Анемия – ұлпалардың оттегіне қанығуына қажетті физиологиялық деңгейге байланысты қанда гемоглобин және / н-се эритроциттер мөлшерінің төмендеуі Теміртапшылық анемиясы - темір тапшылығына байланысты гемоглобин синтезінің бұзылысымен сипатталатын, анемия және сидеропениямен көрініс беретін клиника-гематологиялық синдром.
Темір тапшылық анемияның клиникалық көріністері
Екі кешеннен тұрады: 1. Ұлпаларда оттегінің жеткіліксіздігіне байланысты анемияның белгілері: Тері, шырышты қабаттар, склераның бозаруы, Ентігу, жүрек қағуы,Әлсіздік, бас айналуы, шаршау, бас ауруы.
2. Сидеропениялық синдром (темір тапшылығы), цитохромоксидазада темірдің жеткіліксіздігіне байланысты: тері құрғауы, шаш пен тырнақтардың сынғыштығы, ауыз қуысы рецепторлары қызметінің бұзылысы (науқастар бор, ағаш, топырақ жеуге әуестігі),
гипоацидтік жағдайдың дамуына себеп болатын асқазан эпителиінің бұзылысы, өт шығару жолдарының дискинезиясының дамуы.
миоглобинде темірдің төмендеуі бұлшықет әлсіздігін дамытады. миокардиоциттерде темірдің төмендеуі – кардиомиопатиялар дамытады. Қандағы көрінітер: Гемоглобиннің төмендеуі,ТК 0,8 төмен(!),Гипохромия, Ретикулоциттер қалыпты Қан сары суында темірдің төмендеуі Эритроциттердің орташа көлемінің төмендеуі (MCV) Қан сары суында ферритиннің төмендеуі. Ауырлық дәрежесіне байланысты анемияның жіктелуі Жеңіл эр3,0-3,5х1012/л; Нв – 110-91 г/л Орташа ауыр эр2,0-3,0х1012/л; Нв – 90-70 г/л Ауыр эр1,0-2,0х1012/л; Нв <70 г/л Өте ауыр эр 1,0х1012/л төмен ТТА емі: Жиі емханалық ем. Жоспарлы ауруханалық емге көрсеткіштер Ауыр дәрежелі анемия Емханалық емге рефрактерлі анемия Себебі белгісіз ТТА Емханалық жағдайда зерттеу мүмкіндігі болмаған ТТА бар науқастар Әлеуметтік жағдайлар Ауыр қосымша аурулары бар науқастар. Науқастардың емдәмінде құрамында жақсы қорытылатын темірі бар тағамдар басым болуы қажет: бауыр, ет, дәнді-дақылдар, қарақұмық, тары, сұлы дақылдары. Көкөністер: сәбіз, қызылша, қызанақ. Жемістер: өрік, алша, алмұрт, шабдалы.
Қазіргі таңда темір препараттары екі топқа бөлінеді: I – ионды темір препараттары (темірдің тұзды, полисахаридті қосындылары); Жиі екі валентті темірдің тұзды қосындылары қолданылады. Олар жақсы ериді және жоғары диссоциациялық қасиетке ие.
II – ионды емес қосындылары. Үшвалентті гидроксид-полимальтозды кешендер (феррум лек, мальтофер, мальтофер фол). Темірдің тәуліктік адекватты дозасы 150-180 мг
ТП парентералді қолдануға көрсеткіштер: - ішек патологиясының болуына байланысты сіңірілудің бұзылысы (энтериттер, ішектің резекциясы); - асқазан мен ұлтабардың ойық жарасының асқынуы; - ТП қабылдай алмау; - операцияға дайындық барысында; - асқазан мен ішектің резекциясынан кейін;
Ем нәтижесінің сипатбелгілері:
· ретикулоцитоз, эритроцитоздың белсенділігінің белгісі
· эритроциттер санының артуы · түсті көрсеткіштің артуы
Темір препараттарымен емдеу гемоглобиннің деңгейінің толық қалыптануына дейін жүргізіледі. Қалыптанғаннан кейін темір депосын қалыптандыру үшін ем әрі қарай 2 айға ұзартылады. Қан сарысуындағы темірді бақылап отыру қажет.
Терапия орта есеппен 2-3 ай жүргізіледі.
2. Жедел ревматикалық қызба. Клинико-диагностикалықкритерийлері.
Жедел ревматикалық қызба — А тобының β – гемолитикалық стрептококкпен шақырылатын тонзиллит немесе фарингитпен ауыған адамдарда организмдегі стрептококк антигендеріне және оған ұқсас келетін адам тіндеріне антиденелердің қиылысу реакциясы әсерінен пайда болатын дәнекер тінінің жүйелі қабыну ауруы. 3 синдромды бөліп алады. • Клинико-эпидемиологиялық, анамнез және қосымша зерттеулер кіретін, науқас стрептококкты инфекциямен ауырғанын, ревматизмге генетикалық бейімі бар-жоқтығын анықтауға бағытталған синдром. - Клинико-иммунологиялық синдром, бұл стрептококкты инфекциямен ауырған баланың халі мен жағдайын көрсететін (ашық аралық немесе одан кейінгі мотивациясыз бұзылыстардың тежелуі), сонымен қатар, иммунологиялық мәліметтер синдромы. Ревматизмге тән стрептококкты антиденелер көбеюі, науқас қанында стрептококкты антигендердің пайда болуы, миокардқа қарсы «ревматикалық» антиденелер және биохимиялық жедел фазалы көрсеткіштердің (диспротеинемия, СРБ, мукопротеиндер және т.б.) патологиялық өзгеруі. - Жүрек-қантамырлық синдром, оған өзіне сәйкесінше шағымдар, объективті көрсеткіштер, аспаптық зерттеу мәліметтері кіреді. Бұл синдромның айқындығы жүректің зақымдалу дәрежесіне байланысты. Диагностикалық критерийлері Үлкен критерийлер: кардит, полиартрит, хорея, сақина тәрізді эритема, теріастылық ревматикалық түйіндер.
