АкушерствоАнатомияАнестезиологияВакцинопрофилактикаВалеологияВетеринарияГигиенаЗаболеванияИммунологияКардиологияНеврологияНефрологияОнкологияОториноларингологияОфтальмологияПаразитологияПедиатрияПервая помощьПсихиатрияПульмонологияРеанимацияРевматологияСтоматологияТерапияТоксикологияТравматологияУрологияФармакологияФармацевтикаФизиотерапияФтизиатрияХирургияЭндокринологияЭпидемиология

Жіктелуі (Г.Н.Красовский бойынша) 11 страница

Айтарлықтай ластануға су нысандары мен топырақ та ұшырайды. Суаттарға өнеркәсіптік және тұрмыстық ағынды сулар ағызылады, атмосфераға бөлінетін және суаттарды әр түрлі мақсатта пайдалану нәтижесінде пайда болатын ластаушы заттар түседі. Топырақ тұрмыстық және өндірістік қалдықтармен көп ластанады, құрылыс салу үшін алынады, сұйық қалдықтарды тазарту үшін қолданылады, тыңайтқыштар және пестицидтермен ластанады (ΙV–V тараулар). Қалаларда күнделікті жиналатын қалдықтардың көлемі өте үлкен. Осындай жағдайларда қалалардың маңызды гигиеналық мәселелерінің бірі, қалдықтарды пайдаға асыру және тұрғындарды сапалы сумен қамтамасыз ету болып табылады.

Ауаның, судың, топырақтың ластануы жасыл желек өсімдіктерге жойғыш әсер етеді, ал олардың біраз бөлігінің құрып кетуінен, ауаны тазартатын табиғи сүзгі жойылады, сонымен қатар, қаланың өзінде де микроклимат жағдайлары өзгереді. Жасыл желектер отырғызылған жерлердің ауданы құрылыс қажеттілігіне алынуынан да қысқарады. Қала ластаушы заттардың темір-бетоннан жасалған қамалына айналады.

Қалалардың микроклиматы едәуір өзгереді. Оның бір ерекшелігі - «жылу аралдары» деп аталатын, аймақтардың пайда болуы. Бұл аралдарда, қала сыртындағы жермен салыстырғанда, ауа температурасы жоғары болады.Температуралардың ең үлкен айырмашылығы түнде байқалады, бұл кезде жылу аралдарындағы температура қала сыртындағы температурадан 6-8ºС жоғары болуы мүмкін. Ірі қалалардың орталықтарында «жылу аралы» 100-150 м биіктікке көтеріледі. Олардың түзілуі, ғимараттар, асфальт және басқа да жабындылар күндіз күннің әсерінен қызып, түнде салқындауы нәтижесінде күндіз алған жылуды атмосфераға беруімен байланысты. Температураның жоғарылауы, сонымен қатар, құрылыс нысандары көп салынған аймақтарда су булануының азаюына байланысты, ал қаланың сыртында орналасқан аудандарда, жаңбыр сулары топырақ бетінен буланып, жылуды өздеріне сіңіріп алу нәтижесінде ауаның температурасын төмендетеді. Жасыл желектер мен ашық су беттерінің пайызы төмендеуінің және қаладағы құрылыстың жоғары тығыздығы нәтижесінде желдің жылдамдығы едәуір азаюының маңызы да үлкен.

Қаланың өзіндік туындайтын ерекше факторларына көбінесе темірбетоннан жасалған, биік, металлдық конструкциялары көп құрылыстар, халықтың тығыздығы, көліктің көптігі, тіршілік қарқынының жоғарылығы, шамадан тыс жүйке-психикалық жүктемелер, шу деңгейінің жоғары болуы, қарқынды электромагниттік ластану,сонымен қатар, жабық бөлмелердегі геомагниттік әсерінің күрт төмендеуі және тұрғындардың денсаулығына зиянды әсер ететін басқа да көптеген факторлар жатады. Бұл жағдайларда қолайсыз эффектілер дамуының алдын алу үшін елді мекендердің орналасуын дұрыс таңдау және тиімді түрде жоспарлау шешуші роль атқарады.

2. Қала құрылысы мен қалаларды сауықтырудың гигиеналық қағидалары. Елді мекендерді орналастыруға жер таңдау.

Қала құрылысының негізгі гигиеналық қағидалары:

1. Елді мекендердің құрылысы немесе қайта құруы кезінде тұрғындардың материалдық, рухани және гигиеналық қажеттіліктерін қанағатттандыру үшін барлық мүмкіндіктерді жасау қажет.

