АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология

Жіті гломерулонефрит

Жіті гломерулонефрит кезінде протеинурия, гематурия, дененің ісінуі және артериалық гипертензия байқалады. Бұл кезде гематурия дамуын нефрон шумақтарының эндотелий қабаты бүліністерімен байланыстырады. Ол әрдайым протеинуриямен қабаттасып пайда болады. Жорамал бойынша подоциттердің бетін қаптайтын полианиондық гликопротеиндердің дерттік өзгерістерімен байқалатын шумақ бүліністерінде несеппен теріс дәрмендері бар нәруыздар, әлбуминдер т.б. шығарылады. Несепте нәруыздардың мөлшері дерттің басталуында 1 г/л-ден 10 г/л аралығында, кейде 20 г/л-ден астам болып кетеді. Артынан 7-10 күннен кейін протеинурия 1 г/л-ден аз мөлшерде ұзақ 3-6, кейде 9-12 айға дейін сақталады.

Жіті гломерулонефриттің бастапқы сатысында бүйрек қоюландырылған аз несеп шығарады (олигурия), кейде бірнеше күн анурия болуы мүмкін.. Олигурия әлі бүлінбеген аз нефрондардың осмостық белсенді заттарды сыртқа шығаруға бағытталған икемделістік серпілісі ретінде қарастырылады. Көптеген науқастарда дерттің бастапқы бірнеше күндерінде шамалы азотемия байқалады. Жіті гломерулонефрит кезінде анемия жиі көрінеді. Оның дамуы сұйықтықтың қанда артық жиналуынан немесе гломеруло-нефрит дамуына әкелген жұқпаның әсерінен (мәселен, сепсистік эндокардит кезінде) эритропоэз азаюынан болуы мүмкін.

Дененің ісінуі жіті гломерулонефриттің ерте пайда болатын әйгіленіміне жатады. Ісіну негізінен бет аумағында байқалады және ол терінің бозаруымен қабаттасып «нефритпен сырқаттанған науқастың беті» деп аталады. Бұл кезде бет аумағының (қас, қабақ, көз асты) ісінуін бұл аумақтың терісі астында шелмайдың болбыр болуымен түсіндіруге болады. Сонымен қатар, ісінулік сұйық сірі қуыстарға (өкпеқап, іш, жүрекқап қуыстарына) жиналады. Ісіну даму жолдарында (патогенезінде) несеп шығарылуы азаюынан айналымдағы қан көлемі көбейіп майда көктамырлар мен қылтамырларда гидростатикалық қысым көтерілуінің маңызы зор (толығырақ су мен электролиттер алмасуы бұзылыстарын қараңыз). Дерт басталғаннан кейін 2-3 аптадан соң олигурия полиуриямен ауысуына байланысты ісіну де жоғалады.

Жіті гломерулонефриттің негізгі бір көрінісі болып артериалық гипертензия дамуы есептеледі. Ол ренин-ангиотензин-әлдостерон жүйесінің әсерленуіне байланысты болмай, организмде сұйық тұтылуынан гиперволемияның нәтижесінде дамиды (В.Ю. Шанин). Балалар мен жасөспірімдерде ересек адамдарға қарағанда, артериалық гипертензия сирегірек кездеседі. Тез арада артериалық қысым көтерілуінен жүрек қызметінің, әсіресе солжақ қарыншаның, жіті жеткіліксіздігі дамуы мүмкін. Артынан солжақ қарыншаның гипертрофиясы байқалады.

Жіті гломерулонефрит кезінде артериалық гипертензия талмадерт (эклампсия) дамуымен қабаттасуы ықтимал, бірақ бұл кезде әлі уремия байқалмайды. Талмадерт артериалық қысым көтерілуі және мыйдың ісінуі нәтижесінде дамиды. Талмадерт ұстамаларының ауырлығына қарамай науқастың өліміне сирек әкеледі және жиі толығынан жазылып кетеді.

Жіті гломерулонефрит екі түрде өтуі мүмкін. Бірінші түрінде ол қарқынды түрде басталады. Бұл кезде ісіну, ентігу, бас ауыруы, бел ауыруы және олигурия байқалады. Несепте көп нәруыздар мен эритроциттер болады, артериалық қысым көтеріледі. 2-3 аптадан кейін полиурия дамып, артериалық қысым төмендейді. Бұл кезде гипостенурия болуы мүмкін. Бірақ науқастың еңбекке қабілеттілігі, өзін-өзі сезінуі дұрысталуымен шамалы протеинурия (0,03-0,1 г/л) мен гематурия ұзақ бірнеше ай сақталуы ықтимал.

Екінші жасырын түрі біртіндеп басталады және бұл кезде науқас ешқандай шағым айтпайды, тек шамалы ентік пен аяқтардың ісінуі байқалады. Дертті аңғару үшін бірнеше мәрте несепті зерттеу қажет болады. Гломерулонефриттің бұл түрі жиі сүлде жайылмалы гломерулонефритке ауысады.

Жіті гломерулонефрит нефроздық синдроммен қабатттасуы мүмкін. Ол бір жылда толығынан жоғалмаса, онда сүлде гломерулонефритке ауысқанын көрсетеді.

Емдеу негіздері. Науқастың емдәмінде тұздың мөлшерін қатты азайту дене ісінуі мен артериалық гипертензияны төмендетуіге мүмкіндік береді.

Кортикостероидтық гормондар (преднизолон, триамцинолон, дексаметазон) иммундық серпілістерді кемітіп, қабынуға қарсы әсер етеді. Шумақ қылтамырлары мен тіректік мембрананың көтерілген өткізгіштігін төмендетеді. Оларды дерт басталғаннан 2-3 аптадан соң артериалық қысым төмендегеннен кейін тағайындау қажет. Артериалық қысым көтеріліп кету қауіпі болғанда кортикостероидтық гормондар гипотензиялық және зәрайдатқы дәрілермен бірге тағайындалғаны дұрыс болады. Егер организмде қабыну ошақтары (баспа, тонзиллит т.б.), онда бұл гормондармен бірге антибиотиктер тағайындау қажет.

Артериалық гипертензия, әсіресе талмадерт ұстамалары пайда болғанда шеткері қан тамырларын кеңітетін дәрілер (верапамил, гидралазин, натрий нитропруссиді, диазоксид) немесе симпатикалық жүйке жүйесін тежейтін дәрілер (резерпин, клофелин) тұздарды организмнен шығаратын зәрайдатқылармен (фуросемид, этакрин қышқылы) және транквилизаторлармен (диазепам т.б.) алмасытырылып берілуі маңызды. Ганглиоблокаторлар мен бета-адреноблокаторларды да қолдануға болады. Мый ісінуін кеміту үшін осмостық зәрайдатқылар (глюкозаның 40%-дық ерітіндісі, маннитол) қолданылады. Тырыспа-селкілдек дамығанда эфир-оттегі наркозы пайдаланылады. Ол тоқтамаған жағдайда қан алу әдісі нәтижелі болуы мүмкін.

Дерт дамуынан алдын-ала сақтандыру мақсатында жіті инфекциялық ауруларды ерте сатысында қарқынды емдеу, организмдегі ошақты жұқпаларды (мәселен, тонзиллит, тіс кариесі, гайморит т.б.) жою қажет. суық тиюден сақтану маңызды. Аллергиялық аурулармен сырқаттанатын адамдарға екпелер жасалмауы қажет.

Дата добавления: 2015-09-27 | Просмотры: 1051 | Нарушение авторских прав