқалады, құрғақ тамақ оңай өтеді. Ауырғандық пен дисфагия салқын тағамдар мен ішімдіктер қабылдағанда күшейе түседі. ЭКГ тыныш күйде өзгермеген, күш түсіру және фармакологиялық сынамалар теріс мәнді болады.

Рентгенологиялық, эндоскопиялық тексергенде өңештің органикалық аурулары табылмайды, бірақ рентгенологиялық тексергенде атропин немесе нитроглицерин әсерінен жойылып кететін өңештің спазмы анықталады.

Рефлюкс-эзофагит өңештің түйілуін тудырып, тамақ қабылдаған кезде немесе одан шамалы кейін өңештің ауыруының себебі болады. Ауырғандықтан басқа науқас адамның горизонтальды қалпында, көбіне ұйқы кезінде, денені алға еңкейтіп жұмыс жасаған кезде пайда болатын қыжыл байқалады. Ауырғандықты сода немесе басқа антацидтерді қабылдап тоқтатуға болады. Диагнозды рентгенологиялық (науқас адамды горизонтальды қалыпта тексергенде кардияның жеткіліксіз белгілері анықталады) және эндоскопиялық тексеріп қояды.

Өңеш ахалазиясы (кардиоспазм) жұтынған кезде өңештің рефлекторлы кеңуі болмауымен сипатталады. Ауру көбіне психикалық күйзелістен кейін бой көрсетеді. Клиникасында белгілер триадасы болады: дисфагия, тамақ регургитациясы және төс артының криз түрінде ауыруы. Ауырғандық өте күшті, арқаға, өңеш бойымен жоғары, мойынға, жаққа тарайды, бірнеше минуттан бірнеше сағатқа созылады. Рентгенологиялық тексергенде өңештің кардиальдық бөлігі тарылып, жоғары жағы өте кеңіген, контуры тегіс болып келеді. Нитроглицерин (1-2 таблетка) немесе атропин қолданып орындалған сынама спазмды жойып, тамақтың өтуіне жағдай туғызады. Эндоскопиялық тексерулер де қолданылады.

Жара ауруы да рефлекторлы жүрек тұсын ауыртады. Диагноз қоюға ауырғандық ерекшеліктері (ырғақтығы, маусымдығы, тамақ қабылдаумен байланысы т.б.), қоса болатын басқа диспепсиялық белгілер, анамнез мәліметтері көмектеседі. Жара ауруының диагнозын рентгенологиялық және эндоскопиялық тексерулердің мәліметтеріне қарап қояды.

Диафрагманың өңеш тесігінің жарығы өңештің немесе асқазанның проксимальды бөлігінің диафрагманың жарық тесігі тұсында қысылып қалуымен сипатталады. Төс тұсының ауырып, сол иыққа тарауына қоса өңеш бойының қыжылдауы, лоқсу, саливация (сілекей бөлу) байқалады. Ауырғандық тамақ ішкеннен кейін, горизонтальды қалыпта жатқанда күшейеді. Тұрған кезде ауырғандық әлсірейді, не жойылып кетеді. Науқас адамның тұрған немесе горизонтальды қалпында контраст затпен асқазан-ішек жолын рентгенологиялық тексерген кезде асқазанның кеуде қуысына шығып тұрғаны көрінеді.

Клиникалық диагнозды тұжырымдауда стенокардияның түрін (тыныш күй стенокардиясы, күш түсу стенокардиясы), күш түсу стенокардиясында оның классын ескеру керек:

Диагнозды тұжырымдау мысалдары:

1. ЖИА. Тұрақты күш түсу стенокардиясы. І ФК, Ж₀.

2. ЖИА. Тұрақты күш түсу стенокардиясы. ІІІ ФК, инфарктан кейінгі кардиосклероз (инфаркт болған мерзім) Ж₁.

3. ЖИА. Вазоспастикалық стенокардия.

4. ЖИА. Вазоспастикалық стенокардия + күш түсу стенокардиясы, ІІ ФК, Ж₁.

5. ЖИА. Үдеме стенокардия. Ж₁.

6. ЖИА мен гипертония ауруының ІІ сатысы: тұрақты стенокардия, ІІ ФК.