2. Қала мен ауыл арасындағы үлкен айырмашылықтарды жою мақсатында шаралар қолданылуы қажет.

3. Жеке қалалардың, ауылдардың және поселкелердің ғана емес, сонымен бірге бүтіндей экономикалық аудандардың да жобалары жасалуы қажет, яғни табиғи факторларды (суаттарды, жер асты су көздерін, жасыл желектерді және т.б.) ең тиімді пайдалануға және елді мекендер мен өндіріс нысандарын дұрыс орналастыруға мүмкіндік беретін аудандық жоспарлау жұмыстары жүргізілуі қажет.

4. Өте үлкен және үлкен қалалардың өсуін, олардың жанынан 80000-100000 тұрғындары бар, серіктес қалалар салу арқылы шектеуі тиіс.

5. Қаланы кеңейту немесе жаңа құрылыс салу үшін, ол жерде тұруға салауатты өмір сүру жағдайларын барынша қамтамасыз ететін аймақтарды таңдап алу керек, сонымен бірге, бұл аймақтың функционалдық зоналарға бөлінуі жүргізілуі керек.

6. Тұрғын аймақта құрылыс салуда, оның ең қолайлы түріне – микроаудандарға ерекше назар аударылуы қажет.

7. Селитебті аймақта тұрғындарға қызмет көрсететін тұрмыстық, мәдени, медициналық және дене шынықтыруға бағытталған мекемелердің дамыған жүйесі мен жасыл желектер отырғызу қарастырылуы керек.

8. Санитарлық абаттандырудың барлық түрлері, яғни су құбыры, канализация, қатты қалдықтарды жинау, жою және залалсыздандырудың бас сызбасы мен тиісті жабдықтар, орталық жылыту, газ және электрмен жабдықтау қарастырылуы қажет.

9. Көлік қозғалысы түрлерімен қамтамасыз етуді ұйымдастыруда көліктердің қоғамдық түрлеріне, олардың ішінде көбінесе шуды аз шығарып, ауаны ластамайтын және қауіпсіз түрлеріне берілуі керек.

10. Елді мекендердің жобаларын жасау кезінде, атмосфералық ауа, суаттар мен топырақты санитарлық қорғау жөніндегі шаралар, сонымен қатар, шудың, сілкіністердің, радиожиіліктер диапазонындағы электромагниттік өрістердің және бірқатар басқа да факторлардың зиянды әсерлерінің алдын алуға бағытталған шаралар қарастырылуы қажет.

Жаңа елді мекен құрылысын салу немесе оны кеңейту үшін аймақты таңдау өте маңызды, өйткені, елді мекендерді жоспарлау шешімдері, қаладағы болашақта болатын микроклимат жағдайлары, жеткілікті ауа алмасуы, сумен қамтамасыз етілуі, эпидемиялық қауіпсіздігі, қалдықтарды қайта өңдеу мәселелерін шешуі осыған байланысты болып табылады. Территория батпақты болмауы және өзен, көл сулары тасығанда, қатты жауын-шашын кезінде су алмайтын болуы керек. Топырағы құрғақ, таза, грунт суларының деңгейі төмен болуы қажет. Таңдалған жер атмосфералық сулар тез ағып кетуі үшін, біршама еңіс болуы керек (1-6%). Грунттың құрамына, жер астында ақпа балшықтардың болуына, көшкін болу мүмкіндігіне, ауданның сейсмикалық жағдайына назар аударылады.

