АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология

Жедел бронхит

Бұл ауруда жедел түрде бронхылардың шырышты қабаттары қабынады. Осының әсерінен бронхылардың сөлденісі ұлғайып, шырышты қабықты тітіркендіреді де жөтел тудырады. Жедел бронхит әсіресе көктем және күз айларында жиілей түседі.

Этиологиясы. Аурудың туындауына негізінен вирустық және бактериялдық жұқпа себепші. Негізгі басты жұқпалар – пневмококк, стрептакокк, стафилакокк т.б әсерлерін тигізеді. Жедел бронхит механикалық және химиялық тітіркендіретін жағымсыз заттардан да пайда болуы мүмкін. Оның ішінде кәсіпті мәнбірлердің маңызы өте зор. Жедел бронхитті тудыратын мәнбірлерге салқын тию, шылым шегу әсерлер нәтижелі болып табылады. Осы айтылған себептер бронхтардың кілегей қабатына тікелей әсер етіп, бронх тарамдарының кілегейді бөлу және оны сыртқа бөліп шығару қызметін бұзып, зақымдайды. Сырқаттың жеңіл түрлерінде морфологиялық өзгерістер бронхтардың ішкі кілегей қабатында ғана байқалады, ал ауыр түрлерінде өзгерістер бронх тармақтарының бүкіл қабаттарына жайылады.

Жіктемесі. (А.И.Борохов, 1989ж)

І.Себебіне байланысты:

· Жұқпалық

· Жұқпалық емес

· Аралас түрі (вирусты-бактериялық)

ІІ.Дамуына байланысты:

· Алғашқы

· Екіншілік (басқа тыныс жолдарының ауруларының асқынуы)

ІІІ.Ағымына байланысты:

· Жедел түрі (2-3 апта)

· Жеделді түрі (1 айға дейін немесе одан да ұзақ)

ІҮ.Қабынудың түріне байланысты:

· Катаральді (қарапайым)

· Ісіңкі

· Іріңді

· Іріңді-некрозды

Клиникалық бейнесі. Көбіне жедел респираторлық жұқпадан соң дамиды. Сондай – ақ жоғарғы және төменгі тыныс жолдарының қатар зақымдану әсерінен жиі кездеседі. Бронхитте дененің қызуы 37,0-38,0С дейін көтеріліп, уыттану белгілері дамиды, әлсіреп, көңіл күйі нашарлай бастайды. Науқасты сырқаттың алғашқы күндері құрғақ жөтел мазалайды, үшінші - төртінші күндері жөтел ылғалданып, кілегейлі немесе кілегейлі – іріңді қақырыққа ауысады, тәулігіне 50 мл дейін. Жөтелгенде көкірек торшасы ауырсынады. Қарағанда, сипалау және тықылдату жүргізгенде аурудың ауытқу белгілері онша біліне қоймайды. Науқасты тыңдағанда құрғақ немесе ылғалды сырылдар естіледі. Басқа ішкі мүшелерде өзгерістер байқалмайды, тек жүрек соғысы кейде жиілеуі мүмкін. Бронхиттің жедел түрінің ұзақтығы 2 – 3 аптаға созылады. Кейде сырқаттың жеңіл түрінде ауру белгілері бірнеше күннен кейін жоқ болып кетеді. Жедел бронхитте негізінде ентігу байқалмайды. Кедергілі жедел бронхиттің пайда болуы ұсақ бронхтардың зақымданғанының белгісін түсіндіреді және ол “бронхиолит” деп аталады. Сырқат бронхиолитке ауысқан кезде тыныс алуы қиындайды және кеуде де құрғақ сырыл көбейіп, естіледі. Қан анализінде лейкоцитоз байқалып, ЭТЖ сәл артады. Қақырық анализінде лейкоциттер айқындалынады. Рентген сәулесімен тексергенде өкпе суретінің өзгерісінің көрінісі жалпы байқала қоймайды. Уақытында ем жүргізген жағдайда бір – екі аптадан кейін сырқаттан айығып кетуге болады. Ал сырқаты асқынған адамдарда үш – төрт аптаға ұласып, бронхит сырқаты созылмалы түріне ауысады. Аурудың асқынуларына өкпе қабынуы, бронхтардың обструкциясы жатады.

Емі. Науқас көбіне емханада емделеді. Дене қызуы көтерілген жағдайда төсек тәртібін сақтау керек. Науқас жатқан бөлменің ауасын жиі желдетіп отырған жөн. Қабынуға қарсы антибиотик және сульфаниламид дәрілерін арнаулы сызбалық тағайындау бойынша тағайындайды (цефалоспориндер, макролидтер т.б.) Антибиотиктерді қабылдау алдында қақырықты антибиотик сезімталдығына тексеріп алған жөн. Қақырықты жібітіп, сыртқа жеңіл түсіру үшін термопсис, ипекакуана, алтей түбірінің қайнатпаларын қолданады және ингаляциялар жүргізіледі. Бронхтың өткізгіш қабілетін жақсарту үшін бронхолитик дәрілерін тағайындайды: эуфиллин, теофедрин т.б. Рефлекторлық түрде жөтелді басып, қақырықты түсіру үшін жылы емшараларды қолданады: кеудеге қыша қояды, жылы сұйықтықтарды көп мөлшерде ішкізеді, физиоемін қолданады.

Алдын алуы. Бронхитке шалдықпауы көбіне қоршаған орта тазалығына байланысты болып келмек. Әр адам тыныс жолы гигиенасын сақтау бұл сырқаттың маңыздылық мән мағынасын түсіндіреді. Мұрын арқылы тыныс алып, оның шырышты қабығын шаң – тозаңнан тазартып отырғаны жөн. Осымен қатар жедел бронхиттің алдын алу үшін денені шынықтырып, жағымсыз қылықтардан бас тартуға дағдыланып қалыптасқан жөн. Өткір респираторлық сырқаттарды өткізіп алмай, уақытылы емделіп отырған абзал.

Дата добавления: 2015-11-25 | Просмотры: 2839 | Нарушение авторских прав