Тұрақсыз стенокардия диагнозын тұжырымдағанда ЖИА кейін және тұрақсыз стенокардия диагнозынан кейін стенокардияның тұрақсыз күйге көшкен мерзімін және оның классын көрсетеді.

Мысалдар:

1. ЖИА: тұрақсыз (үдемелі) стенокардиясы, І В классы (мерзім) Ж₀.

2. ЖИА: тұрақсыз (үдемелі) тыныш күй стенокардиясы, ІІІ В кл., Ж₁.

3. ЖИА: сол жақ қарыншаның алдыңғы бүйір аймағының миокард инфарктісі (мерзімі), инфарктан кейінгі тұрақсыз тыныш күй стенокардиясы, ІІІ С кл. (мерзімі) Ж₁.

Емі. Жүректің ишемия ауруын емдеу әдістері:

1. Дәрімен емдеу:

- антиангинальдық препараттар (нитраттар, бета-адреноблокаторлар, кальций антагонистері);

- антикоагулянттар: тура әсерлі және жанама әсерлі;

- антиагреганттар (ацетилсалицил қышқылы, курантил, трентал т.б.);

- гиполипидемиялық препараттар (никотин қышқылы, ловастатин, лепримал, синестатин т.б.).

2. Хирургиялық ем:

- тәж артерияларын тері арқылы транслюминальды баллонды кеңіту;

- аорто-коронарлық шунт қою және стент қою.

3. Экстракорпоральдық әдіс: қанда холестериннің, ТТЛП мен триглицеридтерді азайту әдістері (гемосорбция, плазмаферез және иммунды электрофорез, энтеросорбция).

Стенокардияны емдеу шаралары: 1) қауіп факторларын және ангинозды ұстама тудыратын факторларды жою;

2) ангинозды ұстаманы тоқтату;

3) дәрі қолданып, ұстаманың алдын алу.

Қауіп факторларын және ангинозды ұстама тудыратын факторларды жою: ЖИА дамуының қауіпті факторлары артериялық гипертония, гиперхолестеринемия, шылым шегу, қант диабеті, гиподинамия және тұқым қуалаушылық екені жоғарыда көрсетілді.

Бұл факторларды жою үшін салауатты өмір салтын қалыптастыру керек, оның басты элементтеріне күн тәртібін сақтап, түнгі ұйқыны қамтамасыз ету, еңбек пен демалыстың тиімді кезектесуін сақтау, шылым шегуден бас тарту, майлы, өткір, тұзды тағамдарды шегеріп, диетаны сақтау, ішімдіктен бас тарту, емдік дене тәрбиесімен шұғылдану жатады. Қауіпті факторларды жоюға осы жалпы шаралармен қатар артериялық гипертензияны, гиперлипидемияны (диета және дәрілер), қант диабетін емдеу де жатады.

Ангинозды ұстаманы тудыратын факторларды жою деген миокардтың оттегіне қажеттілігін көбейтетін себептерді жою деген сөз. Ауырғандықты тудыратын физикалық және эмоциональдық факторлардан аулақ болуға тырысу керек. Басқа түрткі факторлардың фонында (салқын, ылғалды, желді ауа-райы, тойып тамақтанудан кейін, қобалжу, ертеңгілік ұйқыдан тұрған бойда) денеге күш түсірмеуге тырысу керек. Егер ол мүмкін болмаса, ондай организмге күш түсер (физикалық, психо-эмоциональдық) алдында нитроглицерин немесе нифедипин қабылдау керек.

ЖИА емдеудің міндетті және қажет компоненті денені шынықтыру, оны науқас адамның көңіл-күйіне және мөлшерлі күш түсіру сынамаларының нәтижесіне қарап іске асырады.