Микроклимат жағдайларын, шудың және басқа да физикалық факторлардың таралу жағдайларын жасауда, сонымен қатар, атмосфералық ауада химиялық және биологиялық ластаушылардың жинақталуында немесе таралуында жер бедерінің маңызы зор. Мысалы, шұңқырлар мен алқаптар, олардың, әсіресе, температуралық инверсиялар кезінде нашар желдетілуі нәтижесінде, атмосфералық ластаушы заттардың резервуары болып табылады, осыған байланысты мұндай жерлерде тұрғын үйлер мен өндірістік аудандарды қатар орналастыруға болмайды. Солтүстік аудандарда ойпаң жерлерінің ауасы суық болғандықтан, оларды құрылыста пайдалану мүмкіндігі нашарлайды. Ыстық климатты аймақта, керісінше, алқаптарда анағұрлым қолайлы микроклимат жағдайлары қалыптасады. Аймақтар оңтүстік-батысқа, оңтүстік және оңтүстік-шығысқа бағытталған беткейлерде орналасқан кезде, жарық түсуінің қолайлы режимі және жоғарырақ ауа температурасы қамтамасыз етіледі. Аймақтарда қырат жерлердің (таулар, төбелер, шоқылар) болуы, жерді желден қорғайды. Сонымен қатар, таулы аймақтарда орналасқан, жан жағынан таулармен қоршалған, желдетілуіне жағдайлары жоқ, сол сияқты таудан төмен түсетін суық ауа есебінен, температура инверсиясы жиі байқалатын елді мекендерде ластаушы заттардың атмосфералық ауада едәуір және үнемі жинақталуы жүреді. Мысал ретінде, Қазақстанның ең үлкен және өте әсем қаласы, қазіргі кезде индустрияландыру мен таулардың өзіндік «кепілдігіне» айналған –Алматыны алуға болады.

Аймақты таңдау кезінде ауа температурасы мен ылғалдылығы, желдің қозғалу жылдамдығы мен соғу бағыты, температуралық инверсиялардың болуы сияқты табиғи-климаттық факторлар да ескеріледі. Басым болатын желдерді ескере отырып, елді мекендерді, желдің бағыты олардан ластаушы көздерге қарай соғатын етіп, орналастырады. Әсіресе, қаланың аэрациялану мүмкіндіктеріне ерекше көңіл бөлінеді, ол үшін жақсы желдетілетін жерлер таңдап алынады. Сонымен қатар, температура мен ылғалдылықтың және жел режимдерін білуі барынша қолайлы архитектуралық-жоспарлау және санитарлық-техникалық шешімдерді: ғимараттардың бағытталуын, олардың орналасуын, кварталдардың жоспарлануын, көшелердің орналасуын, ғимараттар қабырғаларының қалыңдығын, су құбырлары, жылыту, канализация жүйелерінің орналасу тереңдігін, т.б.- таңдауда қажет.

Барлық аймақтардың құрылыс салынуға жоспарланған территорияларында микроклимат жағдайларын жақсартатын, ауаның тазалығын жоғарылататын, оны оттекпен байытатын және жалпы эстетикалық, рекреациялық маңызы бар, табиғи жасыл желектердің болуы өте қолайлы фактор болып табылады.

Аймақта суаттар мен жер асты су көздерінің болуының маңызы үлкен. Бұл, бір жағынан, сумен қамтамасыз ету көзі, ал екінші жағынан, маңызды сауықтырушы фактор болып табылады. Елді мекенді өзен ағысының жоғары жағына қарай, ластаушы көздерден жоғары орналастыру қажет. Жоғарыда аталған факторлардың барлығын ескеру, елді мекен үшін территория таңдау кезеңінде болашақ қаладағы қала ішілік ортаның қолайлы жағдайларын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

3. Қалалар мен ауылды елді мекендерді жоспарлауға қойылатын гигиеналық талаптар.

3.1. Қаланы жоспарлау және салу.

Қала келесі тұрғын (селитебті), өндірістік, коммуналдық-қойма, сыртқы транспорт, тұрғындардың демалысына арналған қала шетіндегі орындар мен нысандар сияқты, негізгі функционалдық зоналарға бөлінеді. (6.1- сурет). Қалада қолайлы гигиеналық жағдайларды жасау үшін функционалдық аймақтардың өзара тиімді орналасуы ең маңызды болып табылады.

6.1-сурет. Қаланың негізгі функционалдық аймақтарының өзара орналасуы

1-селитебті аумақ; 2-өндірістік аумақ, 3-коммуналдық-қойма аумағы, 4-сыртқы транспорт аумағы, 5-жасыл желек аумағы, 6-санитарлық қорғаныш аумағы, 7-өзен ағысының бағыты, 8- негізгі желдердің бағыты.

Қаланың селитебті аумағы тұрғын аудандарды, қоғамдық орталықтарды (әкімшілік, ғылыми, білім беру, медициналық, т.б.) және жасыл желектерді орналастыруға арналады. Ол үшін, жасыл желектері көп, су көздері жақын орналасқан, таза, қолайлы жер телімдері таңдап алынады. Өндірістік аумақты, елді мекен аумағындағы су көздерін өндірістік ағызынды сулармен ластамау үшін, өзен ағысының бойымен тұрғын аумақтан төмен, белгілі қашықтықта және тұрғын аумақтың ық жағына орналастырады.