Кіші критерийлер: клиникалық (артралгиялар, қызба >38°); зертханалы (ЭТЖ жоғарылауы >30 мм/сағ, СРБ жоғарылауы >2 N*); аспаптық (ЭКГ-де P-R интервалының >0,2 с ұзаруы; ЭхоКГ-да митральді немесе аортальді регургитация белгілері).
БГСА- инфекциясы болғанын дәлелдейтін мәліметтер:
- жұтқыншақтан бөлінген оң БГСА - культура;
-А-стрептококкті антигенді тікелей анықтайтын экспресс-тесттің оң болуы;
антистрептококкты антиденелердің немесе олардың титрлерінің жоғарылауы
- анамнезінде 2-3 апта бұрын баспамен ауырғаны. Ескерту. Үлкен екі критерийлердің немесе бір үлкен және екі кіші критерийлердің БГСА –инфекциясы болғаны жайлы құжатты мәліметтерімен қосарланғанда ЖРҚ болу мүмкіндігін ұмытпау керек.
3. Асқазан және 12 елі ішектін ойық жарасы. Диагностикасы, ажырату диагнозы.
-Жалпы қан анализі; -жалпы зәр анализі; -жалпы нәсіж анализі; -нәжісті қан талшығына зерттеу; жалпы белок; альбумина, холестерина, глюкоза, қансарысуындағы темір; қан тобы және резус-фактор; асқазан секрециясын фракционды зерттеу;
Диагнозды растау үшін эзофагогастродуоденоскопии (ЭГДС) жүргізу керек. Амбулаторияда аш қарынға жүргізіледі. Ауыз арқылы асқазанға жіңішке жұмсақ басында оптикалық құрылғысы бар эндоскопты трубканы жүргізеді. Осы құрылғы арқылы көріп биопсия жүргізеді. Нақты көз жеткізу үшін УЗИ және асқазанның рентгенография тағайындалады. Қосымша зерттеулер: эндоскопическим уреазным тест арқылы Helicobacter pylori анықтау, иммуноферментті және тынысалу тесті арқылы анықтау; қансарысуы арқылы гастринның мөлешірн анықтау; асқазанішілік рН-метрия; эндоскопиялық ультрасонография; КТ.
ажырату диагнозы. Мұндағы жетекші синдром эпигастриалды аймағындағы ауырсыну сезімі. Ажырату диагноз жүргізілетін аурулар: Гастрит – ауырсыну тамақ ішкенге байланысты ауырады және жай сыздап ауырады. Антральды бөлігінің гастриті кезінде аш қарынға, тамақтан кейін 1-1,5 сағаттан кейін ауырады, ажырату үшін эндоскопиялық зерттеу жүргізеді. Гастрит кезінде асқазанда ішкі шырышты қабатында қызару, Ісіну, атрафиялардың, эрозияның болуы.
Панкреатит –ауырсыну сезімі оң немесе сол кабырғаастында жартышенбер немесе айналмалы сипатта болады жіне ауырсыну сезімі тамак ішкеннен кейін күшейеді. Бұл кезде ішекте зақымданады. Мезгілге байланысты емес, ал ойық жараның өршуі маусымға байланысты. Сонымен қатар дуаденит, гастродуаденит, холициститмен жүргізіледі.
Холицистит кезінде ауырсыну сезімі әдетте оң кабырғаастында орналасады. Және тамақ әшкеннен кейін пайда болады. Антацидтерді қабылдағаннан кейін ауырсыну басылмайды.
4. Жедел пиелонефрит. Емі.
Жедел пиелонефрит- сероздық интерстициальді қабыну секілді жүретін, тостағаншаның қабынуы.
Дәрмексіз ем. Режим 2, диета тұзды, ащы, экстрактивтізаттарды, қуырылған тамакты шектеу. Сұйықтықты көп ішу.
Дәрмекті ем: Антибиотикотерапия: аминопеницеллин -амоксициллин10 жастан улкен балаларға массасы 40 жоғары болса 250-500 мг, 5-10 жас аралыгындағы балаға бір реттік молшері 250 мг, 2-5 жастагыларға 125 мг, 2 жасқа дейгілнрге 20 мг/кг: аминогиказид /амикацин б\е,көк тамырға алғашқыдоза 10мг\кг, кейін 7,5 мг күніне 1 рет. / \гентамицин көк тамырға б\е 2 жастан жоғарыларға 3-5 мг\кг \тәул. 2 жасқа дейінгілерге 2-5 мг\кг\. Цефолоспариндер –цефуроксим балаларға бір реттік доза 125-250мг күніне 2 рет, 3 айға дейінгі балаларға парентеральды енгізгенде 50мг\кг\тәул күніне 2-3 рет. 3 айдан жоары нарестелерге 45-80мг\кг\ тәул. 2-3рет.
Дұрыс жүргізілген Антибиотикотерапиядан кейін 2 кунненкейін температурасы тусу керек