Дене шынықтыру кезінде науқас адамдар белгілі бір ережелерді сақтаулары керек: дене шынықтыруды стенокардия тұрақтағаннан кейін, АҚҚ қалыпты күйге оралғаннан кейін, қант диабетінің компенсациялы күйінде, науқас адамның дәрімен емдеуді жалғастыра беретін жағдайында бастайды; науқас адамның көңіл-күйі нашарлағанда және оған жағымсыз жағдайларда (ауа-райы, стресс т.б.) денені шынықтыруды тоқтатады; дене шынықтыруды тойып тамақтанғаннан кейін және ішімдік қабылдаудан кейін жалғастыруға болмайды. Қыдыру, бүлкіл жүгіріс, суда жүзу, велосипед тебу немесе велоэргометр көмегімен шынығу ұсынылады. Алдын ала орындалған күш түсіру сынамасының мәліметін ескере отырып, шынығу кезіндегі ЖЖЖ табалдырық деңгейіндегі жүктеменің 75% сәйкес келуін қамтамасыз ету керек. Дене шынықтыруды кем дегенде аптасына 3 рет 30 минут бойына созу керек.

Стенокардия ұстамасын тоқтату.

Ұзақтығы 5-10 минут болған ангинозды ұстамада нитроглицериннің 0,0005 г (1/2 – 1 таблетка) тіл астына салу керек, немесе нитроглицериннің 1% ертіндісінің 3-10 тамшысын тіл астына тамшылату керек, немесе нитроглицериннің аэрозолін ауыз қуысына 3 ретке дейін себу керек, немесе Вотчалдың 3-15 тамшысын тіл астына тамшылату керек, немесе нифедипиннің 10 мг (1 драже) тіл астына салу керек. 5 минут ішінде әсер болмаған жағдайда нитроглицерин мен нифедипиннің алдыңғы дозалары қайталанып қолданылады. Бұдан кейін 10 минут ішінде нәтиже болмаса, промедолдың 1-2% ертіндісінің 1 мл тері астына егеді, немесе омнопонның 1-2% ертіндісінің 1 мл тері астына егеді. Егер бұдан кейін 10 минут ішінде нәтиже болмаса, ондай күйді ангинозды статус деп бағалап, миокард инфарктісі дамыған деген пікір пайда болуы керек. Науқас адамды қарқынды ем боксына (ҚЕБ) аударады және науқасқа морфиннің 0,1% ертіндісінің 1 мл немесе фентанилдің 0,005% ертіндісінің 1 мл мен дроперидолдың 0,25% ертіндісінің 1-2 мл натрий хлоридының изотониялық ертіндісінің 10 мл қосып, 5 минут ішінде венаға егеді.

Стенокардия ұстамасының алдын алу.

Стенокардия ұстамасының алдын алу үшін қолданылатын дәрілер төмендегідей топтарға бөлінеді (20-кесте):

1) нитраттар;

2) b-адреноблокаторлар;

3) кальций антагонистері.

ЖИА ауруын емдеуде нитраттар жетекші орынға ие. Нитроглицерин 1846 ж. синтезделген, медицинада 1879 ж. бері қолданылады, сол жылы W.Murrel оны стенокардияны емдеу үшін қолдануды ұсынды. Кейін нитроглицериннің басқа дәрілік түрлері пайда болды.

Нитраттардың негізгі антиангинальды әсері олардың веналарды кеңітуімен байланысты деп есептейді; веналардың кеңуі олардың сиымдылығын көбейтіп, жүрекке келетін веналық қан көлемін азайтады, ол арқылы сол жақ қарыншадағы соңғы диастолалық көлемді (СДК) және соңғы диастолалық қысымды (СДҚ) азайтады, яғни алғы жүктемені (түсетін күшті) азайтады. Мұның өзі, өз кезегінде, миокардтың оттегін қажет қылуын азайтады. Нитраттардың тәж артерияларына белгілі бір тура әсері де болуы мүмкін. Нитраттар салалы бұлшық ет клеткаларының ішіне еніп, ондағы нитраттық рецепторлармен әрекетке түсіп, азот оксидін (NO) түзеді, ал азот оксиді физиологиялық эндотелиальдық фактор болып табылады. Нитраттар әсерінен коллатеральдық артериялар кеңуі мүмкін.

Көрсетілген әсер ету механизмдерінен басқа, нитраттар өкпе тамырларын кеңітіп, ондағы қысымды азайтады (сондықтан оларды жедел сол қарыншалық жүрек әлсіздігін емдеу үшін қолданады), бронхтардың, өт жолдарының, зәраққыштың және жатырдың салалы бұлшық еттерін кеңітеді. Азот оксиді сонымен қатар тромбоциттердің адгезивті қасиетін азайтады.