Жел басым (жиі) қарама-қарсы бағытта соғатын аудандарда, адамдар тұратын аудандарды желдің тұру бағыты бойынша өндіріс өнеркәсіптерінің оң және сол жақтарына орналастырады. Селитебті және өндірістік аумақтардың арасында оларды бөлетін аумақ - санитарлық қорғаныш аумақ- орналастырылуы тиіс, оның өлшемі ластаушы заттар көздерінің зиянды әсер ету сипатына байланысты болып, 50- 1000 м дейін жетеді. Қажет болған жағдайда, аумақтың өлшемін кеңейтеді. Санитарлық қорғаныш аумағын абаттандырады және көгалдандырады. Осы аумақтарда шаң мен газға тұрақты америкалық үйеңкі, арша, канадалық бәйтерек, итшомырт, қызыл аюбадам, бозарша, долана, ақ акация, тал сияқты, өсімдіктер түрлерін отырғызған дұрыс. Санитарлық қорғаныш аумағының 40% кем емес бөлігі көгалдандырылуы тиіс.

Селитебті аумақтың негізгі құрылымдық элементі ықшамаудан болып табылады. Ықшамаудан 6-20 мың адамға есептелген, оның құрамында тұрғын үй ғимараттары, күнделікті қолданылатын мекемелер (бөбекханалар, бала бақшалар, мектептер, спорт кешендері, азық түлік дүкендері, асханалар, кір жууға қабылдайтын орындар, т.б.), сол сияқты саябақтар, тұрғындардың күнделікті демалу үшін шағын бақтар (6.2-сурет) болады. Оның ауданы 20-50 га құрайды. Ықшамаудандардың шекаралары магистральдар немесе тұрғын көшелер, көлік жүретін жолдар мен табиғи шекаралар болып табылады.

6.2 - сурет. 10000 тұрғынға арналған ықшамауданды жоспарлау.

Құрылыс ауданы-10-12%

1-тұрғын үй ғимараттары, 2—3 мектептер, 4-қарттарға арналған пансионат, 5-жеміс бағы, 6-ықшамауданның қоғамдық орталығы,7-бақ, 8-гүлзар, 9-стадион, 10-коммуналдық- шаруашылық кешен, 11-театр

Жақсы тұрмыс жағдайларды қамтамасыз ету үшін және шу, діріл деңгейлерін төмендету мен ауаның шаңмен, автокөліктерден бөлінетін ластаушы заттармен ластануын төмендету мақсатында, тұрғын үйлер мен балалар мекемелерінің негізгі бөлігін ықшамауданның қақ ортасына орналастырады Тұрғын үйлердің қабаттары неғұрлым көп болса, ықшамауданның соғұрлым үлкен ауданы жасыл желектер отырғызуға, дене шынықтыру мен демалысқа арналған қондырғылар орнатуға пайдалану мүмкін, алайда үйлерге күн сәулесінің жарығының түсу және желдетілу жағдайлары нашарлайды, сондықтан ғимараттардың арасындағы қашықтық жеткілікті болуы керек: ғимараттардың алдыңғы жақтарының арасы олардың биіктіктерінен екі еседен кем емес, ал екі бүйірлерінің арасы - 10-15 м болуы қажет. Ықшамауданның басқа ауданында жасыл желектер отырғызылады (ықшамаудан ауданының 40% кем емес), тұрғындардың барлық жас топтарында байқалатын гиподинамияның алдын алу үшін, үлкен маңызы бар балалар алаңдары мен дене шынықтыру қондырғыларын орналастырады.

4-6 ықшамаудандарды тұрғын ауданға - ауданы 80-400 га жерді алатын, құрылымдық элементінебіріктіреді. Оның шекараларын жалпы қалалық маңызы бар магистарльды көшелер мен жолдар бойымен, сол сияқты табиғи және жасанды нысандар (өзендер, каналдар, жасыл желектер, темір жолдар, т.б.) арқылы жүргізеді. Адам тұратын аудандарда қоғамдық орталықтар болады, оларда аудандық және қалалық қоғамдық мекемелер, емханалар, ауруханалар, спорт қондырғылары, супермаркеттер, кинотеатрлар, кітапханалар орналасады.

3-қабатты ғимараттардан құралған адам тұратын аудандағы құрылыстың ең жоғары тығыздығы 28% аспауы, ал көп қабатты үйлерден тұратын аудандарда - 25% аспауы керек. Басқа ауданы көшелер, шағын бақтар, бульварлар, алаңдар үшін пайдаланылады.

Қолайлы микроклимат жағдайлары мен инсоляция көбінесе, құрылыс жүйесіне - ғимараттардың аумақта орналасуына, олардың ұзындығына, пішініне және өзара орналасуына байланысты болады. Құрылыс жүйелерінің бірнеше түрлерін ажыратады: біртұтас, тұйық, қатарлы, периметральды, тізбектік және топтық (6.3-сурет).

6.3-сурет. Ықшамаудандардың құрылыс жүйелері: а-периметральды, б-тізбектік, в-топтық.

Біртұтас жүйеде квартал аумағындағы үйлер көшелердің бойымен және кварталдың ішінде жаппай тұрғызылады. Тұйық жүйеде ғимараттар барлық периметр бойымен үздіксіз салынады, ал квартал ішінде аулалар орналасады. Біртұтас және тұйық құрылыс жүйелері гигиеналық тұрғыдан өте қолайсыз болып табылады, себебі, бұл жүйелерді қолданғанда, күн сәулесі аз түсетін, желдетілуге мүмкіндіктері жеткіліксіз, жасыл желектері жоқ деуге болатын, құдықтар тәрізді аулалар түзіледі. Құрылыстың мұндай түрлері бұрынғы жүз жылдықтарда жиі қолданылатын. Қазіргі кезде жарықтың жақсы түсуі мен желдетілуді қамтамасыз ететін, құрылыс жүйесінің ашық түрі пайдаланылады. Оның ішінде ең жақсысы тізбектік құрылыс жүйесі болып саналады, бұнда үйлердің арасындағы қажетті ара қашықтық сақталып, олар бір-біріне паралель орналасады. Периметральды құрылыс жүйесінде аралары ашық ғимараттарды көшелердің периметрі бойынша орналастырады. Топтық құрылыс жүйесінде, ғимарат топтарының арасында ашық араларды ұйымдастырып, ғимараттарды жекелеген аумақтарда топтап салады.

Көшелердің орналасуы мен өлшемдеріне де назар аудару керек, себебі бұл көрсеткіштер, негізінен, қала инсоляциясын, ауа массаларының айналымын, шудың деңгейі мен қаланың санитарлық жағдайын, адамдардың қозғалыс қауіпсіздігін және көлік ағынын т.б. анықтайды. Негізінен, көшелерді жоспарлаудың екі жүйесі қолданылады: радиалды және шахмат тәрізді. Радиалды жүйеде барлық көшелер, радиус тәрізді, қаланың шетінен орталығына қарай келіп қосылады және бір-бірімен айналып жүретін жолдармен қиылысады. Шахмат тәрізді немесе тік бұрышты жүйеде түзу көшелер бір-бірімен перпендикуляр орналасады. Сонымен қатар, жүйелердің аралас түрлері де қолданылады. Жақсы инсоляцияны қамтамасыз ету үшін, орта ендіктерде көшелерді меридиан бойымен орналастыру тиімді, ал жақсы желдетуді қамтамасыз ету және микроклимат жағдайларын жақсарту үшін, көшелерді елді мекендердегі желдердің басым тұратын бағыты бойынша орналастырады. Егер, шаңды және ыстық желдер басым болса, көшелерді олардың бағытына бұрыштай немесе перпендикуляр орналастырады.

Көшелер, олардың функционалдық мақсатына қарай, көліктердің жылдам жүруіне арналған көшелер, жалпы қалалық және аудандық маңызы бар магистральды көшелер, жергілікті маңызы бар көшелер мен жолдар, адам тұратын, өндірістік және қоймалар орналасқан аудандардың көшелері, көлік өтетін жерлер, жаяу жүргінші жолдары деп бөлінеді. Көліктердің жылдам жүруіне арналған жолдар мен жүк көліктері жүретін жолдарды селитебті территориядан тыс, санитарлық-қорғаныш аумағында орналастыру қажет. Селитебті аумақтарда көліктердің жылдам жүруіне арналған жолдарды тек тоннельдер мен эстакадаларда, жаяу жүргінші мен жергілікті қозғалыс жолдарынан және шу деңгейі шектен аспайтындай, оқшау жағдайда, орналастыру қажет. Көліктердің жылдам жүруіне арналған жолдардың жүргінші бөлігінің шетінен тұрғын үйлер аумағына дейінгі қашықтық 50 м кем болмауы керек. Көшелердің келесі ені ұсынылады: жалпы қалалық мәні бар, көлік қозғалысы үздіксіз магистральды көшелерге - 75 м, көлік қозғалысы реттелінетін көшелерге - 60 м, аудандық мәні бар, магистральды көшелерге - 35м, көп қабатты тұрғын үйлер аумағындағы көшелерге - 25 м, бір қабатты тұрғын үйлер аумағындағы көшелерге - 15 м.