Вазодилятацияға байланысты туындайтын нитраттардың жағымсыз әсерлері:

1) бас айналуы және ортостатикалық коллапс;

2) төменгі және жоғарғы қысым зоналарының қозуына байланысты симпатикалық тонустың рефлекторлы күшеюінен туындайтын тахикардия;

3) бас ауыруы және бас ішінің солқылдау сезімі.

Нитраттардың кемшілігіне оларға төзімділік (толеранттылық) дамитыны және дәрі беруді тоқтату синдромы болатыны жатады. Толеранттылықтың дамуы нитраттарды ұзақ қабылдағанда тамыр қабырғасындағы субгидрильді (SH) топтардың азаюымен байланысты; мұның өзі нитриттердің азайып, клеткаішілік цГМФ түзілуін азайтады. Нитраттардың бұл жағымсыз әсерінің алдын алу үшін оларды қабылдаудың арасында 12-18 сағат үзіліс жасап отыру керек.

Дәрі беруді тоқтату синдромы препаратты беруді кенет тоқтатумен байланысты болады, ол ангиноздық ұстаманың жиілеуі түрінде көрініс береді. Бұл синдромды болдырмау үшін препаратты беруді біртіндеп тоқтату керек.

Нитраттарды қолдануға қарсы көрсетпелер: глаукома, бас сүйегі іші қысымының көтерілуі, ми қан айналысының бұзылуы.

Нитраттарды 3 топқа бөледі: 1) тез әсер ететіндер; 2) ұзақ әсер ететіндер; 3) транс-дермальды және буккальды түрлері (олар да ұзақ әсер ететіндерге жатады).

Тез әсер ететін нитраттар. Оларға жататындар:

1) нитроглицерин, таблетка, 0,5 мг, тіл астына салады, 1-3 минуттен кейін әсер етеді, әсері 10-30 мин. созылады. 5 минуттен кейін қайталауға болады, тек 3 ретке дейін;

2) нитроглицериннің 1% ертіндісі, 1-2 тамшы қолданылады;

3) Вотчал тамшылары: 1% нитроглицерин ертіндісінің 1,0

3% ментолдың спиртті ертіндісінің 9,0 15-20 тамшыдан қолданылады.

4) нитроглицерин аэрозольдары: изокет-спрей, изомак-спрей, нитрозоль-спрей (клапанды 1 рет басқанда 1,25 мг препарат бөлінеді). Әдеттегі доза – 2,5 мг.

Ұзартылған әсерлі нитраттар:

1) микрокапсулаланған нитроглицерин: сустак-мите, 2,6 мг; сустак-форте – 6-4 мг; сустонит – 2,6 мг, 6,5 мг;

2) изосорбит-мононитрат: эфокс (табл. 20 мг), эфокслонг (капс. 50 мг); моно-мак (табл. 20 мг, 40 мг), моно-мак-депо (табл. 50 мг, 100 мг);

3) изосорбит – динитрат: нитросорбит (изокет, изомак) – 5 мг, 10 мг; изокет – ретард – 20 мг, 40 мг, 60 мг (табл.) және 120 мг (капсула).

Трансдермальды және буккальды нитраттар

Трансдермальды пластыр түріндегі нитраттар: депонит – 5, депонит – 10 (нитроглицериннің 5 және 10 мг), нитродерм (50 мг); жақпамай түріндегі нитраттар: жақпамай – нитро 2%, нитрол, нитробид, миовин.

Буккальды түрлері жоғары қызыл иек үстіне салатын пластинка түрінде шығарылады: тринитролонг (1, 2, 4 мг); динитросорбилонг (20-40 мг).

Нитраттарды қолдану дозалары және басқа да ангинальдық ауырғандықтың алдын алу үшін қолданылатын дәрілер 1-кестеде келтірілген.

Бета-адреноблокаторлар симпатикалық нерв жүйесінің белсенділігін азайтады, оның өзі миокардтың жиырылғыштығын және қан қысымын төмендетеді, жүректен айдалатын қан көлемін азайтады. Оның нәтижесінде миокардтың оттегін қажет етуі азаяды.

Бета-блокаторлар кардиомиоциттерді катехоламиндердің зақымдаушы әсерінен сақтап, кардиопротекторлық әсер көрсетеді.

Антиангинальдық және гипотензивтік әсерден басқа, b-адреноблокаторлар мембрананы тұрақтандыру және катехоламиндердің аритмиялық әсерін бейтараптау арқылы, антиаритмиялық та әсер көрсетеді. Олар миокард инфарктісі дамуы мен кенеттен болатын өлімнің алдын алулары да мүмкін.

Бета-блокаторлардың жағымсыз әсерлеріне бронхоспазм тудыру, шеткі қан айналысын нашарлату (метаболизм арқылы спазм тудыру), теріс инотропты әсер, брадикардияның пайда болуы, атриовентрикулярлық өткізгіштіктің бұзылуы, импотенция (еркектегі белсіздік) жатады. Ұзақ уақыт қолданғанда қанда ТТЛП мен триглицеридтерді көбейту арқылы олар атерогендік әсер көрсетеді. Бета-блокаторлардың әлсіз жағымсыз әсерлеріне әлсіздік, депрессия, ой қызметінің төмендеуі, тұздың жиналуы және қант диабетімен ауыратындарда болатын гипогликемияға бейімділік жатады. Оларды беруді кенет тоқтатқанда симпатикалық стимуляцияға сезімталдықтың артатынынан миокард ишемиясы көрініс беруі мүмкін, сондықтан бета-блокатор беруді біртіндеп тоқтату керек.

Бета-адреноблокаторларды бронх-обструкциялық ауруларда, шеткі артериялардың ауыр ауруларында (облитерациялы атеросклероз, Рейно синдромы), атрио-вентрикулярлық блокада, көзге түсерліктей брадикардияда және артериялық гипотензияда беруге болмайды. Шарт-ты қарсы көрсетпелерге жүрек әлсіздігі, жара ауыруы және инсулинге тәуелді қант диабеті жатады.

Бета-адреноблокаторлар кардиоселективті (b₁-адренорецепторларды басым бөгейді) және кардиоселективті емес (b₁-b₂ рецепторларды бөгейді) бета-блокаторлар болып бөлінеді. Кардиоселективті де, кардиоселективті емес те бета-адреноблокаторлардың ішінде бета-адрено-рецепторларды бөгеп қана қоймай оларды аздап стимуляция жасайтындары да болады (агонистік әсер), яғни мұндай бета-блокаторлардың ішкі (өзіндік) симпатомиметикалық белсенділігі болады.

Келтірілген мәліметтерге қарап бета-блокаторлардың төмендегідей түрлерін ажыратады:

1) Кардиоселективті, ішкі симпатикалық белсенділігі жоқ b₁-блокаторлар: атенолол, метапролол, талинолол;

2) Кардиоселективті, ішкі симпатикалық белсенділігі бар b₁-блокаторлар: ацебуталол;

3) Кардиоселективті емес, ішкі симпатикалық белсенділігі жоқ b₁-b₂ блокаторлар: пропроналол, надолол, тималол, соталол;

4) Кардиоселективті емес, ішкі симпатикалық белсенділігі бар b₁-b₂- блокаторлар: окспренолол, пиндалол, альпреналол, бопиндалол;

5) Бета-адреноблокаторлық та, альфа-адреноблокаторлық та әсері бар адреноблокаторлар: лабеталол, целипролол, проксодолол.

Бета-адреноблокаторлардың әр түрлі өкілдерінің антиангинальдық әсерінің бір-бірінен онша айырмашылығы жоқ. Бета-1-селективті препараттар (метопролол, атенолол) орташа дозада бронх өткізгіштігі мен перифериялық қан ағысын онша нашарлатпайды, ал жоғары дозада олардың кардиоселективтігі сақталмайды. Ішкі симпатомиметиктік белсенділігі бар препараттар тыныш күйде ЖЖЖ анағұрлым аз сиретеді. Майда еритін b-адреноблокаторлар (атенолол, надолол) ұзақ әсер етеді және ОНЖ нашар өтеді, сондықтан олардың жағымсыз әсері аз болады.

20-кесте

Стенокардияны емдеуде қолданылатын антиангинальдық препараттар

Дата добавления: 2015-11-26 | Просмотры: 794 | Нарушение авторских прав