Қазіргі кездегі қалалардағы 1000 тұрғынға 150-180 және одан да көп жеңіл автокөліктерден келетін, автокөліктермен жоғары қамтамасыз етілу жағдайында, тұрғын аудандарда, осы аудандарда тұратын адамдардың автокөліктерінің тұрақты сақталуы қамтамасыз етілуі керек, ал гараждар мен автотұрақтар тұрғын аудандардың шетіне және магистраль аралығындағы территорияларында, тұрғындардың демалыс орны мен балалардың ойын алаңдарынан қашық жерлерде салынуы қажет.

Жасыл желектер - тұрғын аудандардың міндетті түрдегі құрамдас бөлігі болып табылады. Олар, қаланы көркейтіп, қала тұрғындарын табиғатқа жақындатады және олардың денсаулық жағдайына қолайлы әсер етеді. Жасыл желектер қала микроклиматының адамға әсерін жеңілдетеді. Ағаштардың жапырағы күннің ыстық сәулелерінен қорғайды, ал шөптесін өсімдіктер қалың өскен топырақ, аз қызады (асфальттың температурасы 50ºС жеткен кезде, газоны бар топырақтың температурасы 20ºС аспайды). Жасыл желектер арасында ауаның температурасы 1-3 градусқа төмендеу болады. Көгалданған аумақ сол территориядағы ауа температурасын ғана емес, сонда орналасқан ғимараттардағы бөлме төмпературасын да төмендетеді. Бұдан басқа, ағаштар мен мен бұталардың жапырағы және газон шөптері, суды буландыра отырып, ауаның ылғалдылығын жоғарылатады.

Жасыл желектер желден қорғайды, шаң бөлшектерінің зат беттеріне қонуына жағдай жасайды және шаңның, тіпті кейбір газдардың да, біраз мөлшерін ұстап қала алады. Олар қоршаған ортаны оттегімен байытуда және түзілген көміртегі диоксидін сіңіруде үлкен рөл атқарады. Орташа көлемдегі ағаш 24 сағатта үш адамның тыныс алуына қажетті оттегінің мөлшерін қалпына келтіреді. Ағаштар ауаның иондану деңгейін және теріс зарядталған жеңіл иондардың санын арттырады, сонымен қатар, ауру тудыратын бактериялардың дамуын тежейтін немесе жоятын фитонцидтерді бөліп, қоршаған ортаны сауықтырады. Ағаш-бұта тектес өсімдіктер шудың деңгейін төмендетеді. 8-10 метрлік жасыл желектердің жолағы шу деңгейін 5-7 дБ төмендете алады.

Қалаларда көшелердің бойымен міндетті түрде ағаштардың отырғызылуы, ықшамаудандар мен тұрғын аудандарда шағынбақтар мен бақтардың, саябақтардың, орманды-саябақ зоналарының ұйымдастырылуы қарастырылады. Есептеулер көрсеткендей, қаланың селитебті аумағында, әдетте, территорияның 20-25% ғимараттар, 20-22% - көшелер, алаңдар, т.б. алуда, ал аумақтың қалған, шамамен, 50 % - көгалдандырылуы қажет. Қалаларда 1 тұрғынға жасыл желектердің 100-150 м² келуі керек.

Қала маңы аумағындағы жасыл алап елді мекен үшін таза ауаның резервуары болып табылады. Тұрғындардың тиімді демалуында, ені 5-10 км болатын, орман-саябақ белдеуі маңызды рөл атқарады. Мұнда жаз және қыс мезгілдерінде де демалушыларға барлық жағдайлар жасалуы керек, сонымен қатар, жоғары деңгейдегі санитарлық жабдықталуы (сумен қамтамасыз ету, канализация, қалдықтарды жою, т.б.) қарастырылуы қажет. Орман-саябақ аумағы селитебті аумақпен ыңғайлы және жылдам жүретін көліктер көмегімен байланысады.

Дата добавления: 2016-03-26 | Просмотры: 659 | Нарушение авторских прав